در سوگ پلنگ‌ها

ایسنا: سخن از پاس‌داشت میراث جانداری است که خیلی پیش‎تر از انسان ساکن کره خاکی بوده ولی به مرور قافیه را به انسان هوشمند باخته و گام به گام به نابودی نزدیک و نزدیک‎تر می‎شود تا جایی که روزی کمیاب و در نهایت نایاب شود.

ما نیازمند نهیب زدن به خود هستیم، چرا که با این وضع فرجامی رقم خواهد خورد که مطلوب هیچ کس نیست، حتی شکارچیان. سالانه تعداد بی‎شماری از گونه‎های حیات‎وحش به علت زیاده‎خواهی و سودجویی‎های بعضی از افراد محکوم به نیستی می‎شوند که در این میان گونه پلنگ ایرانی از این ماجرا مستثنی نبوده و هر روز شاهد کشتار بیش‎تر آن هستیم که باید برای این معضل فکری اساسی صورت گیرد.

نبی‎اله قائد رحمتی، معاون اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان درباره پلنگ زخمی شده در چند مدت اخیر، به خبرنگار ایسنا گفت: چند روز پیش در بخش پاپی یکی از همیاران طبیعت گزارش داد که یک پلنگ زخمی در این منطقه وجود دارد، بلافاصله اکیپی از هلال‎احمر، دامپزشکی و محیط زیست در منطقه حاضر شد، متأسفانه آنها با صحنه یک پلنگ زخمی مواجه شدند که در پایین جاده شول‎آباد به سمت سپیدشت، در کنار رودخانه سزار در یک پناهگاه غار مانند خود را پنهان کرده بود.

وی اضافه کرد: بلافاصله اقدامات احیا روی آن صورت گرفت و برای مداوا به تهران اعزام شد که به علت نبود بالگرد به صورت زمینی این کار صورت گرفت.

قائدرحمتی ادامه داد: طی انجام عمل جراحی، گلوله‎های اصابت شده به بدن این حیوان خارج شد و در حال حاضر رو به بهبود است. برای پیشگیری از این دست رویدادها، تدابیر و مطالعاتی صورت گرفته و با اطلاع‎رسانی به افرادی که در نزدیکی زیستگاه‎های حیات‎وحش زندگی می‎کنند سعی در کاهش این قبیل حوادث داریم.

وی خاطرنشان کرد: زیستگاه حیوانی نظیر پلنگ در بالادست‎ها بوده که در شرایط کمبود غذا به مناطق پایین‎دست می‎آید، تنها راه حفظ این گونه با ارزش، آموزش مردم و آشنایی آن‎ها با این گونه و نصب تابلوهای هشدار دهنده در جاده‎ها و مسیرهای تردد احتمالی آن است تا مردم بیش‎تر بتوانند مراقب باشند.

معاون اداره کل حفاظت محیط زیست لرستان یادآور شد: از سال ۸۸ تا نیمه اول ۸۹ تقریباً هفت مورد تلفات این حیوان گزارش شده اما تا به امسال موردی رخ نداده بود. متأسفانه در سال جاری یک قلاده به علت تصادف جاده‎ای، کشته و مورد آخر نیز به خاطر اصابت گلوله زخمی شده است.

وی خاطرنشان کرد: در بازدیدهای صحرایی انجام شده و سرشماری صورت گرفته تقریباً بیش از ۳۰ قلاده پلنگ در استان وجود دارد. در حال حاضر حفاظت‎های خوبی در مناطق صورت گرفته اما باز این حفاظت‎ها برای مراقبت از تمام حیوانات منطقه کم بوده و باید بیشتر شود.

لزوم ارتقای مناطق حفاظت شده لرستان

سید محمد قاسمی، رئیس انجمن یاران سبز در لرستان درباره نقش تشکل‎های مردم‎نهاد در حفظ محیط زیست، به خبرنگار ایسنا توضیح داد: متأسفانه در استان فعالیت NGO ها هنوز خوب جا نیفتاده و نیمه فعالند، بیش‎تر کار آنها حفاظت از جنگل‎ها بوده و کم‎تر به حیات‎وحش توجه دارند. این گروه‎ها به عنوان واسطه بین مردم و سازمان محیط زیست عمل می‌کنند و با انعکاس اخباری که از مردم بومی می‎گیرند و انتقال آن به مسئولین در حفاظت از محیط زیست سهیم هستند.

وی ادامه داد: به طور مثال یک سال پیش در منطقه سپیدشت پاپی، پلنگی به خاطر حمله به یک گله بارها مورد آزار یک چوپان قرار می‌‎گرفت که خود شخصاً دوبار با محیط زیست تماس گرفتم و پیشنهاد دادم که با پرداخت خسارت به این فرد مانع عواقب بدتر شوید اما اقدام خاصی صورت نگرفت.

