غیرت زنانه علیه قوانین مردانه (۱)
لیلا رجبی، ورزشکاری با اصالت بلاروسی که توانسته بود بدون مربی و بدون امکانات تمرینی در رشته پرتاب دیسک در المپیک حضور پیدا کند، در شرایطی که بسیاری از مردان نامی ایران نیز از رسیدن به مراحل بالای رقابت ها بازماندند، روی آنتن زنده تلویزیون «بی غیرت» خوانده شد و ...
هفته نامه صدا - ریحانه یاسینی: مردان بر دنیای کار با درآمد و زنان بر دنیای کار بدون درآمد تکیه دارند. بر اساس گزارش مجمع جهانی اقتصاد، ایران از نظر شکاف جنسیتی از میان ۱۴۵ کشور جهان در جایگاه ۱۴۱ قرار دارد. زنان ایرانی در هر روز ۳۰۷ دقیقه بدون دریافت مزد و ۴۱ دقیقه با دستمزد کار می کنند، در حالی که مردان ۷۸ دقیقه بدون مزد و ۲۶۳ دقیقه با مزد کار می کنند.
لیلا رجبی، ورزشکاری با اصالت بلاروسی که توانسته بود بدون مربی و بدون امکانات تمرینی در رشته پرتاب دیسک در المپیک حضور پیدا کند، به یکی از جنجالی ترین چهره های المپیکی ایران تبدیل شد. او در شرایطی که بسیاری از مردان نامی ایران نیز از رسیدن به مراحل بالای رقابت ها بازماندند، روی آنتن زنده تلویزیون «بی غیرت» خوانده شد و همین مسئله موجی از واکنش ها را به همراه داشت. همسر او از تردید لیلا رجبی برای ادامه زندگی ۱۰ ساله در ایران روایت می کند. مردم دیار او نیز با نصب بنری در خیابان های بوشهر از او دلجویی کرده اند.
زن ها و مردها بی تفاوت به شلوغی های اطراف هنگام راه رفتن سر در گوشی های شان دارند و از ورودی ایستگاه مترو در یکی از شلوغ ترین خیابان های مرکزی پایتخت، داخل می روند و بیرون می آیند. بعضی ها با رسیدن به روی زمین مستقیم وارد سوپرمارکتی می شوند که در دل سفارت سابق آمریکا و درست روبروی ایستگاه متروی طالقانی قرار گرفته است. کنار ظرف های خاک شیر و شربت آبلیمویی که از میانه های تابستان به این سوپرمارکت اضافه شده، زنی ایستاده است. دسته ای از پول در دستانش است و آن را به سرعت در کیفش می گذارد. لحظه ای اطرافش را می پاید و جعبه بزرگ مدادهای آرایشی را که کمی از آن از ساک همراهش بیرون زده با تلاش در ساک جا می دهد. زیپ آن را می کشد و وارد ایستگاه مترو می شود.
لیلا رجبی، ورزشکاری با اصالت بلاروسی که توانسته بود بدون مربی و بدون امکانات تمرینی در رشته پرتاب دیسک در المپیک حضور پیدا کند، به یکی از جنجالی ترین چهره های المپیکی ایران تبدیل شد. او در شرایطی که بسیاری از مردان نامی ایران نیز از رسیدن به مراحل بالای رقابت ها بازماندند، روی آنتن زنده تلویزیون «بی غیرت» خوانده شد و همین مسئله موجی از واکنش ها را به همراه داشت. همسر او از تردید لیلا رجبی برای ادامه زندگی ۱۰ ساله در ایران روایت می کند. مردم دیار او نیز با نصب بنری در خیابان های بوشهر از او دلجویی کرده اند.
زن ها و مردها بی تفاوت به شلوغی های اطراف هنگام راه رفتن سر در گوشی های شان دارند و از ورودی ایستگاه مترو در یکی از شلوغ ترین خیابان های مرکزی پایتخت، داخل می روند و بیرون می آیند. بعضی ها با رسیدن به روی زمین مستقیم وارد سوپرمارکتی می شوند که در دل سفارت سابق آمریکا و درست روبروی ایستگاه متروی طالقانی قرار گرفته است. کنار ظرف های خاک شیر و شربت آبلیمویی که از میانه های تابستان به این سوپرمارکت اضافه شده، زنی ایستاده است. دسته ای از پول در دستانش است و آن را به سرعت در کیفش می گذارد. لحظه ای اطرافش را می پاید و جعبه بزرگ مدادهای آرایشی را که کمی از آن از ساک همراهش بیرون زده با تلاش در ساک جا می دهد. زیپ آن را می کشد و وارد ایستگاه مترو می شود.
در بعضی قسمت ها جمله ای از یک شهید نوشته شده است: «ما کار کوچکی نکردیم. بالای نرده های لانه جاسوسی آمریکا که بودیم، احساس کردیم فرشته های هفت آسمان نگاه مان می کنند.» کنار این جمله از محسن وزوایی، دانش آموخته دانشگاه علم و صنعت و از اولین نفراتی که دانشگاه را به مقصد جبهه ترک کرد، با گچ شماره موبایلی حک شده و زیر آن نوشته شده است: «کلیه فروشی، O منفی».
