سنگ تل‌آويو درمسیرتهران - مسکو
نخست‌وزير رژيم صهيونيستي اعلام کرد که روز پنجشنبه در سفري به مسکو با رئيس‌جمهوري روسيه ديدار خواهد کرد و در اين ديدار بر حضور ايران در سوريه متمرکز خواهد شد. ديدار بنيامين نتانياهو با ولاديمير پوتين، ملاقاتي تکراري بين مقامات اسرائيلي و روس، دست‌کم طي سال‌هاي اخير بوده و ازقضا هميشه تحولات مربوط به ايران، اعم از موضوع هسته‌اي تا ديگر موضوعات منطقه‌اي و جهاني مورد بحث و مذاکره طرفين بوده است
وقایع اتفاقیه: اينکه اسرائيل چه تأثيري در مناسبات تهران و مسکو داشته يا دارد، پرسشي است که به‌کرات در محافل تخصصي مربوط به سياست خارجي مطرح شده اما در فضاي رسانه‌اي کمتر به آن توجهي شده است.
اين پرسش ازاين‌رو، مطرح مي‌شود که بدانيم دست‌کم در سال‌هاي اخير، روس‌ها هيچگاه روابط با ايران را در اولويت‌هاي سياست خارجي خود قرار نداده و درنتيجه به‌عنوان آيتمي مستقل به آن نگاه نکرده‌اند. حال که پس از سال‌ها، فضاي بي‌اعتمادي و در شرايطي که دو کشور پس از ۵۱۶ سال ايجاد روابط دوجانبه صحبت از عصر جديد همکاري‌ها مي‌کنند، بايد ديد که آيا ايران در سياست خارجي روسيه حائز اولويت خواهد شد يا خير؟ به عبارت ديگر، هرچند روسيه به‌عنوان قدرتي بزرگ، همواره مسائل کلان جهاني را براي روابط خارجي خود با ديگر کشورها مدنظر قرار مي‌دهد اما اين پرسش نيز مطرح مي‌شود که تأثير رژيم صهيونيستي بر نزديکي ديدگاه‌هاي تهران و مسکو تا چه اندازه تعيين‌کننده است؟
نخست‌وزير رژيم صهيونيستي گفت که ديدار پيش‌روي او با رئيس‌جمهوري روسيه، بر حضور ايران در سوريه متمرکز خواهد بود. به نوشته روزنامه تايمز آواسرائيل، بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير رژيم صهيونيستي در ابتداي جلسه هفتگي کابينه با ادعاي اينکه ايران به دنبال حضور دائمي در سوريه است، گفت: ايران به دنبال بهره‌برداري از تلاش‌هاي اخير براي دستيابي به يک راه‌حل سياسي در سوريه بود تا حضور خود را در اين کشور تثبيت کند. من در ديدار پيش‌روي خود با رئيس‌جمهوري پوتين، درباره اين موضوع گفت‌وگو خواهم کرد.
رژيم صهيونيستي از زمان مداخله نظامي روسيه در جنگ سوريه و حمايت آن از بشار اسد، رئيس‌جمهوري سوريه در کنار ايران، تلاش کرده است تا با جلب حمايت مسکو با ايران و حزب‌الله مقابله کند. نتانياهو در ادامه ادعاهاي خود گفت که به ايران و حزب‌الله اجازه نخواهد داد تا از سوريه براي حمله به سرزمين‌هاي اشغالي و ايجاد جبهه‌اي عليه رژيم متبوعش در بلندي‌هاي جولان استفاده کنند.
روابط روسيه و اسرائيل، همواره مستحکم
در پاسخ به پرسش‌هاي مطرح‌شده، ابتدا بايد نگاهي به روابط روسيه و اسرائيل و سطح مناسبات دو کشور انداخت. هرچند در دوران اتحاد جماهير شوروي، روابط مساعدي بين مسکو و تل‌آويو وجود نداشت اما اين مناسبات پس از استقلال روسيه به‌شدت متحول شد و دو کشور از شرکاي مهم سياسي و اقتصادي يکديگر شدند. حضور جمعيت عمده‌اي روس‌زبان در اسرائيل نيز عاملی شده است تا روابط مسکو و تل‌آويو، شرايط متفاوت‌تري را نسبت به دوران شوروي داشته باشند.
هرچند همکاري گسترده اسرائيل با ترکيه در منطقه به‌علاوه موضوعاتي نظير تلاش تل‌آويو براي نفوذ در مناطقي نظير قفقاز و آسياي مرکزي مطلوب روس‌ها نيست اما منافع ناشي از همکاري با اسرائيل آن‌چنان عظيم بوده که براي کرملين غيرقابل چشم‌پوشي است. بهبود روابط با آمريکا و دريافت تکنولوژي‌هاي مدرن غربي توسط روسيه، عاملي براي توجه به اسرائيل از سمت این کشور شده است. اسرائيل نيز دلايلي قوي براي روابط مستحکم با روسيه دارد.
مقامات رژيم صهيونيستي به‌خوبي از ابزارهاي روسيه براي تأثيرگذاري بر منطقه و جهان آگاهي دارند؛ درنتيجه همواره تلاش کرده‌اند تا سطح مناسبات خود با مسکو را در بالاترين سطح ممکن نگه دارند.
همين امر نيز باعث شده است تا حمايت از مواضع روسيه در مجامع جهاني براي اسرائيل داراي اهميت باشد؛ به‌طور مثال، در جريان نشست سازمان ملل متحد پس از الحاق شبه‌جزيره کريمه به روسيه، نماينده اسرائيل در نشست سازمان ملل حضور پيدا نکرد تا رأي به محکوميت روسيه نداده باشد؛ امري که با ناخشنودي واشنگتن مواجه شد. نکته ديگر، اينکه به اذعان کارشناسان، دولت‌هاي فعلي روسيه و اسرائيل مي‌توانند با هم در برخورد با جوامع مسلمان ناراضي ساکن در سرزمين‌هاي خويش اشتراکات زيادي داشته باشند. به هر حال، روسيه و اسرائيل توانسته‌اند طي سال‌هاي اخير، مناسبات گسترده‌اي با يکديگر داشته باشند و اين امر همچنان تداوم دارد.
