حمله رامبد جوان به امپراتوری عادل

تماشاگران امروز - احسان رحیم زاده: تهیه کنندگان برای آنکه ثابت کنند برنامه‌شان پرمخاطب است خیلی کار به آمارهای واحد نظرسنجی صداوسیما ندارند. اولین بار «عادل فردوسی‌پور» برای آنکه تعداد مخاطبانش را به رخ بکشد مسابقه پیامکی برگزار کرد و پایه گذار رقابتی نامحسوس در صداوسیما شد. پس از آن دیگران هم وارد گود رقابت شدند و بینندگان تلویزیون را تشویق کردند که دست به پیامک شوند.

برنامه پایش (شبکه یک) در پرمخاطب ترین قسمتش حدود ۴۲۰ هزار نفر پیامک داشت. پیامک‌های «هفت» گبرلو آن‌قدر پایین بود که مجری برنامه اصلا رقمش را اعلام نمی‌کرد. برنامه «فوتبال ۱۲۰» فردوسی‌پور در شبکه ورزش هم در بهترین شبش به مرز ۲۰۸ هزار پیامک رسید.

چند سالی است که نود صدرنشین پیامک‌های دریافتی است و کسی نتوانسته حتی به دامنه‌های این قله نزدیک شود. در این چند سال هرگاه صحبت از پربیننده ترین برنامه تلویزیون شده، همه ذهن‌ها به سمت برنامه دوشنبه شب فردوسی‌پور رفته است. اما چند ماهی است که یک مدعی جدی دارد سایه به سایه نود حرکت می‌کند و گاه از این رقیب قدر پیشی می‌گیرد.

مقایسه تعداد پیامک‌های نود و رای دهندگان خندوانه بسیاری از حقایق را روشن می‌کند. در برنامه دو هفته پیش نود (9 شهریور) یک میلیون و ۸۶۵ هزار نفر در مسابقه پیامکی شرکت کردند و به مهدی طارمی به عنوان برترین بازیکن ماه لیگ برتر رای دادند. در برنامه قبلی نود (2 شهریور) تعداد شرکت کنندگان ۲ میلیون و ۲ هزار نفر بود. تعداد پیامک‌های نود در شب‌های معمولی‌اش در همین حول و حوش است.

نود رکورد 6 میلیون و ۴۰۰ هزار پیامک را در کارنامه دارد که به مراسم قرعه کشی جام جهانی مربوط می‌شود. موضوع برکناری علی دایی از سرمربی گری تیم ملی فوتبال ایران هم حدود 3 میلیون پیامک را به سبد نود سرازیر کرد. نود رکوردهای اینچنینی زیاد داشته؛ اما میانگین آمارش را در حدود همان 2 میلیون نفر است.

حال از شبکه سه به شبکه نسیم می‌رویم تا ببینیم در «خندوانه» چه خبر است. تا لحظه نگارش این گزارش (16 شهریور) در مسابقه خنداننده برتر، شقایق دهقان حدود 933 هزار رای آورده و شفیعی جم صاحب 484 رای شده است. یعنی یک میلیون و 417 هزار نفر در مجموع برای یکی از قسمت‌های برنامه اعلام نظر کرده‌اند. طرفداران برنامه «خندوانه» و مهمان‌هایش در حدود 400 هزار نفر کمتر از «نود» هستند.

در شبی دیگر از خندوانه ژوله و هومن حاجی عبداللهی در مقابل هم صف آرایی کردند که ژوله یک میلیون و 46 هزار رای کسب کرد و هومن به مرز 662 هزار رای رسید. این دو نفر در مجموع صاحب یک میلیون و 700 هزار رای شده‌اند. رقمی که فاصله‌اش با تعداد طرفداران «نود» چندان زیاد نیست.

اگر معیار پرمخاطب بودن را میزان تعامل مخاطبان با برنامه در نظر بگیریم، متوجه خواهیم شد که «خندوانه» دارد آرام آرام جای «نود» را اشغال می‌کند. آمار و ارقام حکایت از این دارند که فردوسی‌پور باید تکانی به برنامه‌اش بدهد تا از قافله عقب نماند. برنامه خندوانه در حالی به آمار نود نزدیک شده که بسیاری از فرصت‌های فردوسی‌پور را در اختیار نداشته‌است. در ادامه مروری داریم بر محدودیت‌های «خندوانه» و فرصت‌های طلایی «نود»:

*رقابت یک و 17

برنامه نود بیش از 17 سال سابقه دارد و «خندوانه» به تازگی یک سالگی‌اش را جشن گرفته است. اگر یک برنامه تلویزیونی را همچون قطاری در حال حرکت در نظر بگیریم، این قطار به مرور زمان در هر ایستگاه تعدادی مخاطب را سوار خواهد کرد. با این حساب این که «خندوانه» توانسته سایه به سایه «نود» حرکت کند اتفاقی عجیب است. اگر بخواهیم قضاوت منصفانه ای داشته باشیم باید تعداد مخاطبان امسال خندوانه را با مخاطبان نود در دومین سال تولدش مقایسه کنیم. در این قضاوت مسلما کفه خندوانه سنگین تر خواهد بود.