معدودی از رهگذران ایرانی که نزدیک به دیوار راه می روند به این آگهی با تعجب نگاه می کنند. این نگاه های آمیخته با عجب، حکایت هر روز خیابانی است که از وزارت نفت گرفته تا سازمان تقریب مذاهب اسلامی، درون آن جا خوش کرده اند. دیوارهای سفارت سابق آمریکا که تمام می شود، ساختمانی با سنگ های یشمی و نزدیک به سیاه، قد علم می کند. ساختمانی 10 طبقه که با عنوان اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران، نقش پارلمان بخش خصوصی کشور را ایفا می کند.
زن هایی با چهره های راوی نژادهای دیگر، هر از گاهی مقابل این ساختمان نیز دیده می شوند. البته نه با شال هایی به هم ریخته و کوله های بزرگ مسافرتی، بلکه با روسری ها و کیف هایی شیک و رسمی که شیک ترین آن با رنگ آبی درباری، متعلق به رییس جمهوری کرواسی بود. او مانتویی ساده با رنگ آبی درباری پوشیده بود و شال روی سرش، با طرح های بته جقه ایرانی، تلفیقی از آبی و بژ داشت.
باربارا گیتارویچ در فهرست 50 زن قدرتمند جهان که مجله فوربز گزارش داده قرار گرفته است. او که تشابه اسمی اش با یک مدل اروپایی موجی طنز را در شبکه های اجتماعی هنگام ورودش به ایران راه انداخت، اوایل خردادماه پشت تریبون اتاق ایران گفته بود «افتخار می کنم به عنوان نخستین رییس جمهوری زن اروپا در اتاق ایران حضور یافته ام. امیدوارم مشوقی برای زنان ایران و کرواسی باشم.»
حوالی همان روزها، یکی از نمایندگان زن بانک جهانی نیز در اتاق ایران حضور پیدا کرده بود؛ دختری جوان و سریلانکایی که در بخش مربوط به توانمندسازی بخش های خصوصی کشورها در بانک جهانی فعالیت می کرد. او از دیدن زن های ایرانی در پارلمان بخش خصوصی ایران به وجد آمده و گفته بود: «برای من خیلی جالب است که زن های مدیر ایرانی را می بینم. چنین تصوری نداشتم. لطفا اطلاعاتی از مشارکت زنان در اقتصاد و اجتماع ایران برای من ارسال کنید.»
یکی از خوش پوش ترین مدیران زن ایرانی، در دهه هفتم زندگی اش به سر می برد و از ثروتمندترین زنان ایران به حساب می آید. او شال حریر روشنی بر سر دارد و با صندل هایی تابستانی به عنوان رییس کمیسیون سرمایه گذاری اتاق ایران روی یکی از صندلی های هیئت نمایندگان می نشیند.
معدودی از رهگذران ایرانی که نزدیک به دیوار راه می روند به این آگهی با تعجب نگاه می کنند. این نگاه های آمیخته با عجب، حکایت هر روز خیابانی است که از وزارت نفت گرفته تا سازمان تقریب مذاهب اسلامی، درون آن جا خوش کرده اند. دیوارهای سفارت سابق آمریکا که تمام می شود، ساختمانی با سنگ های یشمی و نزدیک به سیاه، قد علم می کند. ساختمانی 10 طبقه که با عنوان اتاق بازرگانی، صنایع معادن و کشاورزی ایران، نقش پارلمان بخش خصوصی کشور را ایفا می کند.
زن هایی با چهره های راوی نژادهای دیگر، هر از گاهی مقابل این ساختمان نیز دیده می شوند. البته نه با شال هایی به هم ریخته و کوله های بزرگ مسافرتی، بلکه با روسری ها و کیف هایی شیک و رسمی که شیک ترین آن با رنگ آبی درباری، متعلق به رییس جمهوری کرواسی بود. او مانتویی ساده با رنگ آبی درباری پوشیده بود و شال روی سرش، با طرح های بته جقه ایرانی، تلفیقی از آبی و بژ داشت.
باربارا گیتارویچ در فهرست 50 زن قدرتمند جهان که مجله فوربز گزارش داده قرار گرفته است. او که تشابه اسمی اش با یک مدل اروپایی موجی طنز را در شبکه های اجتماعی هنگام ورودش به ایران راه انداخت، اوایل خردادماه پشت تریبون اتاق ایران گفته بود «افتخار می کنم به عنوان نخستین رییس جمهوری زن اروپا در اتاق ایران حضور یافته ام. امیدوارم مشوقی برای زنان ایران و کرواسی باشم.»
حوالی همان روزها، یکی از نمایندگان زن بانک جهانی نیز در اتاق ایران حضور پیدا کرده بود؛ دختری جوان و سریلانکایی که در بخش مربوط به توانمندسازی بخش های خصوصی کشورها در بانک جهانی فعالیت می کرد. او از دیدن زن های ایرانی در پارلمان بخش خصوصی ایران به وجد آمده و گفته بود: «برای من خیلی جالب است که زن های مدیر ایرانی را می بینم. چنین تصوری نداشتم. لطفا اطلاعاتی از مشارکت زنان در اقتصاد و اجتماع ایران برای من ارسال کنید.»
یکی از خوش پوش ترین مدیران زن ایرانی، در دهه هفتم زندگی اش به سر می برد و از ثروتمندترین زنان ایران به حساب می آید. او شال حریر روشنی بر سر دارد و با صندل هایی تابستانی به عنوان رییس کمیسیون سرمایه گذاری اتاق ایران روی یکی از صندلی های هیئت نمایندگان می نشیند.
