وضعیت تیراژ نشریات در آستانه روز خبرنگار
این روزها کمتر کسی سراغی از دکه‌های روزنامه‌فروشی می‌گیرد؛ دیگر پیشخوان این دکه‌های چند متری برای کسی مثل قبل جذاب نیست.
روزنامه فرهیختگان: این روزها کمتر کسی سراغی از دکه‌های روزنامه‌فروشی می‌گیرد؛ دیگر پیشخوان این دکه‌های چند متری برای کسی مثل قبل جذاب نیست. حالا شور و شوق خریدن روزنامه‌ها و مجلات، جایش را به تلگرام، اینستاگرام، فیس‌بوک و... داده است. تیراژ روزنامه و نشریات همیشه کم بوده ولی این روزها با رونمایی هر روزه از یک نرم‌افزار تلفنی، کمتر هم شده است.
حالا کار به جایی رسیده که برای حمایت از «نسخه‌های چاپی از رونق افتاده» باید دست به دامن اصلی‌ترین رقیبش؛ یعنی فضای مجازی و چالش‌های عجیب و غریبش شد. «یکشنبه‌ها با یک نشریه»، چالشی است که این روزها در فضای مجازی راه افتاده است تا یک روز هم که شده مردم به پاس خبرنگاران و حمایت از مطبوعات چاپی به اولین دکه روزنامه‌فروشی که رسیدند، دو نشریه بخرند؛ یکی برای خودشان و دیگری برای کسی که دوستش دارند، تا شاید کسی فکری به حال این اوضاع کند.
کم بودن تیراژ مطبوعات و نشریات موضوع جدیدی نیست؛ اما چند سالی می‌شود که به یک زخم بزرگ برای نشریات تبدیل شده است. این موضوع زمانی آشکار شد که اردیبهشت امسال، حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد رقم واقعی تیراژ مطبوعات را ۹۰۰ هزار نسخه اعلام کرد که حتی به گفته او همین تعداد هم به فروش نمی‌رسد. عمق این زخم زمانی آشکارتر می‌شود که آمارها را بیشتر بررسی می‌کنی و متوجه می‌شوی تیراژ کل روزنامه‌های کشور، تنها کمی بیش از ۱۰ درصد یک روزنامه پر‌تیراژ در یک کشور آسیایی مثل ژاپن است.
خوب که فکر می‌کنی، نمی‌توانی همه این کاهش‌ها و نخواندن‌ها را پای فضا و شبکه‌های مجازی بنویسی؛ چرا که کشورهای توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه، تکنولوژی‌‌‌های هم‌سطح و حتی بهتری از ایرانیان دارند اما خواندن روزنامه، نشریات و مطبوعات را هم فراموش نکرده‌اند.
صدیقه ببران، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه خریدن و خواندن مطبوعات جایگاهی در سبک زندگی ایرانیان ندارد، می‌گوید: «مشکل اساسی ما این است که فرهنگ مردم ما شنیداری است و اساسا از گذشته علاقه‌ای به خواندن و نوشتن نداشتند. این در حالی است که مردم سایر کشورها از هیچ وقت اضافه‌ای برای خواندن کتاب و روزنامه نمی‌گذرند.» به اعتقاد ببران به همین دلیل است که خریدن کتاب، روزنامه و نشریات در سبد خانواده کشورهای دیگر قرار گرفته است، چرا که خواندن عادت آنهاست. به گفته ببران، این اتفاقی است که باید برای کشور بیفتد و خواندن کتاب، روزنامه و نشریات به عادت و خواسته‌ای همیشگی تبدیل شود. ببران می‌افزاید: «مسئولان فرهنگی مثل وزارت ارشاد باید با ابتکار عمل و اتخاذ تدابیری، بالاخره از یک‌جایی شروع به ایجاد عادت در مردم کنند. این موضوع زمان‌بر است اما باید شروع شود.» وزارت ارشاد البته با ارائه تسهیلاتی مثل پرداخت یارانه و طرح اشتراک نشریات به کمک مطبوعات آمده است اما گویا این تلاش آنچنان که باید موثر نیست.
البته او کاهش استقبال مردم از روزنامه‌ها را به خود آنان نیز نسبت می‌دهد. به اعتقاد او، در حال حاضر کمتر روزنامه‌ای وجود دارد که حرفه‌ای عمل کند و همه آنها به روزمرگی دچار شده‌اند. دیگر خبری از گزارش‌های تحقیقی و جنجالی نیست، روزنامه‌ها مطالبی را منتشر می‌کنند که مردم روز قبل از طریق اینترنت از آن باخبرند. به اعتقاد این استاد ارتباطات دانشگاه، مطبوعات برای اینکه حرفه‌ای‌تر شوند باید ویژگی‌های تکمیلی‌تری را به خود اضافه کنند؛ ترکیب خلاقانه امکانات فضای مجازی با مطبوعات یکی از این موارد است.
