چادرهایی که آمدند تا سر و صدا به پا کنند

روزنامه همشهری: برخی طراحان معتقدند بعضی از چادرهای عرضه‌شده در بازار، مغایرت بسیاری با فلسفه این حجاب دارد.

اواخر دهه ۷۰بعد از سال‌های متمادی، طراحی جدیدی از چادر وارد بازار ایران شد. زنان و دختران جوان به‌خصوص دانشجویان و دانش‌آموزان استقبال بسیاری از این طرح کردند چرا که برخلاف چادرهای مرسوم تا آن زمان، دست‌ها آزاد بود و امکان حمل کیف و وسایل، ‌در آغوش گرفتن فرزند و... را بسیار راحت کرد. مدتی بعد چادر دیگری به‌نام چادر ملی وارد عرصه شد.

چادری جلو بسته و با آستین‌های متصل به چادر که حتی امکان بر تن کردن لباس‌های راحت‌تر و خنک‌تر رابه‌ویژه در تابستان به خانم‌ها می‌داد. کم‌کم جز دختران و مادران جوان، تعدادی از خانم‌های سالمند که به‌دلیل مشکلات حرکتی و دردهای مفاصل، سر کردن چادرهای سنتی برایشان سخت شده بود به جمع استقبال‌کنندگان از طرح‌های جدید چادر پیوستند.در کنار طرح‌های ارائه شده، خرج کارهای کوچکی مانند تورهای ساده یا سنگ‌دوزی شده هم به آستین چادرها افزوده شد.

طی سال‌های بعد، ‌طرح‌های جدید و متفاوتی از چادر به مخاطبان معرفی شدند و حتی در میان آنها طرح‌هایی برگرفته از چادرهای قدیمی‌تر و به‌اصطلاح قجری هم به جمع چادرهای عرضه شده در بازار پیوستند. به مرور، تزئینات و خرج‌کار چادرها سنگین‌تر و شلوغ‌تر شد تا جایی‌که هم‌اکنون در بازار چادرهای مشکی با انواعی از روبان‌دوزی‌ها، سنگ‌دوزی‌ها، نگین‌های گران قیمت، گلدوزی‌های بزرگ و یک تکه، گلدوزی‌های کوچک رنگی، منظره‌های نقاشی شده و... نیز به چشم می‌خورند که قیمت برخی از انواع آنها به چند میلیون تومان می‌رسد.اما در کنار این میزان از تنوع چادر و طرح‌های آن، بعضی‌ها معتقدند دیگر نمی‌توان به برخی از انواع چادرهای موجود در بازار، عنوان چادر اطلاق کرد، این طرح‌ها تعاریف مرسوم و عرفی چادر را نداشته و فقط کارکرد پوشیدگی در مورد آن لحاظ شده است و حتی سرکردن برخی از آنها تبرج و خودنمایی به همراه داشته و تمول را به رخ می‌کشند.

چادر سنتی در همه موقعیت‌ها جوابگو نیست

طراحان چادر معتقدند، ‌طراحی این پوشش کار آسانی نیست، باید با حدود 5متر پارچه کاملا مشکی، چادری طراحی کرد که چند ویژگی پوشیدگی، ‌آراستگی، ‌کاربردی بودن را داشته باشد و درعین حال از چارچوب عرف و هنجار اجتماعی خارج نشود. برخی از طراحان در سال‌های اخیر چادرهای ویژه‌ای برای مکان‌ها و مناسبت‌های مختلف طراحی کرده‌اند تا امکان بهره‌مندی از این پوشش برای بانوان در همه جا فراهم باشد. سحر تلقانی، طراح لباس و چادر و صاحب یکی‌از برندهای شناخته شده طراحی و عرضه چادر معتقد است رو آوردن به طرح‌های جدید و کاربردی، ‌به‌دلیل مقتضیات زمان است و نمی‌توان از همان طرح سنتی چادر در همه جا استفاده کرد.