فریال مستوفی، با پیشینه 700 ساله خانوادگی، با قدرت شرکت هایش را در انگلستان، چین و هنگ کنگ اداره می کند و می گوید: «من در حوزه معدن کار می کنم و هیچ اعتقادی به محدودیت های جنسیتی ندارم. اعتقاد من بر اساس توانایی هاست. در خصوص محدودیت جنسی در رشته های دانشگاهی و آزمون های استخدامی، صددرصد با چنین محدودیت هایی که دولت و حاکمیت برای یک جنسیت ایجاد می کند مخالفم. با دخالت هایی که در مسائل شخصی و توانایی فرد می شود صددرصد مخالفم چه از طرف حاکمیت باشد چه سطح عمومی جامعه و چه خانواده ها، من مخالفم.»
شهلا عموری، زنی که آفتاب سوختگی چهره او به خوبی نشان می دهد تبارش به جنوبی ها می رسد، ریاست اتاق اهواز را بر عهده دارد. فعالیت اقتصادی او به قدری جدی بوده است که صاحبان کسب و کار خصوصی در اهواز، به او اعتماد کرده و به عنوان رییس پارلمان بخش خصوصی استان شان، انتخابش کرده اند. عموری می گوید: «عدالت جنسیتی یک نیاز و ضرورت در مسیر توسعه همه جانبه کشور است و چنانچه اراده دولت و حتی قانون گذار اصلاح نگاه موجود و رفع تبعیض استخدامی نباشد، قطعا در تحقق مفهوم توسعه حداقلی نیز با مشکل مواجه خواهیم شد.»
شهلا عموری، زنی که آفتاب سوختگی چهره او به خوبی نشان می دهد تبارش به جنوبی ها می رسد، ریاست اتاق اهواز را بر عهده دارد. فعالیت اقتصادی او به قدری جدی بوده است که صاحبان کسب و کار خصوصی در اهواز، به او اعتماد کرده و به عنوان رییس پارلمان بخش خصوصی استان شان، انتخابش کرده اند. عموری می گوید: «عدالت جنسیتی یک نیاز و ضرورت در مسیر توسعه همه جانبه کشور است و چنانچه اراده دولت و حتی قانون گذار اصلاح نگاه موجود و رفع تبعیض استخدامی نباشد، قطعا در تحقق مفهوم توسعه حداقلی نیز با مشکل مواجه خواهیم شد.»
سونیا اندیش، زن دیگری است که با چادر مشکی در جلسات اتاق ایران شرکت می کند و در هیئت رییسه اتاق تبریز عضویت دارد. او هنگامی که در حاشیه نشست هیئت نمایندگان دختری جوان را مشغول مصاحبه با محسن مهر علیزاده رییس کمیسیون گردشگری اتاق تهران می بیند، لبخند می زند و می گوید: «من وقتی می بینم دخترها اینطور جدی فعالیت می کنند و می توانند سوالات تخصصی اقتصادی بپرسند، واقعا ذوق می کنم.»
هفته گذشته، در جریان برگزاری اجلاس اکو در اتاق ایران، دو زن با لباس های پر زرق و برق و البته گرانقیمت پاکستانی، در جمعی که غالب آن را مردانی از ترکیه، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و دیگر کشورهای عضو اکو تشکیل می دادند، جلب توجه می کردند. ناهید مسعود، صورتی جیغ و طوسی کم رنگ را با هم ست کرده و مانتویی با طرح سنتی صورتی و شال و شلواری طوسی رنگ پوشیده است. او کیف دستی کوچکی دارد که میان جلسه، از آن عطر گرانقیمت اپل بیرون می آورد و به مچ دستش می زند. بوی آن تا چند صندلی آن طرف تر می پیچد.
ناهید مسعود در فدراسیون بازرگانی و صنعت پاکستان عضویت دارد و در بخش زنان کارآفرین فعال است. او به زبان انگلیسی تسلط نسبی دارد و با همین زبان درباره نقش زنان در اقتصاد و جامعه پاکستان می گوید: «۵۲ درصد از جمعیت پاکستان، زن هستند. آنها بسیار مترقی اند. بیشترشان در اقتصاد مشارکت دارند و در سه قسمت کلی فعالیت می کنند. بعضی ها در خانه فعالند و با کارهای خانگی پول در می آورند که بخش کوچکی را تشکیل می دهند. بخش متوسطی کسب و کار شخصی در بیرون از خانه دارند و بخشی نیز در بازارها، در صادرات، سرمایه گذاری می کنند و تشکیلات اقتصادی دارند. منا بسیار لیبرال هستیم. از دیدن زنان ایران ناامید شدیم و محدودیت هایی مثل آنها نداریم.»
هالیما عثمان، همکار او و نایب رییس کمیته مرکزی زنان کارآفرین در اتاق پاکستان صحبت های او را ادامه می دهد و با انگلیسی سلیس و البته بیانی کند می گوید: «تصویری که از زنان پاکستانی در رسانه های دنیا نمایش داده شده، کاملا غلط و پروپاگانداست. زن های پاکستان در همه جا چه ارتش و چه آی تی و ... فعالیت دارند.»