*خط قرمزی‌تر

به لحاظ مضمونی نود وارد حوزه‌های پرطرفدارتری می‌شود. دو تیم استقلال و پرسپولیس هر کدام میلیون‌ها طرفدار در سراسر کشور دارند. درصد بالایی از مردم مسابقات تیم ملی و لیگ برتر را دنبال می‌کنند و به حاشیه‌هایش هم علاقه‌مند هستند. اما در مقابل مهره‌های شطرنج «خندوانه» بازیگرانی هستند که فیلم‌ها و سریال‌هایشان مخاطبان زیادی ندارد.

بازیگرانی که از دل یک اقتصاد ورشکسته آمده‌ و فقط گهگاه در نقش یک فرشته نجات توانسته‌اند فیلمی را از سقوط در گیشه نجات بدهند. به عنوان مثال به فهرست فیلم‌های رضا شفیعی جم دقت کنیم و ببینید در کارنامه‌اش (در سینما و شبکه خانگی) چند عدد کمدی نفروش پشت سر هم قطار کرده‌است.

نود در کنار ستاره‌های فوتبالی محبوبی که دارد مجوز عبور از خط قرمزها را هم دریافت کرده. نود به راحتی می‌تواند درباره این‌که فلان مدیر رشوه گرفته، فلان سرمربی تخلف کرده و ... حرف بزند. اما در خندوانه کسی خیلی به مسائل ملتهب جامعه کاری ندارد. ممکن است جناب خان به آلودگی هوا اعتراض کند و ماسک بزند؛ ولی فتیله انتقاد و اعتراض از این بالاتر نمی‌رود.

*رویارویی دیجیتالی‌ها و سراسری‌ها

شبکه نسیم را فقط و فقط افرادی می‌توانند دریافت کنند که تلویزیون‌شان مجهز به گیرنده دیجیتال باشد. طبق آخرین آمار ۸۵ درصد مردم از پوشش دیجیتال بهره مند شده اند. البته معنای این جمله این نیست که ۸۵ درصد مردم می‌توانند نسیم را تماشا کنند. بسترهای دریافت شبکه های دیجیتال در ۸۵ درصد از مناطق کشور فراهم است. اما در همین مناطق بسیاری از مردم به همان آنتن‌های سنتی وفادار مانده اند و سراغ گیرنده های مدرن نرفته‌اند.

بعضی‌ها هم شبکه‌های ایران را با ماهواره تماشا می‌کنند که طبعا از دیدن شبکه «نسیم» محروم هستند. با در نظر گرفتن این نکته متوجه می‌شویم که برگ برنده در دستان «عادل فردوسی‌پور» است. او برنامه‌ شناخته‌شده‌اش را از شبکه سراسری سه روانه آنتن می‌کند و دغدغه‌ای بابت دیده‌ نشدن آن ندارد.

*پیامک بزن؛ جایزه ببر

افرادی که به «نود» پیامک می‌زنند الزاما عاشق و شیفته این برنامه نیستند. آنها انگیزه مالی هم دارند و امیدوارند یکی از برندگان خوش شانس این برنامه باشند. نود هر هفته به تعدادی از پیامک زنندگان جوایزی نقدی دریافت می‌کند. عادل فردوسی پور با نشان دادن مراسم قرعه کشی و خواندن اسامی برگزیدگان میل و اشتیاق مردم را برای شرکت در برنامه بیشتر می‌کند. جوایز در حدود 500 هزار تومان ارزش مالی دارند و خیلی‌ها حاضرند با پرداخت هزینه اندک یک پیامک شانس خودشان را در «نود» امتحان کنند.

نود در کنار جوایز هفتگی باشگاه نودتایی‌ها دارد و برای افرادی که هر هفته در مسابقه شرکت می‌کنند امتیازاتی قائل می‌شود. اما در برنامه خندوانه از هدیه و جایزه خبری نیست.