حالا کار به جایی رسیده که برای حمایت از «نسخه‌های چاپی از رونق افتاده» باید دست به دامن اصلی‌ترین رقیبش؛ یعنی فضای مجازی و چالش‌های عجیب و غریبش شد. «یکشنبه‌ها با یک نشریه»، چالشی است که این روزها در فضای مجازی راه افتاده است تا یک روز هم که شده مردم به پاس خبرنگاران و حمایت از مطبوعات چاپی به اولین دکه روزنامه‌فروشی که رسیدند، دو نشریه بخرند؛ یکی برای خودشان و دیگری برای کسی که دوستش دارند، تا شاید کسی فکری به حال این اوضاع کند.
کم بودن تیراژ مطبوعات و نشریات موضوع جدیدی نیست؛ اما چند سالی می‌شود که به یک زخم بزرگ برای نشریات تبدیل شده است. این موضوع زمانی آشکار شد که اردیبهشت امسال، حسین انتظامی معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد رقم واقعی تیراژ مطبوعات را ۹۰۰ هزار نسخه اعلام کرد که حتی به گفته او همین تعداد هم به فروش نمی‌رسد. عمق این زخم زمانی آشکارتر می‌شود که آمارها را بیشتر بررسی می‌کنی و متوجه می‌شوی تیراژ کل روزنامه‌های کشور، تنها کمی بیش از ۱۰ درصد یک روزنامه پر‌تیراژ در یک کشور آسیایی مثل ژاپن است.
خوب که فکر می‌کنی، نمی‌توانی همه این کاهش‌ها و نخواندن‌ها را پای فضا و شبکه‌های مجازی بنویسی؛ چرا که کشورهای توسعه‌یافته و حتی در حال توسعه، تکنولوژی‌‌‌های هم‌سطح و حتی بهتری از ایرانیان دارند اما خواندن روزنامه، نشریات و مطبوعات را هم فراموش نکرده‌اند.
صدیقه ببران، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی با اشاره به اینکه خریدن و خواندن مطبوعات جایگاهی در سبک زندگی ایرانیان ندارد، می‌گوید: «مشکل اساسی ما این است که فرهنگ مردم ما شنیداری است و اساسا از گذشته علاقه‌ای به خواندن و نوشتن نداشتند. این در حالی است که مردم سایر کشورها از هیچ وقت اضافه‌ای برای خواندن کتاب و روزنامه نمی‌گذرند.» به اعتقاد ببران به همین دلیل است که خریدن کتاب، روزنامه و نشریات در سبد خانواده کشورهای دیگر قرار گرفته است، چرا که خواندن عادت آنهاست. به گفته ببران، این اتفاقی است که باید برای کشور بیفتد و خواندن کتاب، روزنامه و نشریات به عادت و خواسته‌ای همیشگی تبدیل شود. ببران می‌افزاید: «مسئولان فرهنگی مثل وزارت ارشاد باید با ابتکار عمل و اتخاذ تدابیری، بالاخره از یک‌جایی شروع به ایجاد عادت در مردم کنند. این موضوع زمان‌بر است اما باید شروع شود.» وزارت ارشاد البته با ارائه تسهیلاتی مثل پرداخت یارانه و طرح اشتراک نشریات به کمک مطبوعات آمده است اما گویا این تلاش آنچنان که باید موثر نیست.
البته او کاهش استقبال مردم از روزنامه‌ها را به خود آنان نیز نسبت می‌دهد. به اعتقاد او، در حال حاضر کمتر روزنامه‌ای وجود دارد که حرفه‌ای عمل کند و همه آنها به روزمرگی دچار شده‌اند. دیگر خبری از گزارش‌های تحقیقی و جنجالی نیست، روزنامه‌ها مطالبی را منتشر می‌کنند که مردم روز قبل از طریق اینترنت از آن باخبرند. به اعتقاد این استاد ارتباطات دانشگاه، مطبوعات برای اینکه حرفه‌ای‌تر شوند باید ویژگی‌های تکمیلی‌تری را به خود اضافه کنند؛ ترکیب خلاقانه امکانات فضای مجازی با مطبوعات یکی از این موارد است.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر