شگفتی‌سازان جام حذفی در ۵ لیگ معتبر اروپایی

فرهیختگان: مرحله یک‌چهارم نهایی رقابت‌های جام حذفی فوتبال ایران با اتفاقاتی شگفت‌انگیز به پایان رسید و درحالی که بسیاری معتقد بودند آبی و قرمزهای پایتخت فینال این دوره را برگزار خواهند کرد تا یکی از جذاب‌ترین دربی‌های سال‌های اخیر شکل بگیرد اما در کمال تعجب هر دو تیم بازی‌های خود را در یک‌چهارم نهایی باختند و حتی به نیمه‌نهایی هم نرسیدند. پرسپولیس در دیداری پرگل مغلوب آلومینیوم اراک شد و استقلال هم پس از تساوی بدون گل در ورزشگاه آزادی برابر نساجی، در ضربات پنالتی مغلوب این تیم مازندرانی شد و به جمع ۴ تیم برتر نرسید. باتوجه به تیم‌هایی که در این مرحله حضور دارند هرکدام از دو تیم که به دور بعد راه پیدا می‌کردند می‌توانستند مدعی جدی قهرمانی باشند اما پس از سال‌ها در فوتبال ایران نیمه‌نهایی جام حذفی در غیاب تیم‌های بزرگ و مدعی برگزار می‌شود. آخرین بار که این تورنمنت در غیاب مدعیانی چون استقلال، پرسپولیس، تراکتور و سپاهان برگزار شد به فصل ۱۳۸۸-۱۳۸۷ برمی‌گردد که صبای قم، ذوب‌آهن، پاس همدان و راه‌آهن به نیمه‌نهایی رسیدند و البته ذوبی‌ها که در آن فصل یکی از تیم‌های حاضر در کورس قهرمانی بودند و درنهایت با تفاضل گل قهرمانی را به استقلال واگذار کردند درنهایت جام حذفی را فتح کردند.

۴ سال قبل از آن حتی در یک‌چهارم نهایی هم خبری از تیم‌های بزرگ نبود و درنهایت این صبا باتری، ابومسلم، استقلال اهواز و فجر سپاسی بودند که ۴ تیم پایانی را تشکیل دادند و درنهایت نیز جام قهرمانی به صبای قم رسید. در فوتبال اروپا هم به ندرت اتفاق می‌افتد که تیم‌های بزرگ در جام حذفی به مراحل پایانی راه پیدا نکنند و در ادامه به بررسی شرایط لیگ‌های مهم اروپایی در این زمینه می‌پردازیم.

جام حذفی انگلیس

در این رقابت‌ها این فصل مطابق انتظار سه تیم مدعی در نیمه‌نهایی حضور دارند و فقط کریستال پالاس شانس کمتری از سایر تیم‌های این مرحله دارد. دیدارهای نیمه‌نهایی این تورنمنت در این فصل روزهای شنبه و یکشنبه آینده برگزار می‌شود که رویارویی سیتی- لیورپول می‌تواند فینال زودهنگام این تورنمنت باشد و چلسی هم یکی از دربی‌های پرتعداد لندن را برای پالاس برگزار می‌کند. در این سال‌ها حداقل یک تیم بزرگ توانسته به نیمه‌نهایی این جام که قدیمی‌ترین تورنمنت فوتبال دنیا محسوب می‌شد فتح آن ارزش زیادی برای باشگاه‌های انگلیسی دارد.

سال پیش لسترسیتی فاتح این جام شد که اگر چه جزء بیگ سیکس محسوب نمی‌شود اما در این سال‌ها جزء مدعیان لیگ برتر بوده است. آخرین باری که تیمی نه‌چندان بزرگ قهرمانی این جام را جشن گرفت به سال 2013 برمی‌گردد که ویگان با برتری برابر منچسترسیتی شگفتی‌ساز شد و جام قهرمانی را به خانه برد. در فصل 2008-2007 از معدود دوره‌هایی بود که هیچ‌کدام از مدعیان فوتبال انگلیس نتوانستند به نیمه‌نهایی جام حذفی راه پیدا کنند. یونایتد و چلسی آخرین بزرگانی بودند که در یک‌چهارم نهایی حذف شدند و نیمه‌نهایی با حضور وست‌بروموویچ آلبیون، پورتسموث، بارنزلی و کاردیف سیتی شکل گرفت. پس از آن و در این 14 سال چنین اتفاقی سابقه نداشته است.