به ۲۰ درصد از کرسی های مجلس پاکستان، زنان تکیه زده اند. موسسه اکونومیست کتابی را با عنوان تغییر بزرگ جهان در سال ۲۰۵۰ تالیف کرده که اتاق تهران ترجمه فارسی آن را منتشر کرده است. بارباراک، نویسنده اکونومیست، در بخش «دنیای زنان» این کتاب می گوید: «آینده زنان در ۴۰ سال بعد به سختی قابل محاسبه با یک فرمول ساده است. زنان در جهان در حال توسعه، انتخاب های بیشتری خواهند داشت اما با فشارهای بسیار زیادتری نیز روبرو هستند. همانطور که غرب دریافته است، هنگامی که زنان خانه را به سوی محل کار ترک می کنند، جامعه به طور برگشت ناپذیری تغییر می کند؛ به صورتی که نه تنها بر زنان، بلکه بر مردان و کودکان عمیقا اثر می گذارد. روی هم رفته، بیشتر مردم به خصوص زنان به نوعی پذیرفته اند این هزینه ای است که به پرداختش می ارزد.»
چرا این روزها تبعیض جنسیتی سروصدا کرده است؟
سروصداها درباره تبعیض های استخدامی علیه زنان از یک سال و نیم پیش بلند شد. سروصداهای اجتماعی نیز با حاشیه های المپیکی بلندتر شده است.
«شنیدم که احسان مهاجر شجاعی، در یک برنامه تلویزیونی و جلوی چشم 70 میلیون ایرانی، من را متهم به بی غیرتی کرده است. در حالی که من در این 8 سالی که در ایران هستم، افتخارات بیشتری نسبت به احسان مهاجری کسب کرده ام. همیشه تلاش کرده ام که پرچم ایران را بالا ببرم، چه با مربی، چه بی مربی. چه با امکانات، چه بی امکانات.»
لیلا رجبی، ورزشکار ایرانی حاضر در المپیک در رشته پرتاب دیسک، چنین به «بی غیرت» خوانده شدن روی آنتن زنده تلویزیون واکنش نشان داد. او اصالت بلاروسی دارد و پیمان رجبی، همسر بوشهری اش یک روز پس از مسابقه رجبی گفت: «همسرم دیشب اینقدر عصبانی بود که جواب من را هم نداد. نمی دانم لیلا در بازگشت بخواهد ایران بماند یا برود.»
چند وقت پیش از توهین به لیلا رجبی که بدون مربی و امکانات به المپیک 2016 راه پیدا کرده بود، تیم فوتبال بانوان ملوان، منحل شد و اعتراض های زیادی به همراه داشت. در این اتفاق ها و خطاب ها، فصل مشترک «زن بودن» صدای بلندی داشت.
در حوالی همین دوره زمانی، تبعیض جنسیتی در آزمون استخدامی سروصدا کرده بود و تا حدی بلند بود که رییس جمهور دستور لغو آزمون استخدامی را تا زمان برطرف شدن تبعیض ها صادر کرد.
گزارش بانک جهانی نیز از تبعیض های قانونی علیه زنان خبر می دهد. بر اساس گزارشی که بانک جهانی به تازگی با عنوان «زنان، تجارت و قانون» منتشر کرده است، ایران در بین 100 کشور دنیا رتبه چهارم را از نظر تبعیض هایی که به صورت قانونی علیه زنان روا می شود، داراست.
سهم زنان در اقتصاد ایران چقدر است؟
در مجلس دهم طرحی به امضا رسیده بود که طی آن برای کارفرمایان موازینی در استخدام زنان وضع شده بود. اگجر کارفرمایان آن را رعایت نمی کردند، در مرحله اول یک هفته تعطیلی و در صورت تکرار، تعطیلی یک ماهه انتظارشان را می کشید. این طرح می گفت که اشتغال زنان در واحدهای صنفی منوط به رعایت حرمت آنها و پرهیز از اختلاط با مردان است و در صورت نیازمندی نوع کار واحد صنفی به کار شبانه زنان، کارفرما باید از اداره اماکن مجوز دریافت کند.
سروصداها درباره تبعیض های استخدامی علیه زنان از یک سال و نیم پیش بلند شد. سروصداهای اجتماعی نیز با حاشیه های المپیکی بلندتر شده است.
«شنیدم که احسان مهاجر شجاعی، در یک برنامه تلویزیونی و جلوی چشم 70 میلیون ایرانی، من را متهم به بی غیرتی کرده است. در حالی که من در این 8 سالی که در ایران هستم، افتخارات بیشتری نسبت به احسان مهاجری کسب کرده ام. همیشه تلاش کرده ام که پرچم ایران را بالا ببرم، چه با مربی، چه بی مربی. چه با امکانات، چه بی امکانات.»
لیلا رجبی، ورزشکار ایرانی حاضر در المپیک در رشته پرتاب دیسک، چنین به «بی غیرت» خوانده شدن روی آنتن زنده تلویزیون واکنش نشان داد. او اصالت بلاروسی دارد و پیمان رجبی، همسر بوشهری اش یک روز پس از مسابقه رجبی گفت: «همسرم دیشب اینقدر عصبانی بود که جواب من را هم نداد. نمی دانم لیلا در بازگشت بخواهد ایران بماند یا برود.»
چند وقت پیش از توهین به لیلا رجبی که بدون مربی و امکانات به المپیک 2016 راه پیدا کرده بود، تیم فوتبال بانوان ملوان، منحل شد و اعتراض های زیادی به همراه داشت. در این اتفاق ها و خطاب ها، فصل مشترک «زن بودن» صدای بلندی داشت.
در حوالی همین دوره زمانی، تبعیض جنسیتی در آزمون استخدامی سروصدا کرده بود و تا حدی بلند بود که رییس جمهور دستور لغو آزمون استخدامی را تا زمان برطرف شدن تبعیض ها صادر کرد.