قاسمی افزود: متأسفانه سطح مناطق حفاظت شده استان کم بوده و در حال حاضر تنها ۶ درصد اراضی، جزء این مناطق است، در حالیکه طبق طرح آمایش سرزمین که توسط استانداری انجام شده باید این مناطق به ۱۶ درصد ارتقا یابد. متأسفانه تا به حال اقدامی صورت نگرفته و باید مسئولین جوابگوی این تأخیر باشند.

این فعال محیط زیست گفت: منطقه‎ای چون سپیدشت با ۱۰۵ هزار هکتار عرصه طبیعی و دارا بودن حیات‎وحش قوی، نمایندگی از محیط زیست در آن وجود ندارد و کنترلی بر منطقه نمی‎شود و این متأسفانه ناشی از ضعف مدیریتی است.

وی خاطرنشان کرد: تشکل‎ها بیش‎تر علاقه‎مندند با محیط زیست همکاری کنند و این اداره نیز استقبال بهتری ازNGO ها می‎کند ولی منابع طبیعی هیچ‎گونه تعاملی با آنها ندارد.

قاسمی با اشاره به پاسبانان عرصه‎های طبیعی، بیان کرد: در این میان متأسفانه تعداد محیط ‎بانان و جنگل‎بانان کم بوده و از میزان استانداردهای جهانی فاصله زیادی دارد که این خلأ همواره در تمام مسائل زیست محیطی خود را نشان داده است.

از بین رفتن سالانه بیش از ۵۰ قلاده پلنگ در کشور

شهرام امیری شرفی، مدیر دیده‎بان حقوق حیوانات کشور در این رابطه به خبرنگار ایسنا گفت: کشتار پلنگ‎ها هر ساله صورت می‎گیرد و به طور میانگین بیش از ۵۰ قلاده کشته می‎شوند اما در چند وقت اخیر این حادثه ناگوار رسانه‎ای شده و پیگیر موضوع شده‎اند.

وی اضافه کرد: در کل کشور همواره مرگ پلنگ به دست انسان صورت می‎گیرد اما امسال تاکنون کشته شدن ۱۰ قلاده رسانه‎ای شده است.

امیری شرفی ادامه داد: متأسفانه مردم منافع خود را با وجود حیات‎وحش در خطر می‎بینند و زمانی که به گله یا منطقه زندگی او حمله می‎کند این حیوان را مورد صدمه و آسیب قرار می‎دهند. در حالی که این، ما بودیم که وارد زیستگاه او شدیم، طعمه‎اش را می‎خوریم و در نهایت موجب به وجود آمدن تقابلی می‎شویم که به ضرر حیوان است.

وی افزود: در نوع بدی از این تقابل شایع است، افراد به خاطر جاه و نشان دادن مردانگی خود، این حیوان را به عنوان سمبل قدرت از بین برده و به دنبال اسم خود، پلنگ را اضافه می‎کنند که جلوه‎ای از مرد بودن خود را نشان دهند در حالیکه این افراد نامردند.

امیری شرفی تصریح کرد: اکثر افراد اطلاعات کمی دارند، حتی فرق بین پلنگ و ببر یا یوز را از هم تشخیص نمی‎دهند که باید برای اصلاح مسئله به این افراد آموزش داده شود و ارزش زیست محیطی این حیوانات را به آنها تفهیم کرد. در ضمن باید با افراد خاطی برخورد قاطع صورت گیرد چرا که تا به حال ضعیف برخورد شده و همین امر باعث افزایش روند استهلاک این گونه با ارزش، به دست برخی افراد سودجو شده است.

وی بیان کرد: در روند از بین رفتن این حیوان سه حالت رخ می‎دهد، یا بشر به خاطر تعلیف دامش به زیستگاه او رفته یا طعمه او را از بین برده و یا با ماشین به آن زده است که باید برای این موضوع، فکر و اقدام اساسی صورت گیرد.

امیری شرفی یادآور شد: از بین بردن این حیوان، راه مقابله با حمله‎های او نیست. می‎توان با اقدامات غیرتهاجمی چون دوری از زیستگاه آن، ساختن طویله‎های محکم، جدا کردن منازل با پرچین و دیوارهای بلند از حمله‎های احتمالی آن جلوگیری کرد. باید در تصادفات جاده‎ای با نصب علایم و تابلوهای هشدار دهنده و تعیین سرعت مجاز از این کشتارها ممانعت کرد.