موزیلای موبایلی چه ویژگی‌هایی دارد؟ (۲)

برترین ها - ترجمه از فروغ بیداری: موزیلا با سیستم‌عامل فایرفاکس این هدف را دنبال می‌کند که همه کاربران به وب دسترسی آسان داشته باشند. شاید شما هم در خبرها و گزارش‌ها متوجه شده باشید در بسیاری از کشورها، بیشترین استفاده از وب از طریق تلفن‌های هوشمند موبایل یا تبلت‌ها صورت می‌گیرد و دسک‌تاپ در این حوزه تاحدی غریب افتاده است.

موزیلا ادعا می‌کند هدف اصلی آنها توسعه بازار است. نخستین دستگاه‌هایی که با این سیستم‌عامل عرضه شده‌اند، سخت‌افزار ضعیفی دارند اما در عوض ارزان‌قیمت هستند و کاربران بیشتری می‌توانند آنها را خریداری کنند و در اختیار داشته باشند.



عملکرد

عملکرد این سیستم‌عامل به دو روش مورد بررسی قرار می‌گیرد - محیط سخت‌افزاری و نرم‌افزاری. فایرفاکس او.اس هنوز یک پلتفورم جدید و نابالغ به‌شمار می‌رود از این رو نمی‌توان خیلی آن را مورد سرزنش قرار دارد و آزمایش‌های سخت روی آن اعمال کرد.

اپلیکیشن‌های سیستم‌عامل فایرفاکس بر فناوری‌های وب استوار هستند. لازم به یادآوری نیست که این سیستم بسیار کند است. برای اینکه این سیستم‌عامل را به طور کامل مورد بررسی قرار دهیم، یکی از گوشی‌های موبایل که به آن مجهز بود را انتخاب کردیم. اسمارت‌فون ZTE Open C که تراشه کوالکوم MSM۸۲۱۰ اسنپ‌دراگون ۲۰۰ دارد برای تست پردازنده و رابط‌کاربری انتخاب شد.

این تراشه خودش به تنهایی خوب نیست و هسته‌های Cortex-A۷ پردازنده و سرعت ۲/۱ گیگاهرتز آنها به همراه گرافیکی Adreno ۳۰۲ نیز تغییری در جهت بهبود در آن ایجاد نمی‌کنند. رم دستگاه ۵۱۲ مگابایت است. گوشی Open C یکی از انواع گوشی‌های متوسط است که سیستم‌عامل فایرفاکس دارد. همان‌طور که در ابتدای مقاله نیز اشاره کرده بودیم، موزیلا بیشتر بر ارزان بودن محصولات خود تاکید دارد تا هر قشری با هر بودجه‌ای توان خرید آنها را داشته باشد. همین مساله را در این گوشی هوشمند نیز می‌توان به وضوح لمس کرد. این سیستم‌عامل را روی گوشی‌هایی با پردازنده ۸۰۰ مگاهرتز و ۲۵۶ مگابایت رم هم می‌توان مشاهده کرد.

سونی اکسپریا E۱ و نوکیا X۲ هر دو این تراشه را دارند و مشخصات آنها شبیه ZTE Open C هستند. Open C در بنچ‌مارک جاوااسکریپت Kraken ۱.۱ عملکرد بسیار خوبی از خود نشان داد. البته رتبه آن پس از موتورولا Moto E بود که آن نیز گوشی ضعیفی با هسته دوگانه Cortex-A۷ است. نوکیا لومیا ۶۳۰ نیز در رتبه پایین‌تر از این دو واقع شده است.

صرف‌نظر از عملکرد سخت‌افزار ، سیستم‌عامل فایرفاکس مورد تست HTML۵ قرار گرفت. آن را می‌تواند یک رتبه پایین‌تر یا در حد نسخه مرورگر نسخه دسک‌تاپ Firefox ۳۱ قرار داد که تا اندازه‌ای قابل مقایسه با کروم ۳۶ موجود در گوشی اندرویدی نکسوس ۵ است.

پایه سیستم‌عامل فایرفاکس بر فناوری‌های وب استوار است اما نسخه ۳/۱ دو مشخصه جدید و جالب دارد: WebGL و asm.js.

WebGL، چیزی شبیه و البته بهتر از OpenGL ES ۲.۰ (پلتفورم سخه‌بعدی که اندروید در کیت‌کت دارد) است. به همین دلیل، وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های مبتنی بر وب از نظر استفاده از اپلیکیشن و پردازنده گرافیکی درجه کنترل مشابه دارند.

Asm.js را خیلی راحت نمی‌توان توصیف کرد. این مشخصه یک زیرمجموعه خاص از جاوااسکریپت است که می‌تواند به طور مستقیم در کدهای دستگاه جمع شود، درست همانند اتفاقی که برای بایت‌کدها در اندروید روی می ‌دهد و آنها به عنوان کد اصلی تنظظیم می‌شوند. هدف از این کار این است که سرعت فعالیت‌ها به حد اصلی آن برسد. مرورگرهایی که از asm.js پشتیبانی نمی‌کنند همچنان کدها را در خود دارند اما از مزایای عملکرد آنها بی‌بهره هستند.

کد Asm.js به صورت دستی نوشته نمی‌شود، بلکه با ابزاری همانند Emscripten نوشته می‌شود که کدها را در C می‌نویسد و آنها را به جاوااسکریپت سازگار با asm.js تبدیل می‌کند. این به این مفهوم است که توسعه‌دهنده‌ها می‌توانند از کد C موجود برای نوشتن برنامه‌های خود استفاده کنند.

در مورد سرعت، موزیلا نیز سال گذشته بنچ‌مارک مشابهی را منتشر کرد که نشان می‌داد asm.js سرعت عملکرد را به سرعت واقعی نزدیک می‌کند و بسیار بهتر از Dalvik است که در اندروید نقش زمان اجرا را دارد. البته اندروید نیز به زمان اجرای سریع‌تر نقل مکان کرده است که از گزینه‌های اختیاری نسخه کیت‌کت و قابلیت‌های دایمی و اجباری اندروید L است.

دفترچه تلفن

اپلیکیشن شماره‌های تماس بسیار مشابه چیزی است در گوشی‌های اندروید می‌بینیم. این اپلیکیشن، شماره مخاطبین را به همراه عکس و نام فهرست و بر اساس حرف دسته‌بندی می‌کند. برای یافتن نام و شماره مخاطب موردنظر، حروف الفبا به صورت ستونی در گوشه صفحه نمایش داده می‌شود که می‌توان اسکرول کرد. نمایش شماره مخاطبین محدود است و شما فقط می‌توانید شماره‌های تماس را بر اساس حرف نخست نام‌فامیل پیدا کنید.

اما جزئیات شماره‌های تماس بسیار گسترده است. می‌توانید چندین شماره تلفن و ایمیل، نشانی (خانه، محل کار و ...) و نظرات آنها را به صورت یکجا در دفترچه تلفن داشته باشید. شماره‌های مشابه را می‌توان به یکدیگر لینک کرد. برای این منظور، گزینه‌ای وجود دارد که به صورت خودکار شماره‌های تکراری را می‌یابد و کاربر می‌تواند آنها را یکی کند.


همچنین، کاربر می‌تواند شماره‌های تماس را با حساب کاربری مخاطبین فیس‌بوک نیز سینک کند. البته این تنها گزینه موجود برای همگام‌سازی اپلیکیش‌ها و دفترچه تلفن است. بعلاوه، می‌توانید از جی‌میل یا Outlook نیز مخاطبین را به صورت دستی وارد دفترچه تلفن کنید. البته منظور از دستی این نیست که روند طولانی برای این منظور باید انجام دهید، شما فقط باید نام کاربری و رمز عبور خود را وارد کنید تا بقیه کارها به صورت خودکار انجام شوند.

کاربر توانایی انتقال شماره‌های تماس ذخیره‌شده روی کارت حافظه، به روی گوشی را نیز دارد. از دفترچه تلفن می‌توانید یک نسخه پشتیبان تهیه کنید و آن را از طریق بلوتوث به گوشی دیگر منتقل کنید. البته باید بدانید، گزینه دیگری غیر از این کار وجود ندارد. راهی برای بازگرداندن شماره‌های تماس به جی‌میل نیز وجود ندارد.

اگر از سیستم ذخیره ابری (گوگل، ای‌کلاد و ...) استفاده می‌کنید، می‌توانید به صورت خودکار، دفترچه تلفن را با چندین دستگاه مختلف سینک (همگام) کنید. در این حالت از جی‌میل هم می‌توانید گزینه‌هایی را به دفتر تلفن اضافه کنید. این قابلیت برای فیس‌بوک نیز موجود است. دو گزینه به نام‌های «سینک از طریق جی‌میل» و «سینک از طریق فیس‌بوک» برای این امر وجود دارد.

شماره‌گیر

سیستم هوشمند شماره‌گیر سیستم‌عامل فایرفاکس، فقط برای شماره‌های تماس کاربرد دارد و با نام نمی‌شود از آن استفاده کرد. اگر چندین شماره مشابه در نتیجه جست‌وجوی کاربر وجود داشته باشد، به صورت ردیفی مشخصات دیگر آنها را نمایش می‌دهد تا گزینه موردنظر را بیابید و انتخاب کنید.


اگر روی اپلیکیشن شماره‌گیر کلیک کنید، به فهرست مخاطبین وارد می‌شود و با اشاره روی شماره تماس موردنظر، فقط اطلاعات آن نمایش داده می‌شود و نمی‌توان شماره‌گیری کرد.

البته در صفحه رویدادهای تماس، دو زیرصفحه دیگر وجود دارد که به صورت جداگانه شماره‌های از دست رفته و همه تماس‌های ورودی و خروجی را نمایش می‌دهند. نسخه ۳/۱ سیستم‌عامل فایرفاکس، از گوشی‌های دوسیم‌کارته نیز پشتیبانی می‌کند که هنوز در بازار موجود نیست.

پیام‌رسانی

اپلیکیشن ارسال و دریافت پیام کوتاه، MMS و ایمیل کاملا مشابه اندروید طراحی و ساخته شده است. این اپلیکیشن، فهرستی از زنجیره ارتباطی با مخاطب را به همراه نام، عکس و تاریخ آخرین پیام نشان می‌دهد. اما برای حذف کلی زنجیره گزینه دیگری همچون وجود ندارد. هنگامی که وارد زنجیره دیگری می‌شوید، رابط‌کاربری عملکرد بهتری دارد. می‌توانید روی نام مخاطب کلیک کنید تا مشخصات و اطلاعات کامل آن نمایش داده شود. درست در زیر نام مخاطب، شماره و نوع شماره (شخصی، کاری و ...) نمایش داده می‌شوند.


پیغام‌های چند رسانه‌ای (MMS) با پیوست عکس‌ها، ویدئوها و موسیقی ساخته می‌شوند. MMS در این نسخه بسیار بهتر از چیزی است که در نسخه ۱/۱ سیستم عامل فایرفاکس شاهد آن بودیم.

کلیک طولانی روی هرکدام از پیغام‌ها به کاربر اجازه حذف یا ارسال آن به مخاطب دیگر را می‌دهد. گزارش دریافت پیغام توسط مخاطب را نیز می‌توانید از منوی تنظیمات فعال کنید. همچنین، ارسال مجدد گزینه‌ای جداگانه دارد که می‌توانید فعال کنید تا اگر پیغام شما نرفت، خود گوشی به طور خودکار تلاش و دوباره آن را ارسال کند تا بالاخره گزارش دریافت به دست شما برسد.

اپلیکیشن ایمیل و POP۳ نیز استفاده بسیار آسان و کاربپسندی دارند. کاربر می‌تواند چندین حساب کاربری ایمیل داشته باشد. البته همه ایمیل‌های دریافتی در یک این‌باکس جمع نمی‌شوند و در فولدرهای مجزا دسته‌بندی می‌شوند.

این اپلیکیشن، امکان حذف دسته‌جمعی پیغام‌ها، پرچم‌دار کردن آنها، جابه‌جایی یا تغییر به حالت خوانده یا نخوانده را به کاربر می‌دهد. البته هیچ گزینه‌ای برای ارسال ایمیل نیست.

