چرا روحانی به تماس ترامپ پاسخ نداد؟

ایرنا: عدم پاسخگویی حجت‌الاسلام «حسن روحانی» رئیس‌جمهوری کشورمان به تماس تلفنی «دونالد ترامپ» همتای آمریکایی از بی‌اعتمادی مقامات جمهوری اسلامی به کاخ سفیدنشینان و درک رفتار زیاده‌خواهانه ترامپ در توافقات خارجی و بین‌المللی نشان دارد.

با گذشت حدود یک هفته از حضور رئیس جمهوری کشورمان به نیویورک به منظور حضور و سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد، اینک خبرهای تازه ای از حواشی اجلاس مذکور به گوش می رسد؛ خبری مبنی بر تلاش ترامپ برای برقراری تماس تلفنی با همتای ایرانی و عدم پاسخگویی روحانی به تماس وی.

در روزهای اخیر برای نخسیتن بار «رابین رایت» نویسنده نشریه «نیویورکر» گزارشی را در این ارتباط منتشر کرد و در گزارش خود مدعی شد «عصر سه شنبه ۲۴ سپتامبر (دوم مهر) امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه می‌خواست با حسن روحانی همتای ایرانی خود در هتل میلنیوم هیلتون که روبروی خیابان مقر سازمان ملل در نیویورک واقع شده است، دیدار کند. ماکرون در نظر داشت که یک گفت‌وگوی تلفنی سه نفره با حسن روحانی و ترامپ برقرار کند.

به نوشته این نشریه آمریکایی، مکرون از مدت ها پیش برای این گفت وگو برنامه ریزی کرده و خط تماس امن نیز توسط تیمی از متخصصان فرانسوی راه اندازی شده بود اما روحانی برای پاسخ به تماس ترامپ هرگز از اتاق هتل خارج نشد؛ خبری که تارنمای خبرگزاری «یورونیوز» نیز آن را از زبان یک دیپلمات فرانسوی بیان می کند اما از اشاره به نام این دیپلمات امتناع می ورزد. به نوشته این تارنمای اروپایی، شامگاه ۲۴ سپتامبر و در زمان برگزاری نشست سران مجمع عمومی سازمان ملل متحد با همتای ایرانی خود، حسن روحانی تماس گرفت، اما آقای روحانی به این تماس جواب نداد.

به دنبال انتشار چنین گزارش هایی، رئیس جمهوری کشورمان امروز چهارشنبه در جلسه هیات دولت بخشی از صحبت های خود را به موضوع تماس تلفنی جنجالی اختصاص داد. وی با بیان اینکه می‌خواهم از رئیس جمهور فرانسه تشکر کنم که همه تلاش خود را در آن ۴۸ ساعت مخصوصاً ۲۴ ساعت برای اینکه این کار بشود، انجام داد، تصریح کرد: ما همکاری و همراهی کردیم و آن کسی که مانع نتیجه شد، کاخ سفید بود و ایران، پاریس، توکیو و بقیه کشورها مقصر نبودند.

آقای روحانی با اشاره به اینکه «آمریکا در پیغام خصوصی به اروپایی‌ها می‌گفت من آماده‌ام، اما بعد در مصاحبه اعلام می‌کرد که تحریم را تشدید می‌کنم»، تاکید کرد: چطور می‌توان باور کرد و ذکاوت و هوشیاری ایرانی از ما می‌خواست که گول پیام خصوصی را نخوریم و همانطور که خود او گفت، ایران در هیچ مذاکره‌ای شکست نخورده است و ما می‌خواستیم همین شود تا مذاکره‌ای شود که در آن موفقیت باشد.

مقامات جمهوری اسلامی ایران از جمله رئیس جمهوری با توجه به پیشینه رفتاری ترامپ به این نکته پی برده اند که ترامپ به راحتی حاضر به واگذاری امتیاز در توافقات خارجی نیست، همان گونه که باوجود چندین دیدار با «کیم جونگ اون» رهبر کره شمالی و امضای توافق چند صفحه ای، هنوز هیچ تحریمی از سر پیونگ یانگ برداشته نشده است.