گزارش بانک جهانی نیز از تبعیض های قانونی علیه زنان خبر می دهد. بر اساس گزارشی که بانک جهانی به تازگی با عنوان «زنان، تجارت و قانون» منتشر کرده است، ایران در بین 100 کشور دنیا رتبه چهارم را از نظر تبعیض هایی که به صورت قانونی علیه زنان روا می شود، داراست.
سهم زنان در اقتصاد ایران چقدر است؟
در مجلس دهم طرحی به امضا رسیده بود که طی آن برای کارفرمایان موازینی در استخدام زنان وضع شده بود. اگجر کارفرمایان آن را رعایت نمی کردند، در مرحله اول یک هفته تعطیلی و در صورت تکرار، تعطیلی یک ماهه انتظارشان را می کشید. این طرح می گفت که اشتغال زنان در واحدهای صنفی منوط به رعایت حرمت آنها و پرهیز از اختلاط با مردان است و در صورت نیازمندی نوع کار واحد صنفی به کار شبانه زنان، کارفرما باید از اداره اماکن مجوز دریافت کند.
البته پس از آن مرکز پژوهش های مجلس گزارشی کارشناسی منتشر کرد و خواستار مسکوت ماندن این طرح شد. بر اساس این گزارش، در صورت اجرایی شدن تفکیک جنسیتی در واحدهای صنفی، زنان زیادی از کار اخراج شده و به بخش غیررسمی اقتصاد کشیده می شوند. در حال حاضر 50 درصد از زنان ایرانی در بخش غیررسمی اقتصاد فعالیت می کنند.
شهرداری تهران نیز از جمله نهادهایی است که در ایجاد محدودیت برای زنان پیشرو است. این نهاد سال گذشته بخشنامه ای را ابلاغ کرده بود که به موجب آن زنان نمی توانستند به عنوان مسئول دفتر، اپراتور، منشی و برخی از رده های کارمندی در این سازمان مشغول به کار شوند. در همان روزها رییس پلیس اماکن ناجا هم اشتغال زنان در کافی شاپ ها را ممنوع کرد و در نهایت مجلس وارد کار شد تا اشتغال زنان را ضابطه مند یا به عبارت دیگر، محدود کند.
این در حالی است که طبق ماده 38 قانون کار، اعمال تبعیض بر اساس سن، جنس، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است و اصول 28، 19، 3، 2 و 43 قانون اساسی هم رفع تبعیض و ایجاد امکانات عادلانه برای عموم را از وظایف دولت می داند.
در سال 94، در آزمون استخدامی آموزش و پرورش، از بین 3 هزار و 307 نفری که قرار بود در انتهای مراحل این آزمون جذب آموزش و پرورش شوند 3 هزار و 72 نفر مرد و 630 نفر زن بودند. آموزش و پرورش تهران نیز اعلام کرده بود از بین 190 نیروی مورد نیاز، تنها 6 نفر خانم جذب خواهد کرد.
در دفترچه آزمون استخدامی امسال دو هزارو 800 کد استخدام اعلام شده بود اما از مجموعه این تعداد دو هزار و 284 سهمیه استخدامی صرفا برای مردان، 500 سهمیه مشترک میان مردان و زنان و تنها 16 سهمیه صرفا برای زنان در نظر گرفته شده بود. در مورد 500 سهمیه مشترک، مقرر شده بود کسانی که بالاترین رتبه ها را در آزمون کسب کنند، بدون قید جنسیت پذیرفته شوند. فارغ از آن، نتیجه اصلی این آمار روشن است. 82 درصد از سهمیه های استخدام صرفا متعلق به مردان بود و کمتر از یک درصد از سهمیه به زنان می رسید.
شهرداری تهران نیز از جمله نهادهایی است که در ایجاد محدودیت برای زنان پیشرو است. این نهاد سال گذشته بخشنامه ای را ابلاغ کرده بود که به موجب آن زنان نمی توانستند به عنوان مسئول دفتر، اپراتور، منشی و برخی از رده های کارمندی در این سازمان مشغول به کار شوند. در همان روزها رییس پلیس اماکن ناجا هم اشتغال زنان در کافی شاپ ها را ممنوع کرد و در نهایت مجلس وارد کار شد تا اشتغال زنان را ضابطه مند یا به عبارت دیگر، محدود کند.
این در حالی است که طبق ماده 38 قانون کار، اعمال تبعیض بر اساس سن، جنس، نژاد و قومیت و اعتقادات سیاسی و مذهبی ممنوع است و اصول 28، 19، 3، 2 و 43 قانون اساسی هم رفع تبعیض و ایجاد امکانات عادلانه برای عموم را از وظایف دولت می داند.
در سال 94، در آزمون استخدامی آموزش و پرورش، از بین 3 هزار و 307 نفری که قرار بود در انتهای مراحل این آزمون جذب آموزش و پرورش شوند 3 هزار و 72 نفر مرد و 630 نفر زن بودند. آموزش و پرورش تهران نیز اعلام کرده بود از بین 190 نیروی مورد نیاز، تنها 6 نفر خانم جذب خواهد کرد.
در دفترچه آزمون استخدامی امسال دو هزارو 800 کد استخدام اعلام شده بود اما از مجموعه این تعداد دو هزار و 284 سهمیه استخدامی صرفا برای مردان، 500 سهمیه مشترک میان مردان و زنان و تنها 16 سهمیه صرفا برای زنان در نظر گرفته شده بود. در مورد 500 سهمیه مشترک، مقرر شده بود کسانی که بالاترین رتبه ها را در آزمون کسب کنند، بدون قید جنسیت پذیرفته شوند. فارغ از آن، نتیجه اصلی این آمار روشن است. 82 درصد از سهمیه های استخدام صرفا متعلق به مردان بود و کمتر از یک درصد از سهمیه به زنان می رسید.
در آزمون استخدامی سال گذشته نیز فقط ۱۶ سهمیه برای زنان در نظر گرفته شده بود. الهه کولایی استاد علوم سیاسی در دانشگاه تهران است. او در مجلس ششم نیز یکی از معدود کرسی های زنان را در اختیار داشته است. کولایی در تحلیل اقدام اخیر دولت می گوید: «یکی از شعارهای مهمی که زنان را پای صندوق های رأی کشاند، شعار ایشان در مورد ایجاد فرصت های برابر برای زنان در شرایط گوناگون جامعه بود. ایشان به عنوان پاسدار قانون اساسی متعهد شدند زمینه را برای رشد و توانمند شدن زنان همانطور که در قانون اساسی اشاره شده فراهم سازند.
تحقق این شعارها نه عملی و نه ممکن است چرا که تبعیض جنسیتی، ریشه در تاریخ و فرهنگ کشور دارد اما زنانی که به روحانی رأی دادند و همه کسانی که به حقوق انسان ها اعتقاد دارند، انتظار داشتند که روحانی طی سه سال گذشته گام های عملی جهت رفع تبعیض بردارد و ما شاهد بودیم در سال اول زمام داری ایشان در آزمون استخدامی به طور آشکار و گسترده تبعیض اعمال شد و اعتراض های فعالان جنبش زنان هم به جایی نرسید. حالا پس از سه سال که از ریاست جمهوری ایشان می گذرد، با بازخوانی شعارها و برنامه های انتخاباتی این مهم را مورد توجه قرار داده اند تا گامی هر چند محدود جهت رفع تبعیض از زنان بردارند.»
به اعتقاد برخی، این اقدام دولت در جهت تبلیغات انتخاباتی برای دوره بعد بوده است. کولایی با اشاره به این نکته ادامه می دهد: «ایرانی هایی که امکان استخدام شان در دستگاه های اجرایی فراهم می شود، بسیار کم تعدادند اما مهم تر از این اعداد، رویکرد و روح حاکم بر این رفتار است که نشان می دهد دولت به موضوع رفع تبعیض توجه کرده است. حتی در آخرین سال ریاست جمهوری نیز، این اقدام مبارک است. ممکن است از دید بعضی ها این کار فقط با کارکرد انتخاباتی شکل گرفته باشد اما به هر حال رویکردی بسیار مثبت است. در شرایطی که برای بسیاری از زنان کشور ما امکان ازدواج فراهم نیست، امکان تامین معاش آنها مورد توجه قرار گرفته است. با همه محدودیت های موجود، این کار مثبت به شمار می آید.»
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کل کشور ۱۲.۸ درصد و نرخ بیکاری آنها نیز ۱۹.۷ درصد است. بررسی آمار نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان سال گذشته به تفکیک استان ها نشان می دهد زنان اردبیلی دارای بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی هستند. به طوری که ۲۲.۲ درصد زنان این استان آماده به کار هستند اما از این بین ۲۰.۴ درصد آنها نتوانسته اند کاری پیدا کنند. بعد از اردبیل زنان یزدی با ۱۹.۵ درصد رتبه دوم بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی را به خود اختصاص داده اند اما ۲۷.۹ درصد از این افراد بیکار هستند که باعث شده استان یزد در جایگاه چهارم بیکاری زنان (هم جایگاه با کردستان) قرار بگیرد.
بررسی نرخ بیکاری زنان نیز در استان های مختلف حاکی از آن است که کهگیلویه و بویراحمد با ۳۵.۲ درصد بیشترین جمعیت زنان بیکار را به خود اختصاص داده است. سپس استان گلستان با ۲۰.۷ درصد دومین استانی است که جمعیت زنان بیکار در آن بالاست. پایین ترین میزان مشارکت اقتصادی زنان مربوط به استان مرکزی با ۸.۱ درصد است. نرخ بیکاری این استان نیز ۲۴.۴ درصد است که نزدیک به متوسط کشوری است.
به اعتقاد برخی، این اقدام دولت در جهت تبلیغات انتخاباتی برای دوره بعد بوده است. کولایی با اشاره به این نکته ادامه می دهد: «ایرانی هایی که امکان استخدام شان در دستگاه های اجرایی فراهم می شود، بسیار کم تعدادند اما مهم تر از این اعداد، رویکرد و روح حاکم بر این رفتار است که نشان می دهد دولت به موضوع رفع تبعیض توجه کرده است. حتی در آخرین سال ریاست جمهوری نیز، این اقدام مبارک است. ممکن است از دید بعضی ها این کار فقط با کارکرد انتخاباتی شکل گرفته باشد اما به هر حال رویکردی بسیار مثبت است. در شرایطی که برای بسیاری از زنان کشور ما امکان ازدواج فراهم نیست، امکان تامین معاش آنها مورد توجه قرار گرفته است. با همه محدودیت های موجود، این کار مثبت به شمار می آید.»
بر اساس آخرین گزارش مرکز آمار ایران، نرخ مشارکت اقتصادی زنان در کل کشور ۱۲.۸ درصد و نرخ بیکاری آنها نیز ۱۹.۷ درصد است. بررسی آمار نرخ مشارکت اقتصادی در زمستان سال گذشته به تفکیک استان ها نشان می دهد زنان اردبیلی دارای بیشترین نرخ مشارکت اقتصادی هستند. به طوری که ۲۲.۲ درصد زنان این استان آماده به کار هستند اما از این بین ۲۰.۴ درصد آنها نتوانسته اند کاری پیدا کنند. بعد از اردبیل زنان یزدی با ۱۹.۵ درصد رتبه دوم بالاترین نرخ مشارکت اقتصادی را به خود اختصاص داده اند اما ۲۷.۹ درصد از این افراد بیکار هستند که باعث شده استان یزد در جایگاه چهارم بیکاری زنان (هم جایگاه با کردستان) قرار بگیرد.
بررسی نرخ بیکاری زنان نیز در استان های مختلف حاکی از آن است که کهگیلویه و بویراحمد با ۳۵.۲ درصد بیشترین جمعیت زنان بیکار را به خود اختصاص داده است. سپس استان گلستان با ۲۰.۷ درصد دومین استانی است که جمعیت زنان بیکار در آن بالاست. پایین ترین میزان مشارکت اقتصادی زنان مربوط به استان مرکزی با ۸.۱ درصد است. نرخ بیکاری این استان نیز ۲۴.۴ درصد است که نزدیک به متوسط کشوری است.
کولایی در تحلیل خود به نقش بخش خصوصی در اقتصاد اشاره می کند. به اعتقاد او، قدرتمند نبودن بخش خصوصی در ایران، یکی از دلایل تبعیض های جنسیتی است. کولایی اعتقاد دارد: «به دلیل ضعف بخش خصوصی، زنان در حوزه اقتصاد دولتی هم مورد توجه قرار نگرفته اند. نمونه آن آزمون استخدامی بود که برای اولین بار جلوی آن گرفته شد و البته از نتیجه آن هم مطمئن نیستیم. در طول سال های گذشته همواره در بخش دولتی این مردان بوده اند که با اولویت به کار گرفته شده اند.
کلیشه های جنسیتی راهنمای عمل مردان است. این کلیشه ها می گویند مرد نان آور است و باید سر کار برود ولی زن باید در خانه بماند. ضمن اینکه این نقش ها بسیار مهم هستند، اما به جای آن که توانمندی ها را مورد نظر قرار دهد فقط به موضوع جنس و نقش های جنسیتی بر آمده از آن تمرکز می کند. تا به حال فرصت مناسبی برای زنان به وجود نیامده و همانطور که زنان نقش قابل توجهی در اقتصاد ندارند، در سیاست هم ندارند.»
او ادامه می دهد: «اقتصاد در کشور ما اساسا پایه و مبنای خود را بر درآمد نفت و درآمد دولت قرار داده است. اقتصادی که اساسا رانتی است و منابع آن همه در اختیار دولت قرار دارد، هیچ گاه بخش خصوصی قدرتمند را تجربه نکرده است. در همه کشورهایی که اقتصاد نفتی دارند و در منطقه ای که ما با اقتصادهای دولتی در آن زندگی می کنیم، وضعیت به همین شکل است.»
74 درصد از زنان شاغل ایرانی در بخش خصوصی فعالیت می کنند و 25 درصد در بخش عمومی کارمند هستند. بیشتر از نصف افراد نیز در حوزه خدمات، 25.6 درصد در بخش صنعت و 18 درصد نیز در بخش کشاورزی فعالیت می کنند. نرخ مشارکت اقتصادی مردان نیز در کل کشور 62.6 درصد و نرخ بیکاری آنها 10.2 درصد است.
به اعتقاد عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، با اراده سیاسی می توان تبعیض های جنسیتی را رفع کرد: «نهادهای قدرت هم در چند دهه گذشته چندان مایل به رفع تبعیض نبودند و میراث پدرسالاری فضا را برای ایفای نقش زنان فراهم نکرده است. در فضای اشتغال، کنار تبعیض علیه مردان، زنن دچار تبعیض مضاعف هستند و بیش از مردان محروم می شوند. درباره اقتصادهای دولتی، اشاره من به فسادی است که در این نوع اقتصادها گسترده است و زنان را از دستیابی به امکانات عمومی محروم می کند. با عزم و اراده سیاسی می توان در مسیر اصلاح آنها قدم برداشت. این همان کاری است که دولت در آزمون استخدامی انجام داده است.»
او ادامه می دهد: «اقتصاد در کشور ما اساسا پایه و مبنای خود را بر درآمد نفت و درآمد دولت قرار داده است. اقتصادی که اساسا رانتی است و منابع آن همه در اختیار دولت قرار دارد، هیچ گاه بخش خصوصی قدرتمند را تجربه نکرده است. در همه کشورهایی که اقتصاد نفتی دارند و در منطقه ای که ما با اقتصادهای دولتی در آن زندگی می کنیم، وضعیت به همین شکل است.»
74 درصد از زنان شاغل ایرانی در بخش خصوصی فعالیت می کنند و 25 درصد در بخش عمومی کارمند هستند. بیشتر از نصف افراد نیز در حوزه خدمات، 25.6 درصد در بخش صنعت و 18 درصد نیز در بخش کشاورزی فعالیت می کنند. نرخ مشارکت اقتصادی مردان نیز در کل کشور 62.6 درصد و نرخ بیکاری آنها 10.2 درصد است.
به اعتقاد عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، با اراده سیاسی می توان تبعیض های جنسیتی را رفع کرد: «نهادهای قدرت هم در چند دهه گذشته چندان مایل به رفع تبعیض نبودند و میراث پدرسالاری فضا را برای ایفای نقش زنان فراهم نکرده است. در فضای اشتغال، کنار تبعیض علیه مردان، زنن دچار تبعیض مضاعف هستند و بیش از مردان محروم می شوند. درباره اقتصادهای دولتی، اشاره من به فسادی است که در این نوع اقتصادها گسترده است و زنان را از دستیابی به امکانات عمومی محروم می کند. با عزم و اراده سیاسی می توان در مسیر اصلاح آنها قدم برداشت. این همان کاری است که دولت در آزمون استخدامی انجام داده است.»
ادامه داد...
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
نظر کاربران
بحث به سیاست مجلسو اینا نکشونید خواهشا که چرا زنان توی مجلس نیستن اگه قرار بود همه چی مساوی باشه خدا هم باید از بین 124 هزار پیامبر نصفیشو زن میکرد
یا بین 14 معصوم نصفیشو زن میکرد یه ذره فکرم خوب چیزیه هر کاری باید متناسب با جنسیت باشه
اگر قراره مث کشورای دیگه زنان تو همه شغل ها با مردان یکی باشن پس لطفا توی سبک زندگی هم مث کشورای دیگه باشین و هی نگین مرد نون آور خونه است و زن هیچ وظیفه ای در این قبال نداره
خداوند متناسب با درک و فهم آدمهای هر دوره ای فرستاده ای برای ایشان داشت از بین 14 معصوم هم حضرت فاطمه(س) گل سرسبد است لطفا آیات مبارک رو با دقت بیشتری بخوانید و اندیشه کنید بر روی آنها تا مقام زن و مادر رو دریابید. شمایی که میگین زن فقط آشپزی و نظافت آیا این وظیفه واقعی و تنها وظیفه یک زن هست؟ چیزی که حتی شرع هم گفته زن میتونه بابت اینها و کارهای مشابه اجرت المثل بگیره پس نشون میده وظیفه ولقعی زن این نیست. زن سازنده اخلاق و فرهنگ و ساختار خانواده و جامعه هست. برخی آقایون اگر به همسر یا خانم ها احترام نمیذارن پس چطور میخوان بچه ای که الگوش خودشون بودن در احترام گذاشتن فردا یاد بگیره بغیر از خانمها حتی به مردها هم احترام بذاره. فردا چطور میخوان اگر خودشون به همسر یا مادر یا خواهر یا دیگر زنان جامعه احترام نذاشتن و حقی براش قائل نیستن در جامعه دختر خودشون از سوی بقیه مورد احترام قرار بگیره دختری که نور چشم هر پدری هست. دیگر زنان جامعه هم نور چشم پدر خودشون هستن . همه اینها مثل حلقه زنجیر به هم وصل هست. زن احترام و توجه نبینه و خودش رشد نکنه از هر نظر چه روحی چه در اجتماعی وه شخصیتی و .... چطور خانواده و جامعه رو رشد بده زنی که از اطراف خودش بیخبر باشه و فقط توی آشپزخانه باشه. بر اساس شرع مقدس وظیفه تامین زندگی با مرد است و زن بخواهد درآمدی از راه حلال کسب کند متعلق به زن است . یعنی مردها اینقدر ضعیف هستن و بلانسبت بعضی مردها اینقدر خاک برسر هستن که بخوان زن براشون هزینه ها رو تامین کنه. مردهایی که میگن زن رو باید ضعیف و وابسته نگه داشت نشون میدن که خودشون چقدر ضعیف هستن و یارای رقابت با اونها رو ندارن وگرنه اگر به خودشون مطمئن هستن نباید ترسی داشته باشن.
در حق دختران و زنان جامعه خیلی داره ظلم میشه
و کسی هم اراده ای قوی نداره که بتونه این حقوق پایمال شده ی دختران و زنان را باز پس بگیره
اقایون هم به جای اینکه فقط بگن خانمها نباید حضور فعال در جامعه داشته باشند
مطمئن باشند با این تفکرشون ضربه بزرگی به آیندگان میزنند.
پاسخ ها
یعنی الان همه آقایان به حق و حقوق اجتماعی شون رسیدن و ظلمی بهشون نشده دیگه!!!!!
باور کنید زن و مرد دو موجود مجزا از همدیگه نیستن!!!!! بلکه با هم کلیتی به نام انسان رو تشکیل میدن. زن و مرد در کنار هم معنی پیدا میکنن و علی رغم تفاوت هایی که با هم دارن باید بتونن با همدیگه تعامل برقرار کنن و در تمام امور با همدیگه مشارکت داشته باشن فرقی نمیکنه در یک ساختار کی چه کاری انجام میده و چند درصد کارها بر عهده کیه فقط مهم اینه که همه در کنار هم در حد توانشون وظایفی رو که میتونن به عهده بگیرن رو انجام بدن و در کل چیزی به نام تفکیک جنسیت واسه انسان که موجودی خودآگاه و خردمنده، معنی و مفهوم پیدا نمیکنه.
ضربه بزرگ به ایندگان رو بچه ای میبینه که از بدو تولد در مهدکودک بزرگ میشه.