او می‌گوید:‌«در گذشته حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی کمتر بوده و همان چادر سنتی جوابگوی نیازشان بوده است اما هم‌اکنون زنان در عرصه‌های مختلف شغلی، ‌تحصیلی و... حضور فعال دارند و سرکردن آن چادر سنتی برایشان سخت است». نرگس بامداد، دیگر طراح چادر و صاحب یکی دیگر از برندهای شناخته شده طراحی و تولید چادر و محصولات حجاب نیز در این خصوص به همشهری می‌گوید:«‌بسیاری از خانم‌ها در شرایط مختلف مانند در آغوش گرفتن فرزند، حمل کیف و وسایل، سفرهای زیارتی مانند اربعین و... با محدودیت‌هایی برای سرکردن چادر سنتی مواجه می‌شوند اما نمی‌خواهند آن را در این شرایط هم کنار بگذارند پس چادرهای جدید به کمک آنها می‌آید».

خرج‌کارهای سنگین‌تر برای مشتری‌های بیشتر

 در میان چادرهایی که هر دو طراح وارد بازار کرده‌اند، نمونه‌هایی با جلوه‌های خاص هم دیده می‌شود. تلقانی درخصوص این چادرها می‌گوید:‌«‌ این طرح‌ها مناسب عرصه اجتماعی نیست و باید در محافل رسمی و مهمانی‌ها استفاده شود. اما وقتی دختران نوجوان با تغییر نحوه پوشش جامعه در سال‌های اخیر مواجه می‌شوند، همان طرح‌های ساده و قدیمی چادر را نمی‌پذیرند». بامداد نیز به همین نکته اشاره کرده و می‌افزاید:‌«‌حجاب من باید به‌گونه‌ای باشد که جذابیت لازم را در این زمان برای دخترم داشته باشد. چادرهای سنتی که مادران ما سر می‌کردند بسیار باوقار و شکیل است اما ویژگی زنان نیز رفتن به سمت زیبایی است».

این طراحان که هم طراحی‌های ساده و مناسب اجتماع را در میان کارهایشان دارند و هم طرح‌های مجلسی، می‌گویند هر دو نوع کار، مشتری دارد اما معمولا تازه‌عروس‌ها به سراغ خرج‌کارهای خاص می‌روند و بیشتر مشتریان از چادرهای ساده‌تر استقبال می‌کنند. بامداد البته به خرج‌کارهای خاص و سنگین روی چادر نیز انتقاد کرده و می‌گوید:«گاهی اوقات برخی طراحان برای جذب مشتری بیشتر و خاص‌تر کردن محصول، تزئینات و خرج کارهای زیاد و متفاوتی به چادر اضافه می‌کنند اما همین خرج کارهای خاص که البته دیگر نمی‌توان عنوان طراحی چادر به آنها داد، نوعی تابوشکنی است.»

فلسفه فراموش شده چادر

بعضی از منتقدان به چادرهای خاص معتقدند فلسفه چادر پوشیدگی کامل است و البته نباید جلوه‌گری داشته باشد اما استفاده از چادرهایی با سنگ‌ها و نگین‌های فراوان و خرج کارهای نامتعارف، این فلسفه را زیر سؤال می‌برد و کارکرد متفاوتی را رقم می‌زند. بعضی از مشتریان چادرهای با طرح جدید نیز به صرف مد بودن یا راحتی طرح، ‌چادری را انتخاب می‌کنند اما به تناسب طرح چادر با ظاهر خودشان بی‌توجهند، ‌در این شرایط کارکرد اصلی این حجاب که قرار است پوشیدگی کامل را ایجاد کند، مخدوش می‌شود و از قضا، ‌نمایان شدن را به‌دنبال دارد.

تصاویری که مشاهده می‌کنید در چند وقت اخیر وایرال شده بود. طرح‌‍‌هایی که زیاد به مذاق برخی خوش نیامد.

تلقانی در این خصوص به انتخاب نوع چادر توسط مشتریانش اشاره کرده و می‌‌گوید:«برخی مشتریان چاقی موضعی دارند اما به چادرهای کمری و قجری یا برخی از چادرهای دارای آستین علاقه‌مندند». بامداد نیز با اشاره به فلسفه چادر و جلوه‌گری بعضی طرح‌ها و تزئینات تأکید می‌کند:«چنین طرح‌هایی، ‌اصل چادر را از بین می‌برد.گاهی یادمان می‌رود چادر را برای چه‌کسی و به چه منظوری تولید می‌کنیم.»