فرمان منصفانه شاه عباس در ۴۲۸ سال پیش

خبرآنلاین: در تازه‌ترین شماره رویداد «در قاب یک سند»، فرمان تاریخی شاه عباس اول برای منع دریافت وجوه از املاک شیخ شهباز معرفی شد.

به گزارش روابط عمومی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران دهمین شماره رویداد «در قاب یک سند» به معرفی فرمانی از شاه عباس اول صفوی اختصاص یافت؛ فرمانی که به منظور حمایت از مالکیت و رفع مزاحمت نسبت به املاک شیخ شهباز در ناحیه اقلید فارس در سال ۱۰۰۶ قمری (دی/ بهمن ۹۷۶ خورشیدی) صادر شده است. این سند تاریخی با عنوان «رقم (فرمان) شاه عباس اول در خصوص ممنوعیت کدخدایان اقلید فارس از دریافت هرگونه وجوهی از شیخ شهباز و خویشان او» نمونه‌ای ارزشمند از اسناد دیوانی دوره صفویه به شمار می‌آید.

متن فرمان به خط نستعلیق تحریر شده و در بالاترین بخش آن تحمیدیه‌ای با عبارت «هو الملک لله» به آب زر دیده می‌شود. همچنین مهری با سجع «بنده شاه ولایت عباس» و نام چهارده معصوم (ع) در حاشیه آن، و طغرای «فرمان همایون شد» با مرکب سرخ زینت‌بخش سند است. در این فرمان، شاه عباس با استناد به اقامت طولانی شیخ شهباز در منطقه، اشتغال او به زراعت و توانایی پرداخت مالیات، و با ارجاع به حکمی از شاه طهماسب اول، دستور می‌دهد کدخدایان اقلید و حاکم فارس از هرگونه مطالبه وجه یا عوارض نسبت به املاک یادشده خودداری کنند؛ همچنین تصریح شده است که این حکم نیاز به تجدید سالانه ندارد.

فرمان خطاب به کدخدایان صادر شده؛ مقام محلی که در دوره صفویه وظیفه اداره امور روستاها، جمع‌آوری مالیات و ریاست بر ساکنان قریه را برعهده داشت. این سند با شماره ثبت ۳۵۶-۹۹۷ در آرشیو ملی ایران نگهداری می‌شود و علاوه بر ارزش تاریخی، حاوی اصطلاحات و شیوه‌های دیوانی مرتبط با زمین‌داری و مالیات در عصر صفوی است.