آرسنال با 14 قهرمانی پرافتخارترین تیم تاریخ این رقابت‌هاست و منچستریونایتد هم با 12 جام نزدیک‌ترین تعقیب‌کننده آنها محسوب می‌شود. چلسی(8)، تاتنهام(8)، لیورپول(7) و استون‌ویلا(7) تیم‌های بعدی حاضر در این فهرست هستند.

کوپا دل‌ری

در فوتبال اسپانیا زمان زیادی از دوره‌ای که تیم‌های بزرگ اسپانیا از قبیل بارسلونا، رئال مادرید، اتلتیکو مادرید، والنسیا و سویا در نیمه‌نهایی جام حذفی این کشور موسوم به کوپا دل‌ری غایب بودند نمی‌گذرد و همین دو فصل پیش بود که بیلبائو، گرانادا، رئال سوسیداد و میراندس به جمع 4 تیم پایانی راه پیدا کردند. درنهایت هم جام قهرمانی به سوسیداد رسید. رئال و بارسا که در آن فصل روزهای خوبی را سپری نمی‌کردند هر دو در یک‌چهارم نهایی به ترتیب به سوسیداد و بیلبائو باخته بودند و وداعی زودهنگام با این رقابت‌ها داشتند.

البته در اوایل قرن جدید میلادی چنین روندی در جام حذفی سابقه داشته است و در فصول 2003-2002 این فرصت به تیم‌های کمتر شناخته شده رسید که فتح جام حذفی را تجربه کنند. لاکرونیا، مایروکا، هوئلوا و اوساسونا بودند که به نیمه‌نهایی رسیدند و تورنمنت با قهرمانی مایورکا به پایان رسید. جالب اینکه در سه دوره بعدی این جام با قهرمانی تیم‌هایی چون ساراگوسا، بتیس و اسپانیول همراه بود که در 4 دوره پیاپی دست تیم‌های مدعی از جام کوتاه بماند.

در این رقابت‌ها بارسلونا با 42 حضور در فینال و 31 قهرمانی رکورددار است و بیلبائو با 23 و رئال مادرید با 19 قهرمانی رتبه‌های بعدی را در اختیار دارند. در این فصل هم در نیمه‌نهایی جایی برای رئال، بارسا، اتلتیکو و سویا که مربع قدرت فوتبال اسپانیا در سال‌های اخیر محسوب می‌شوند وجود نداشت و نکته قابل‌توجه این بود که بیلبائو که در مراحل قبلی رئال و بارسا را حذف کرده بود در این مرحله به والنسیا باخت و به دیدار نهایی نرسید. فینال این دوره را والنسیا و بتیس برگزار می‌کنند.

کوپا ایتالیا

شگفتی‌سازی تیم‌های کوچک در این تورنمنت به حدود 30 سال قبل برمی‌گردد و جالب اینکه آخرین باری که یک تیم دسته دومی توانسته بود به فینال این مسابقات راه پیدا کند در همان دوره و در فصل 94-1993 رخ داد. در طول آن دوره از مسابقات تیم‌های مدعی یکی پس از دیگری از دور رقابت‌ها کنار رفتند تا 4 تیم تورینو، آنکونا، سمپدوریا و پارما حضور در نیمه‌نهایی را تجربه کنند. البته در آن سال‌ها پارما تیم خوبی را در اختیار داشت اما در مجموع جزء مدعیان همیشگی فوتبال ایتالیا محسوب نمی‌شود.

آنکونا که در سری B حضور داشت و تیمی ناشناخته به حساب می‌آمد با قرعه خوبی که در آن دوره نصیبش شده بود تا نیمه‌نهایی رسید و با عبور از سد تورینو حضور در فینال را هم تجربه کرد. آنها در دیدار رفت فینال برابر سمپدوریا هم به خوبی برابر این حریف مقاومت کردند و به تساوی بدون گل رسیدند اما در بازی برگشت 6 بر یک باختند و از تکمیل شگفتی بازماندند. در سال‌های بعد تیم‌هایی چون فیورنتینا و ویچنزا موفق شدند این تورنمنت مهم را فتح کنند اما از آغاز قرن جدید میلادی شگفتی چندانی در این مسابقات رخ نداده است و معمولا جام قهرمانی بین تیم‌های مدعی همانند میلان، اینتر، یوونتوس، لاتزیو، رم و ناپولی تقسیم شده است.