اسرائيل همواره عاملي اگر نگویيم مزاحم اما تأثيرگذار در بهبود روابط ايران و روسيه بوده و اين امر، نمودهاي عيني نظير عدم تحويل موشک‌هاي اس-300 روسي به ايران در دوران رياست‌جمهوري ديميتري مدودف را نيز داشته است. هرچند روس‌ها در آن مقطع قطعنامه‌هاي شوراي امنيت را بهانه‌اي براي برهم‌زدن اين معامله کلان کردند اما ترديدي در نقش‌آفريني منفي اسرائيل در اين رابطه وجود نداشت. اگر بخواهيم دليل تأثير سياست‌هاي اسرائيل بر عدم بهبود روابط ايران و روسيه را باز کنيم، به موضوعي جز اولويت‌نداشتن ايران در اولويت‌هاي سياست خارجي روسيه نمي‌رسيم. در برخي از تحليل‌هاي منتشرشده از سوي انديشکده‌هاي روسي، از ايران به‌عنوان «کشوري که روسيه مي‌تواند در برخي از موضوعات با آن همکاري کند» ياد شده است، درحالي‌که اسرائيل را به‌عنوان «شريکي بي‌همتا» توصيف مي‌کنند. بااين‌حال، اين مسائل از چندي پيش که روابط ايران و روسيه وارد دوران تازه‌اي شده تا حدودي تغيير يافته است.
حمايت‌هاي نسبي روسيه از ايران در موضوع هسته‌اي، تحويل سامانه دفاعي اس-300، همگرايي با جمهوري‌اسلامي ايران در زمينه بحران سوريه و برخي مسائل از اين قبيل نشان مي‌دهند که تهران و مسکو وارد حوزه‌هاي مهمي از همکاري با يکديگر شده‌اند. ديد و بازديد‌هاي مکرر مقامات ديپلماتيک و نظامي ايراني و روس از پايتخت‌هاي يکديگر، شاهدي بر اين امر است که مناسبات تهران و مسکو توسعه يافته است. هرچند شايد اين توسعه روابط نتوانسته در مسائلي نظير تجارت و افزايش مبادلات اقتصادي نمود داشته باشد اما قطعا موضوعات مهمي نظير امنيت از سوي طرفين دنبال شده است.
اينکه چرا در دوران جديد اسرائيلي‌ها نتوانسته‌اند تأثير منفي عمده‌اي را بر مناسبات با ايران بگذارند، مي‌توان به صورت خلاصه در عمل‌گرايي روس‌ها خلاصه کرد. بايد اين مسئله را مورد توجه قرار داد که آن ابعادي که در آن منافع روسيه و منافع اعلاني اسرائيل با هم تعارض دارند،
به خوبي آشکار هستند. اين تعارض منافع، شامل رابطه روسيه با ايران و حمايت روسيه از همان طرفي در جنگ سوريه بوده که مورد حمايت حزب‌الله و ايران هم است اما در وراي مواضع اعلاني (به‌ويژه در مورد ايران)، تعارض دوجانبه روسيه و اسرائيل چندان جدي نيست. همان‌طور که بسياري از کارشناسان امنيتي اسرائيل اذعان کرده‌اند، توافق هسته‌اي با ايران باتوجه به اعمال محدوديت‌هاي جدي بر توانمندي هسته‌اي اين کشور با منافع امنيتي اسرائيل تطابق دارد. درمورد سوريه هم بايد به اين واقعيت اشاره کرد که اسرائيل توانست در سال‌هاي گذشته بر بلندي‌هاي جولان سلطه داشته باشد اما تداوم اين بحث در دوران هر جايگزين احتمالي ديگر، محل بحث است.
از نظر کارشناسان مسائل بين‌المللي، ابعاد گوناگون همکاري‌هاي اقتصادي منطقه‌اي و بين‌المللي ايران و روسيه، سبب شده تا باوجود فشارها و اقدامات آمريکا و ابراز نگراني‌هاي اسرائيل، اين روند همچنان توسعه يابد. اهميت ژئوپليتيک و ژئواستراتژيک جمهوري‌اسلامي ايران، سبب شده تا باوجود ابراز نگراني‌هاي اسرائيل و تلاش‌هاي اين رژيم، روسيه روابط خود را با جمهوري‌اسلامي ايران با علاقه و حساسيت گسترش دهد.
اين کشور براي بهره‌بردن از مزاياي غيرقابل چشم‌پوشي اين همکاري، عزم استوار خود را براي ادامه آن آشکار کرده است. ترديدي نيست که معيار اصلي اين سياست، تأمين منافع روسيه در چارچوب روابط با جمهوري‌اسلامي ايران است؛ منافعي که گستردگي و تنوع آن سبب شده تا به‌طور اجتناب‌ناپذيري توسعه روابط با ايران مورد توجه رهبران فدراسيون روسيه قرار گيرد. در تأييد اين ماجرا، رسانه‌هاي صهيونيستي معتقدند که تلاش‌هاي ديپلماتيک تل‌آويو براي تأثيرگذاري بر سياست خارجي روسيه بي‌فايده بوده است زيرا باوجود مخالفت‌هاي اسرائيل، ما شاهد گرم‌ترشدن روابط ميان مسکو و تهران بوده‌ايم.
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر