شرط باکو برای ایروان؛ فعلا صلح نهایی در کار نیست
پنج ماه پس از نهایی شدن متن توافقنامه صلح، ارمنستان و آذربایجان در واشنگتن تنها به پیش‌امضای آن بسنده کردند.
خبرآنلاین: در حالی که مقامات ارمنستان از توافق واشنگتن به عنوان یک گام تاریخی یاد می‌کنند، نفسِ «پیش‌امضا» شدن این سند به جای امضای نهایی، سوالات جدی را در مورد آینده آن و امتیازات آتی که ممکن است از ایروان مطالبه شود، برانگیخته است. این توافق که متن کامل آن قرار است ۱۱ اوت منتشر شود، توسط وزرای خارجه دو کشور در حضور دونالد ترامپ، نیکول پاشینیان و الهام علی‌اف امضا شد.
چرا توافق «غیرقابل تغییر» نهایی امضا نشد؟
بنا بر گزارش تسنیم، دونالد ترامپ در این مراسم اعلام کرد: «ارمنستان و آذربایجان متعهد می‌شوند برای همیشه به هر نوع درگیری پایان دهند، روابط تجاری، مسافرتی و دیپلماتیک را باز کنند و به حاکمیت و تمامیت ارضی یکدیگر احترام بگذارند.»
نیکول پاشینیان نیز پس از آن در یک نشست خبری مدعی شد که این یک گام بسیار اساسی به سوی امضای نهایی و تصویب است و «در بیانیه به وضوح نوشته شده که ما صفحه دشمنی را می‌بندیم.»
پاشینیان اصرار داشت که سند پیش‌امضا شده برای طرفین قابل قبول و «اساساً غیرقابل تغییر» است و اکنون باید برای مرحله بعدی، یعنی امضای نهایی، تلاش کرد. اما این ادعا در حالی مطرح می‌شود که دلیل اصلی عدم امضای نهایی سند، به وضوح به مواضع طرف آذربایجانی بازمی‌گردد.
پیش‌شرط‌های جدید علی‌اف؛ صلح در ازای تغییر قانون اساسی ارمنستان
بلافاصله پس از مراسم، الهام علی‌اف بار دیگر از پیش‌شرط اصلی خود سخن گفت. در حالی که روند تدوین قانون اساسی جدید در ارمنستان حتی به پایان نرسیده و زمان همه‌پرسی آن نامشخص است، رئیس‌جمهور آذربایجان با اطمینان اظهار داشت که پس از انجام «تغییرات مربوطه» در قانون اساسی ارمنستان، توافقنامه صلح می‌تواند در هر لحظه امضا شود. باکو معتقد است که اشاره به «اعلامیه استقلال» در قانون اساسی فعلی ارمنستان، به منزله «ادعای ارضی بی‌اساس علیه آذربایجان» است.
علی‌اف گفت: «وقتی توافق صلح امضا می‌شود، همه مسائل باید حل شوند و ادعاهای ارضی بی‌اساس علیه ما باید از آن حذف شود. بنابراین، من در این مورد تردیدی ندارم.»
دیروز یکی دیگر از خواسته‌های کلیدی علی‌اف نیز محقق شد. وزرای خارجه ارمنستان و آذربایجان درخواست مشترکی را برای انحلال «گروه مینسک» سازمان امنیت و همکاری اروپا به این سازمان ارسال کردند. این اقدام عملاً در خاک آمریکا، که به همراه روسیه و فرانسه یکی از سه رئیس مشترک این گروه بود، آغاز شد و به ساختاری که دهه‌ها تنها چارچوب بین‌المللی برای حل مناقشه قره‌باغ بود، پایان داد.
مخالفان در ارمنستان: علی‌اف در ازای «کلمه صلح»، کریدور و امتیازات دیگر گرفت
این وضعیت باعث شده تا مخالفان در پارلمان ارمنستان، دولت را به دادن امتیازات یک‌جانبه متهم کنند.
آرتور خاچاطریان، نماینده فراکسیون «هایاستان»، معتقد است دلیل عدم امضای نهایی توافق این است که علی‌اف هنوز خواسته‌هایی دارد که ارمنستان باید آنها را برآورده کند.
خاچاطریان می‌گوید: «این خواسته‌ها شامل تغییر قانون اساسی و بازگشت به اصطلاح "آذربایجانی‌های غربی" به به اصطلاح "ارمنستان غربی" است. تعجب نخواهم کرد اگر آذربایجان خواسته‌های دیگری نیز مطرح کند، به عنوان مثال، تحویل چهره‌های کلیدی جنگ اول قره‌باغ به آذربایجان.»
این نماینده مخالف می‌افزاید: «علی‌اف می‌فهمد که پاشینیان در آستانه انتخابات سال آینده به یک کاغذ نیاز دارد که روی آن کلمه "صلح" نوشته شده باشد. اما علی‌اف در ازای این کلمه چه چیزی به دست آورد؟ او یک کریدور گرفت، از شر متمم 907 قانون حمایت از آزادی خلاص شد و ارمنستان هیچ چیز به دست نیاورد.»
سکوت پاشینیان در برابر اشغالگری؛ پاسخ به درخواست خروج نیروها: باید مرزها را تعیین کنیم
نیکول پاشینیان در دو نشست خبری خود در واشنگتن، به خواسته‌های مکرر باکو پاسخی نداد.
او همچنین در پاسخ به این سوال که چرا آذربایجان با وجود تعهد به احترام به تمامیت ارضی، همچنان به اشغال خاک حاکمیتی ارمنستان ادامه می‌دهد و چه زمانی نیروهای خود را خارج خواهد کرد، تنها به این جمله بسنده کرد: «باید تحدید حدود مرزها انجام شود.»
این پاسخ از نظر مخالفان، یک طفره‌روی آشکار است.
آرتور خاچاطریان در این باره معتقد است: «اگر آذربایجان تمامیت ارضی، حاکمیت و مصونیت مرزهای ارمنستان را به رسمیت می‌شناخت، از همین امروز صبح شروع به خارج کردن نیروهای اشغالگر خود از خاک جمهوری ارمنستان می‌کرد.»
اکنون باید منتظر ماند و دید دو روز دیگر پس از انتشار متن کامل سند، مشخص خواهد شد که طرفین دقیقاً زیر چه چیزی را امضا کرده‌اند. تا آن زمان، آنچه در واشنگتن رخ داد، در اردوگاه دولت ارمنستان «پیروزی» و در میان مخالفان «سیلی دیپلماتیک» توصیف می‌شود.
ارسال نظر