اپلیکیشن‌هایی برای ارسال فوری پیغام در فروشگاه‌های اینترنتی هستند که با سیستم‌عامل فایرفاکس هم‌خوانی دارند. به طور مثال، سیستم‌عامل فایرفاکس از اپلیکیشن رسمی LINE پشتیبانی‌ می‌کند و می‌توانید برای ارسال و دریافت پیغام‌های فوری و در لحظه از آن استفاده کنید. در مورد اپلکیشن‌های غیررسمی نیز اپلیکیشن‌هایی همچون Loqui IM اپلیکیشن‌هایی همانند WhatsApp، Google Hangouts و چت فیس‌بوک را نیز در خود دارند و کاربر می‌تواند با دانلود و نصب آنها از این برنامه‌هااستفاده کند.

کاربران توئیتر نیز باید آن را جداگانه دانلود و نصب کنند. اپلیکیشن «فیس‌بوک» تنها میان‌بر مرورگر است که چندان هم خوبکار نمی‌کند.

فایرفاکس او.اس، از صفحه‌کلید جانبی نیز پشتیبانی می‌کند اما در حال حاضر، صفحه‌کلید پیش‌فرض تنها گزینه موجود برای آن است. این کیبورد قابلیت حدس واژه‌ها و تصحیح آنها به صورت خودکار را نیز دارد. اما گزینه‌هایی همچون تایپ سریع و Swipe که در اندروید، iOS و ویندوزفون شاهد آن هستیم را ندارد.

کاربر می‌توان زبان‌های دیگری نیز به صفحه‌کلید اضافه کند اما انتخاب آنها در حال حاضر بسیار محدود است. نکته ناراحت‌کننده‌ای که در مورد کیبورد وجود دارد، اینکه همیشه در حالت حروف بزرگ است. در اندروید کاربر امکان تغییر فرمت حروف را دارد. با کلیک و نگه داشتن روی حروف می‌توان به اعداد دسترسی پیدا کرد. وگرنه هیچ صفحه مجزایی برای علایم و اعداد وجود ندارد.

از دیگر ایرادهای صفحه‌کلید، این که نمی‌توانید متن را انتخاب کنید. به این مفهوم که قابلیت کپی و پیست وجود ندارد. این مساله بسیار ناراحت‌کننده است زیرا یکی از ملزومات ارسال ودریافت پیام، داشتن حق انتخاب و کپی نوشته‌ها است.

دوربین و آلبوم عکس

اپلیکیشن دوربین بسیار ساده و ابتدایی است. عکس‌ها و ویدئوها در دو بخش مجزا ذخیره می‌شوند. همچنین امکان ثبت اطلاعات جغرافیایی را نیز دارد. اگر گوشی قابلیت داشته باشد، سیستم‌عامل فایرفاکس می‌توانید از فوکوس خودکار مداوم هم پشتیبانی کند.

رابط‌کاربری دوربین مشخصات جالبی دارد. تا زمانی که بخواهید از دوربین استفاده کنید، عکس‌ها به صورت یک نوار فیلم مانند در گوشه سمت چپ نمایشگر نمایش داده می‌شوند. هنگامی که از اپلیکیشن بیرون می‌آیید نیز کاملا پاک می‌شوند. با کلیک روی نمایه‌ی عکس‌ها، می‌توانید وارد آلبوم بشوید. البته میان‌بری هم روی صفحه اصلی برای ورود مستقیم به آلبوم وجود دارد.


اپلیکیشن گالری بسیار ابتدایی و ساده است. شبکه‌ای از نمایه‌ی عکس‌ها نمایش داده می‌شوند که بر اساس ماه دسته‌بندی شده‌اند. در این بخش، میان‌بری هم برای دوربین وجود دارد.

گزینه نمایش عکس، امکان ویرایش عکس رابه کاربر می‌دهد. البته فقط نور، برش عکس و اعمال افکت رنگی گزینه‌های ویرایشی موجود هستند. گزینه‌های ساده‌ای همچون افقی، عمودی، تنظیم کنتراست، شفافیت و ... در این اپلیکیشن وجود ندارد.