انگيزه هجوم تخريبی به دستاوردهای برجام

مشروح اين گفت وگو كه با محمد هاشمي، علي مطهري، غلامحسين كرباسچي و غلامحسين فيروزفر در شماره امروز(چهارشنبه) روزنامه ايران انتشار يافته در پي مي آيد.

* در مقدمه اين گفت وگو نخست مي خوانيم: رئيس جمهوري روز گذشته در سمنان، بار ديگر از رويكردهاي تخريبي برخي جريان‌هاي سياسي نسبت به «برجام» به عنوان يك دستاورد ملي انتقاد كرد. روحاني از مواضعي گلايه كرد كه مؤيد موفقيت امريكا و رژيم صهيونيستي در مذاكرات هسته‌اي و شكست ملت و ديپلمات‌هاي ايران است. او درعين حال از افزايش مطالبات غيرواقعي نسبت به برجام نيز انتقاد كرد و گفت: «فقط سه ماه از اجراي برجام گذشته، اما برخي فكر مي‌كنند ۳۰ سال گذشته است.» اشاره روحاني به رويكردهاي جناحي برخي چهره‌ها و رسانه‌هاست كه درست از روز اعلام توافق هسته‌اي آغاز شد، رويكردهايي كه هدف نهايي آن «هيچ انگاري» ۲۳ ماه تلاش ملي است. اينكه هدف اين رويكردها چيست و چرا منتقدان دولت، با دستاوردهاي ملي اين گونه برخورد مي‌كنند، پرسشي است كه كارشناسان سياسي و اقتصادي به آن پاسخ داده‌اند.

* پرسش محمد‌ هاشمي از منتقدان برجام

يك عضو مجمع تشخيص مصلحت نظام به «ايران»گفت: پيش از آنكه بپرسيم هدف منتقدان از تخريب برجام چيست، بايد از آنان پرسيد كه اگر توافق هسته‌اي و برجام نبود، اكنون كشور در چه وضعيتي قرار داشت؟ محمد ‌هاشمي با بيان اينكه براساس برنامه‌ريزي تحريم كنندگان، فروش نفت از ۵/۲ ميليون بشكه به ۸۰۰ هزار بشكه رسيده بود و اين روند همچنان سير نزولي خود را حفظ كرده بود تا صادرات نفت ايران به طور كلي قطع شود، خاطرنشان كرد: هرچند صادرات نفت به طور كامل قطع نشد،‌ اما بيمه كشتيراني و روابط بانكي ما با بانك‌هاي جهاني قطع شده و سوئيفتي در كار نبود.

وي اضافه كرد: لذا منتقدان به اين نكته جواب بدهند كه اگر برجام نبود، كشور در چه شرايطي قرار مي‌گرفت. اگر آنان در قضاوت‌هاي خود انصاف به خرج دهند، خواهند ديد كه برجام تا اينجاي كار، مشكلات بسيار مهمي از كشور را حل كرده است. ‌هاشمي با بيان اينكه نبايد فراموش كرد طرف مقابل نيز بدعهدي‌ها يا كارشكني‌هايي انجام داده است، اين بدعهدي‌ها را ناشي از ماهيت روابط ايران و امريكا دانست و افزود: ما هيچ گاه به امريكا اعتماد نداشتيم از اين رو محاسباتي در روابط دو كشور وجود دارد كه بر اجراي برجام سايه انداخته است، هرچند مي‌توان با برخي ابتكارات، اين عوارض را به حداقل رساند.

اين فعال سياسي با اشاره به بحث مخالفان درباره دسترسي ايران به مبادلات دلاري، خاطرنشان كرد: دولت سابق رابطه دلاري را قطع كرد و يورو را جايگزين آن كرد تا به زعم خود، با دلار مبارزه كند، اگر به رسانه‌هاي آن زمان مراجعه كنيد، خواهيد ديد كه برخي رسانه‌ها از اين كه امريكا را شكست داده‌ايم يا دلار را از مبادلات خود خارج كرديم، با افتخار داد سخن داده‌اند، اما امروز همان رسانه‌ها از اينكه ايران به مبادلات دلاري بازنگشته است، با علم به اينكه اين موضوع جزو مذاكرات برجام نبوده است، انتقاد كرده و خرده مي‌گيرند.

* مطهري: ريشه مخالفت با برجام اقتصادي است

نماينده مردم تهران در مجلس نيز ريشه مخالفت‌ها با برجام را نه سياسي، بلكه اقتصادي دانست و به «ايران» گفت: علت اصلي تخريب‌ها عليه برجام و دولت، در اين واقعيت نهفته است كه حوزه فعاليت‌هاي برخي از افراد محدود شده است. زيرا با اجراي كامل برجام، شرايط اقتصادي، بويژه مبادلات تجاري به حالت طبيعي باز مي‌گردد و در اين صورت، ديگر جايي براي برخي انحصارها و امتيازها در اقتصاد نخواهد بود.

علي مطهري با بيان اينكه طيف خاصي از منتقدان دولت، نگران از بين رفتن شرايط پيش از برجام هستند، خاطرنشان كرد: مي‌دانيد كه در ۸ سال گذشته، برخي به بهانه دور زدن تحريم ها نفت را از وزارت نفت دريافت كرده و خود، آن را در بازارهاي جهاني مي‌فروختند كه پول بسياري از اين فروش‌ها، به خزانه دولت واريز نشد. طبيعي است كه اگر ما نيز جاي چنين افرادي باشيم، همچنان تلاش مي‌كنيم نسبت به اجراي برجام كارشكني كنيم يا دستاوردهاي آن را زير سؤال ببريم.