یووه همانند رقابت‌های لیگ، در جام حذفی هم پرافتخارترین تیم ایتالیایی محسوب می‌شود که 14 بار فاتح این تورنمنت شده و جالب اینکه هنوز هیچ تیم دیگری در این کشور نتوانسته قهرمانی‌های خود را دورقمی کند. رم(9)، اینتر(7)، لاتزیو(7)، فیورنتینا(6) و ناپولی(69 )دیگر تیم‌هایی هستند که بیشترین موفقیت را در این مسابقات به دست آورده‌اند.

در این فصل هم تیم‌های میلان، اینتر، فیورنتینا و یوونتوس به نیمه‌نهایی رسیده‌اند که همشهری‌های میلانی در بازی رفت به تساوی بدون گل رسیدند و یووه هم با یک گل فیورنتینا را برده است. بازی‌های برگشت روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه آینده برگزار می‌شود.

جام حذفی آلمان

در آلمان هم همانند لیگ ایران، فصل به کام تیم‌های شگفتی‌ساز است و پس از سال‌ها در نیمه‌نهایی خبری از بایرن مونیخ و دورتموند نیست. در 10 دوره گذشته حداقل یکی از این دو تیم در فینال این مسابقه حاضر بوده‌اند اما امسال هیچ‌کدام حتی به نیمه‌نهایی هم نرسیده‌اند تا فرصت برای تیمی همچون لایپزیگ مهیا شود که شاید بتواند نخستین قهرمانی‌اش در این مسابقات را جشن بگیرد. آنها که تیمی نوپا در فوتبال آلمان هستند و تنها 12 سال از تاسیس‌شان می‌گذرد خیلی زود خود را به جمع بزرگان فوتبال آلمان نزدیک کرده‌اند و در سه دوره گذشته دو بار به فینال رسیده‌اند که هر دو بار مغلوب بایرن مونیخ و دورتموند شدند.

سه‌شنبه و چهارشنبه آینده دیدارهای مرحله نیمه‌نهایی این رقابت‌ها برگزار خواهد شد و هامبورگ با فرایبورگ و لایپزیگ با یونیون برلین دیدار خواهند کرد. در این دوره بایرن مونیخ در یک‌شانزدهم با 5 گل به مونشن‌گلادباخ باخت و دورتموند هم در یک‌هشتم نهایی مغلوب سنت‌پائولی شد.

آخرین بار این اتفاق در DFB پوکال در فصل 07-2006 رخ داد. زمانی که نورنبرگ، آینتراخت فرانکفورت، وولفسبورگ و اشتوتگارت راهی نیمه‌نهایی شدند و خبری از بزرگان نبود تا جام قهرمانی را نورنبرگ بالای سر ببرد. سه سال قبل از آن نیز وردربرمن، لوبک، آلمانیا آخن و مونشن‌گلادباخ راهی نیمه‌نهایی این مسابقات شدند که درنهایت این برمن بود که قهرمانی این رقابت‌ها را به نام خود به ثبت رساند. مطابق انتظار در تاریخ این رقابت‌ها بایرن مونیخ با 20 قهرمانی فاصله بسیار زیادی با رقبا دارد و وردربرمن با تنها 6 قهرمانی رتبه بعدی را در اختیار دارد. شالکه، دورتموند و آینتراخت فرانکفورت هم هرکدام تنها 5 بار فاتح این مسابقات شده‌اند.

جام حذفی فرانسه

فرانسوی‌ها هم سابقه زیادی در برگزاری جام حذفی دارند و اولین بار در سال 1918 این تورنمنت را استارت زدند. در این سال‌ها باتوجه به خرید ستاره‌های پرتعداد توسط پاری‌سن‌ژرمن عجیب نیست که آنها در 7 دوره اخیر 6 بار قهرمان شده‌اند و تنها در سال 2019 فینال را به رن باختند.

البته پیش از آن جام حذفی این کشور چندین بار با قهرمانی تیم‌های متوسط و نه‌چندان مدعی به پایان رسیده بود. در فصل 14-2013 رن، آنژه، گنگام و موناکو به نیمه‌نهایی رسیدند که درنهایت گنگام فاتح جام شد. فصل قبل از آن هم 4 تیمی به نیمه‌نهایی رسیدند که کمتر کسی انتظار آن را داشت و در مصاف اویان، بوردو، لورین و تروا این بوردو بود که قهرمان شد. در این رقابت‌ها پاری‌سن‌ژرمن با یکه‌تازی خود در سال‌های اخیر توانست عنوان پرافتخارترین تیم را با 14 قهرمانی به خود اختصاص داده و جای مارسی که پیش از آن 10 بار فاتح جام حذفی شده بود را بگیرد. سنت‌اتین و لیل هم هر دو با 6 قهرمانی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.