۱۶ بهمن - ۵ فوریه؛ در تاریخ چه گذشت؟

برترین ها: امروز ۱۶ بهمن برابر با ۵ فوریه تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۱۲۹۱ - قتل سعدالدوله وزير ارغون خان

پنجم و به روايتي نهم فوريه سال ۱۲۹۱ ميلادي اميران لشكر و اطرافيان ارغون خان ـ ايلخان مغول ايران ـ از فرصت افتادن وي در بستر بيماري استفاده كردند و سعدالدوله بزرگ وزير او را كه مانع سوء استفاده هاي مالي و اسراف آنان از خزانه كشور بود به مهماني دعوت كردند و در آنجا اورا كشتند.

ارغون خان كه در پي خوردن «معجون طول عمر!» كه جادوگران برايش تهيه كرده بودند بيمار شده بود، ديگر از بستر برنخاست و درگذشت. وي به دور از چشم سعدالدوله معجون را خورده بود، زيرا سعدالدوله كه در عين حال پزشك او هم بود چنين معجوني را باورنداشت و آن را براي سلامت جسم زيان آور مي دانست. سعدالدوله يك پزشك يهودي متولد ابهر زنجان بود و چون راههاي جالبي براي جمع و خرج خزانه ايلخان ارائه داده بود كه به دليل اسراف، فساد اداری و سوء مدیریت مقامات نظامي و ديواني (اداري) او تهی از وجه بود به وزارت منصوب شده بود.


سعدالدوله پزشك ويژه ايلخان متوجه شده بود كه ميان بيماري ايلخان و وضعيت خزانه او رابطه مستقيم بر قرار است؛ به گونه اي كه هر وقت خزانه از پول تهي بود ايلخان هم بيمار مي شد و اين بيماري تا روزي كه تحصيلداران وجهي مي آوردند در او باقي مي ماند، لذا طرحي براي جلوگيري از اسراف و سوء استفاده سران لشكر و غني ساختن خزانه به ايلخان داد كه اجراي آن موثر واقع شد و ايلخان وي را به وزارت برگزيد تا خزانه اش هرگز خالي نماند و بيمار نشود.

ايلخان پس از رهايي از آن بيماري مرموز (افسردگي و عوارض ناشي از آن)، به فكر طولاني شدن عمر افتاد و به دور از چشم سعدالوله از معجون جادو گران خورد؛ بيمار و فلج شد و درگذشت و « گيخاتو » برجاي او نشست.

1460 - كشف كشور "سيرالئون" در غرب قاره افريقا

پس از آن كه سرزمين سيرالئون در پنجم فوريه سال 1460م توسط تني چند از ماجراجويان پرتغالي كشف شد، نخستين مهاجران اروپايى نيز در سال 1462م در اين نقطه وارد گرديدند. در قرن شانزدهم ميلادي، كاشفين انگليسي به تسخير سيرالئون پرداختند و به تدريج بر تمام سواحل اين سرزمين مسلط شدند. سواحل سيرالئون تا اواسط قرن هجدهم، مركز تجارت برده بود و انگلستان در سال 1808م اين كشور را به طور رسمي به عنوان مستعمره خود اعلام كرد. با اين حال بوميان سيرالئون از اوايل قرن بيستم شورش‏هايى را بر ضد انگلستان برپا كردند و پس از اعطاي استقلال داخلي آن در سال 1951م، استقلال كامل سيرالئون در سال 1961م به رسميت شناخته شد. كشور افريقايى سيرالئون با 71/740 كيلومترمربع مساحت، بر كرانه شرقي اقيانوس اطلس و در غرب افريقا واقع شده است. فري‏تاون پايتخت و زبان انگليسي و فرانسه در آن متداول است. اين كشور در حدود 5 ميليون نفر جمعيت دارد كه اكثريت نژادي را سياهان تشكيل مي‏دهند. پيش‏بيني جمعيت تا سال 2025، بيش از 8 ميليون نفر خواهد بود. شهرهاي مهم آن عبارتند از؛ كينما، ماكني و بونت. 60% مردم سيرالئون مسلمان و مابقي داراي مذاهب بومي و مسيحيت مي‏باشند. حكومت اين كشور جمهوري با يك مجلس قانون‏گزاري مي‏باشد.


۱۷۵۷ - كشف گاز CO۲ توسط "جوزف بلاك"

پس از آزمايش‏هاي متعدد، در روز ۵ فوريه ۱۷۵۷م گاز كربنيك كه تركيبي از اكسيژن و كربن است، توسط جوزف بلاك، شيمي‏دان و فيزيك‏دان انگليسي كشف شد. گاز كربنيك تركيبي از اكسيژن و كربن است. امّا امروزه در علوم و صنايع مختلف، موارد مصرف بسيار دارد.


1849 - نيروهاي اتريش شهر بوداپست پايتخت مجارستان را گرفتند و اين سرزمين تا پايان جنگ جهاني اول (سال 1918) كه امپراتوري اتريش مضمحل شد، بخشي از اين امپراتوري بود که "اتريش - هنگري" خوانده مي شد.