البته طبيعي است كه برجام مانند هر توافق‌نامه‌اي نقاط منفي هم دارد ولي نقاط مثبت آن به مراتب از نقاط منفي آن بيشتر است و نظام كل آن را پذيرفته است.

وي با اشاره به اينكه روي ديگر مخالفت‌ها با برجام، تلاش برخي براي ارسال اين پيام به دنياست كه سرمايه‌گذاري در ايران امن نيست، افزود: چرا كه حضور سرمايه‌گذاران خارجي، سبب رونق و تنوع فعاليت‌هاي اقتصادي در كشور شده و اين امر نيز به نوبه خود، برخي انحصارها و امتيازها را از ميان خواهد برد.

مطهري خاطرنشان كرد: البته ممكن است كه هدفگذاري برخي از مخالفت‌ها، انتخابات رياست جمهوري در خردادماه ۱۳۹۶ باشد، اما معتقدم كه رويكرد اصلي مخالفت‌ها، اقتصادي است و نه سياسي. منتخب مردم تهران براي مجلس دهم با بيان اينكه دولت بايد با اطلاع‌رساني بيشتر از دستاوردهاي خودو برجام، ارتباط خود را با مردم گسترش دهد و مطالب را با آنان درميان بگذارد، اظهار كرد: بايد براي مردم توضيح داد كه برجام چه دستاوردهايي داشته و شرايط پيش و پس از برجام را مقايسه كرد، زيرا مردم سخن منطقي را مي‌پذيرند. به باور مطهري، هرچند، روشن است كه اگر برجام نبود، كشور به كجا مي‌رسيد. اساساً بايد اين سؤال را در جامعه طرح كرد كه كساني كه مخالف اجراي برجام هستند، آيا راه بهتري سراغ دارند؟ آنان اگر راه ديگري داشتند، ۸ سال فرصت در اختيار آنان بود كه اين راه را اجرا كنند.

* كرباسچي: كانون سياسي خاصي عليه دولت شكل گرفته

دبيركل حزب كارگزاران سازندگي نيز با بيان اينكه كسي هم نگفته است كه همه ابعاد «برجام» در يك لحظه خود را نشان مي‌دهد، به «ايلنا» گفت: اين يك كار زمانبر است كه بايد رفت و آمد‌ها و مذاكرات براي اجراي كامل آن انجام شود. در برخي موارد در مذاكرات هم لازم است نقد‌ها مطرح شود، اما توافق در اين ابعاد گسترده كار آساني نيست كه در يك چشم برهم زدن همه مسائل آن رفع شود.

غلامحسين كرباسچي افزود: اينكه در تبليغاتي همه بگويند «تقريباً هيچ»؛ نشان مي‌دهد كانون سياسي خاصي براي اين تبليغات عليه دولت شكل گرفته و در حال فعاليت است. كرباسچي گفت: اينكه مدام انتقاد كنيم و راه‌حلي ارائه نكنيم، منطقي نيست مردم هم اين را مي‌فهمند ما هشت سال با دنيا به گونه‌اي برخورد كرديم كه آثارش را ديديم حالا اين دولت براي جبران اين تخريب‌ها آمده است. اگر رقباي دولت نقدي دارند خوب است راه‌حل خود را هم ارائه كنند چون دنياي سياست دنياي مذاكره و حرف است. دبيركل حزب كارگزاران سازندگي همچنين از عملكرد صدا و سيما در نقد برجام گلايه كرد و گفت: اين رويكرد خبري و تحليلي صدا وسيما در نهايت نتيجه عكس مي‌دهد و امروزه صدا و سيما ديگر تنها مرجع اخبار و تحليل مردم نيست.

* فيروزفر: نبايد مطالبات مردم را بالا برد

يك اقتصاددان نيز با اشاره به اينكه دولت تمام تلاش‌ها را به خرج داده، اتاق فكر و ستاد اقتصادي مناسبي طراحي كرده و از هر فكر و انديشه‌اي در كشور براي رفع موانع اقتصادي و اجراي بهتر برجام كمك گرفته است، به «ايران» گفت: اما نبايد ميزان مطالبات مردم را بالا برد. غلامحسين فيروزفر با بيان اينكه برجام دو بخش دارد و يك بخش آن ايران است كه به تعهدات عمل كرده، افزود: براساس مشكلاتي كه سال‌ها بين ما و امريكا وجود داشته است، طرف مقابل بايد فرصت يابد تا به تعهدات خود عمل كند.

طبيعي است كه امريكايي‌ها بخواهند چوب لاي چرخ جمهوري اسلامي بگذارند تا كارها با ركود بيشتري جلو برود،‌ اما در همين شرايط نيز بايد فرصت داد تا تيم ديپلماسي دولت كار خود را انجام دهد، نه اينكه دولت خود را زير فشار قرار دهيم. اين كارشناس اقتصادي با بيان اينكه اروپايي‌ها گام‌هاي بلندتري براي گسترش مناسبات با ايران برداشته‌اند، به سفر اخير «فدريكا موگريني» به تهران اشاره كرد و گفت: نكته كليدي دسترسي ما به نظام بانكي امريكا و دلار است كه اگر حل شود، و اروپايي‌ها اين كار را بكنند، عملاً مشكل مناسبات مالي ما با جهان رفع خواهد شد كه بايد فرصت لازم را براي حل اين مشكل داشت.