با چنین دیدگاهی، مقامات ایران حاضر به دیدار و نشستن با ترامپ و تیم او پشت میز مذاکره نیستند و هدف رئیس کاخ سفید را گرفتن چند عکس یادگاری برای خوراک داخلی ارزیابی می کنند.

از این رو روحانی در جریان سفر به نیویورک در گفت وگو با «کریس والاس» خبرنگار «فاکس‌نیوز» احتمال دیدار و برخوردن تصادفی با ترامپ را رد کرد و گفت: چرا اتفاقی با هم دیدار داشته باشیم؟ اگر ما هدف بلندی را به نفع دو ملت داریم، باید برنامه‌ریزی کنیم و مذاکرات باید بر مبنای آن برنامه‌ریزی انجام شود.

رئیس جمهوری آمریکا ماه ها است که با ارسال سیگنال های مثبت، خواستار دیدار با روحانی و نشستن با رئیس جمهوری ایران پشت یک میز مذاکره است و در این راستا برخی مقامات عالی رتبه خارجی همچون «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن را نیز روانه تهران کرده است؛ تلاش هایی که در فضای بی اعتمادی ایران به کاخ سفید راه به جایی نبرده است. حتی تلاش های چشمگیر سران تروئیکای اروپا (فرانسه، آلمان و انگلیس) در حاشیه اجلاس مجمع برای بسترسازی دیدار ترامپ و روحانی کارساز واقع نشد.

اهرم تحریم و فشاری که در دستان ترامپ قرار دارد و از آن تحت عنوان «فشار حداکثری» نام می برد، به جای عاملی پیش برنده همواره مانعی بازدارنده در بهبود مناسبات تهران- واشنگتن بوده است؛ اهرمی که چهار دهه بی نتیجه بودن خود را اثبات کرده اما همچنان ترامپ به کارآمدی آن امیدوار است.

با همین دیدگاه به دنبال خودداری روحانی از پاسخ به تلفن ترامپ، شاهد اقدام ضدایرانی دیگری از سوی کاخ سفید بودیم به طوری که رئیس جمهور آمریکا چند روز پیش با صدور فرمانی سفر و مهاجرت مقام‌های ارشد ایرانی و بستگان درجه یک آنها را به ایالات متحده ممنوع اعلام کرد. ترامپ در این فرمان ادعاهایی چون حمایت ایران از تروریسم، بازداشت شهروندان آمریکایی، مشارکت در بحران انسانی، تهدید همسایگان، تهدید کشتیرانی بین المللی و انجام حملات سایبری را برای توجیه رفتار خصمانه خود مطرح کرد.

پیشتر نیز ترامپ با تحریم رهبر معظم انقلاب و منصوبان ایشان و تروریستی قلمداد کردن سپاه پاسداران، تحریم ظریف، بازی با مهره صدور ویزا برای رئیس جمهوری و تیم همراه وی برای حضور در مجمع عمومی سازمان ملل و غیره، نشان داد که همچنان ابزار تحریم و فشار را در بازی با ایران موثر می داند؛ دیدگاهی که باعث شده لغو تحریم ها را به عنوان پیش شرط مذاکره با ایران نپذیرد.

اما مقامات جمهوری اسلامی که به قول ترامپ تا کنون مذاکره ای را نباخته اند، تنها در شرایط برابر و از موضع اقتدار در هر گفت وگویی حاضر می شوند؛ شرایطی که در نهایت ترامپ به دلایلی چون ناکام نشان دادن توافق دموکرات ها با ایران به عنوان برگ برنده ای در انتخابات ریاست جمهوری پیش رو بناچار باید بپذیرد.

حسن شکوهی نسب