1917 - اعلام جمهوري مكزيك در قاره امريكا

مكزيك از كشورهاي كوچك قاره امريكا است كه از قديم الايام محل سكونت بوميان بوده است. سرزمين مكزيك در سال 1521م توسط استعمار اسپانيا اشغال شد و در حدود سي‏صد سال تحت سلطه اسپانيا قرار گرفت. در اوايل قرن نوزدهم ميلادي، نهضت‏هاي استقلال خواهي در اين كشور آغاز شد كه در نهايت به اعلام استقلال آن در سال 1810م منجر گرديد. در اين ميان هرچند قيام سراسري مردم توسط ارتش اسپانيا سركوب شد، با اين حال استقلال مكزيك، يازده سال بعد در سال 1821م عملاً به مرحله اجرا درآمد. در طول سال‏هاي بعد، اوضاع اقتصادي اين منطقه تا حدودي بهبود يافت و پيشرفت‏هاي مادي صورت گرفت، با اين وجود، نابرابري‏هاي اجتماعي باعث شد تا در سال 1910م، انقلابي سراسر مكزيك را فراگيرد. اما بروز اختلاف در ميان سران انقلاب به جنگ داخلي چند ساله‏اي انجاميد. تا اين كه در پنجم فوريه 1917م با تصويب قانون اساسي جديد مكزيك، تغييراتي در كشور روي داد و بار ديگر جمهوري اعلام شد.

1936 - فیلم سینمایی عصر جدید، یکی از معروفترین ساخته‌های چارلی چاپلین به اکران عمومی درآمد.


۱۹۶۹ - ياسر عرفات دبيركل سازمان آزادي فلسطين شد.


۱۳۵۳ - پیروزی خانم مارگارت تاچر در انتخابات

در انتخابات انگلستان خانم مارگارت تاچر که ۴۹ سال دارد و زمانی وزیر فرهنگ بود در اولین دور انتخابات حزب محافظه کار با ۱۳۰ رأی در مقابل ۱۱۹ رأی ادوارد هیث نخست وزیر سابق و رهبر حزب محافظه کار انگلستان را شکست داده خود به رهبری حزب محافظه کار رسید.


۱۳۵۷ - اعتراف سازمان سيا بر ناكامي در انقلاب ايران

مسؤولين سازمان سيا اعتراف كردند: اين سازمان در رابطه با پيش‏بيني مسائل ايران ناكام بوده است. چيزي كه ما پيش‏بيني نمي‏كرديم اين بود كه يك پيرمرد ۷۸ ساله پس از ۱۴ سال تبعيد، مردم ايران را به اين شكل به هم پيوند بزند.

۱۳۵۷ - بازرگان نخست وزیر موقت، برنامه و وظایف دولت موقت را بیان کرد

و گفت از وظایف عمده دولت موقت اینست که یک همه پرسی برپا کند تا نظر مردم را درباره تغییر رژیم و تحول آن به جمهوری دموکراتیک اسلامی بپرسد. سپس این وظیفه را خواهد داشت که انتخابات مجلس مؤسسان را برگزار کند مجلسی که قانون اساسی آینده را تدوین خواهد کرد و وظیفه سوم نیز انتخابات برای مجلس خواهد بود که به موجب قانون اساسی جدید تشکیل می شود و پس از تشکیل این مجلس دولت رسمی تعیین خواهد شد.

زادروزها

۱۹۱۴ - زادروز ویلیام بورو دوم، داستان‌نویس، مقاله‌نویس و منتقد اجتماعی آمریکایی.
۱۹۱۵ - زادروز رابرت هافستاتر، فیزیکدان یهودی آمریکای؛ برنده جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۶۱.


۱۹۸۵ - زادروز کریستیانو رونالدو، فوتبالیست پرتغالی.
۱۹۹۲ - زادروز نیمار، فوتبالیست اسپانیایی.


۱۳۶۰ - آیدین نیکخواه بهرامی، از اعضای پیشین تیم ملی بسکتبال ایران (درگذشتهٔ ۷ دی ۱۳۸۶).

درگذشت‌ها

۱۸۸۱ - درگذشت توماس کارلایل، متفکر و تاریخدان اسکاتلندی.
۱۹۳۷ - درگذشت لو آندره آس سالومه، معشوقه نیچه.


۱۹۹۳ - درگذشت جوزف ال. منکیه‌ویچ، فیلمنامه نویس ، کارگردان و تهیه کننده آمریکایی.
۱۹۹۹ - درگذشت واسیلی لئونتیف، اقتصاددان آمریکایی؛ برنده جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۳.


۱۳۸۹ - محسن یوسف‌بیک، بازیگر و مجری تلویزیون

*****
منابع:

-پايگاه نوشيروان کيهاني زاده
-ویکی پدیای فارسی
-صفحه امروز در تاریخ در توئیتر
-راسخون