«آقای الف» سه بعدی می شود!

هفت صبح: سینمای سه بعدی در جهان پدیده تازه ای نیست و از سال 1890 میلادی تاکنون به طور رسمی شروع به کار کرده و همچنان مسیر رو به اعتلای خود را ادامه می دهد.

این ژانر سینمایی جذاب با فیلم «آواتار» (جیمز کامرون) به اوج دستیابی در فناوری و تکنولوژی لازم رسید. با این حال، سینمای ایران هنوز به طور جدی از امکان تولید و اکران فیلم های سه بعدی محروم است و همه تلاش سینماگران ایرانی در این راستا، جز ساخت چند فیلم کوتاه نبوده اما باید به مشتاقان فیلم های سه بعدی مژده داد که سینمای ایران نیز به زودی شاهد نخستین فیلم بلند و داستانی خود با ساختار سه بعدی خواهد بود.

«علی عطشانی» از کارگردان های جوان سینمای ما، این روزها همراه با گروهی حرفه ای و پرانرژی، مشغول تولید فیلمی سه بعدی به نام «آقای الف» هستند که قرار است در جشنواره فیلم فجر سال جاری به نمایش درآید و پس از آن اکران شود.

یکی از روزهای گرم اوایل شهریور ماه، برای بازدید و تهیه گزارشی از پشت صحنه تولید این فیلم، راهی خیابان فرشته و برج داریوش شدیم تا همراه با گروه تولید فیلم «آقای الف»، از نزدیک شاهد و شنوای نحوه کارگردانی این فیلم و حرف های کارگردان و عواملش درباره آن باشیم؛ حرف هایی که علاوه بر نکات شنیدنی و تازه، حاوی گلایه هایی هم بود. بخوانید تا بدانید.

مغز متفکر گروه، گلوله انرژی

آپارتمانی که سکانسی از فیلم «آقای الف» در آن ضبط می شود، شلوغ و پرهیاهوست. عوامل فنی یک لحظه بیکار نیستند. گروه نورها را تنظیم می کنند، برخی صداها را و دستیاران کارگردان آخرین نکات را برای میزانسن ها و هماهنگی با دوربین، به بازیگران و سایر عوامل گوشزد می کنند. «علی کریمی» پس از «کریم باقری» دومین فوتبالیست محبوب و مشهوری است که از پشت صحنه این فیلم دیدن می کند.

کریمی در میانه لوکیشن و روی یکی از مبل های شرکت بازرگانی «آقای الف» نشسته و با بازیگر نقش اصلی فیلم، «پوریا پورسرخ» و کارگردان این فیلم سه بعدی گپ می زند. فرصتی دست می دهد تا گفت و گویی با «بابک محقق» (طراح و مجری سه بعدی فیلم) داشته باشیم.

«علی عطشانی» او را با عنوان «گلوله انرژی» معرفی می کند. عطشانی در رابطه با چگونگی آشنایی وکشف محقق می گوید: «برای تولید «آقای الف»، تحقیقاتی را شروع کردیم تا رسیدیم به نفر اول متخصص این رشته. بابک محقق نفر اولی است که با یک فرمول جدید و دستگاهی که با استانداردهای جهانی مطابقت می کند و طراحی خود اوست، کار را برای ما هموار میکند.»

البته محقق چند سالی است دستگاه ابداعی اش را به ثبت رسانده ولی تا این زمان کسی با آن برای تولید فیلم بلند کار نکرده بود. سابقه تحقیقات محقق در زمینه سه بعدی به تحصیلات او در سال های اول دبیرستان بازمی گردد که در آن زمان، تحقیقات عکاسی سه بعدی را نیز تجربه کرده بود.

محقق در مورد طراحی و تولید نخستین فیلم سه بعدی ایران با اشاره به سابقه چنین فیلم هایی در سطح جهان، توضیح می دهد: «تا چندی پیش، فیلمبرداری سه بعدی و هر آنچه به صورت سه بعدی در جهان تولیدمی شد، تحت انحصار کمپانی «آی مکس» بود اما بعد شرکت هایی مثل «سونی پیکچرز» و «برادران وارنر» هم وارد این عرصه شدند. من این تکنولوژی را می شناختم و پنج سال طول کشید تا دستگاهی طراحی کنم که مشکلات دستگاه های فعلی را نداشته باشد. دستگاهی که ما طراحی کردیم، سرعت کار را دو برابر می کند.»


«آف اسکرین» ایران، فراتر از استاندارد جهانی

بابک محقق در ادامه توضیحاتش به نکات جالبی در مورد فیلمبرداری یا بهتر است بگوییم فیلمسازی سه بعدی اشاره می کند. «با هر دوربینی امکان تصویربرداری سه بعدی هست، حتی با «هندی کم». زمانی که دو دوربین کنار هم قرار می گیرند، اگر به صورت «ساید بای ساید» باشند، این دستگاه مرز میان آنها را می شکند و انگار دوربین ها در هم ادغام می شوند. در اصطلاح به تصاویری که در سینمای سه بعدی به نظر می رسد که از پرده خارج می شوند، «آف اسکرین» می گویند.خوشبختانه در فرمولی که استفاده می کنیم، کیفیت تصاویر و میزان آف اسکرینی که می گیریم، بیش از کمپانی «آی مکس» است، یعنی از نظر دیداری، مخاطب لذت بیشتری می برد.»


داخلی، دفتر بازرگانی آقای الف، برداشت سوم

سرانجام صحنه مورد نظر کارگردان برای فیلمبرداری پلان تازه ای از پروژه سه بعدی «آقای الف» آماده می شود. بازیگران در محل های تعیین شده خود مستقر شده و گوش به فرمان حرکت کارگردان ایستاده اند.

یک بازیگر بدل به جای پوریا پورسرخ پشت میز کار «آقای الف» قرار می گیرد و بازیگران دیگر که از چهره های جدید و جوان سینمای ایران هستند، در جاهای خود. عطشانی آخرین تذکرات را به عوامل می دهد و درخواست سکوت می کند.

او حین کار بسیار جدی و سختگیر است. یکی از بازیگران دیرتر از زمانِ تعیین شده حرکت می کند. کارگردان کات می دهد و در فرم حرکت و ری اکشن های بازیگران اصلاحات و تغییراتی اعمال می کند. حالا دیگر پورسرخ آماده است تا خودش در جلد آقای الف فرو برود.

حالا همان صحنه این بار برای ضبط اصلی و غیرتمرینی تکرار می شود. همه بازیگران و گروه فنی کار خود را دقیق و به بهترین شکل ممکن انجام می دهند. عطشانی رضایت خود را اعلام می کند و به همه خسته نباشید می گوید.


پیشگیری از تکرار اشتباهات

زمانی که بچه های گروه، مجوز استراحتی کوتاه را دریافت کرده اند، از زمان استفاده می کنیم تا از زبان علی عطشانی بشنویم: «در فیلم قبلی ام، «شش نفر زیر باران»، تجربه خیلی کوتاه از کار سه بعدی در چندسکانس داشتم. البته نه به این شکل اما خیلی برایم جذاب بود. با توجه به اینکه اکثر فیلم های روز دنیا، همراه با یک نسخه سه بعدی عرضه می شوند، دوست داشتم چنین کاری انجام بدهیم. «امیرعلی محسنین» فیلنامه «آقای الف» را به من داد که خیلی آن را دوست داشتم و فکر کردم فیلم بسیار خوبی می شود.

تولید آن فیلمنامه با ایده کار سه بعدی در ذهنم هماهنگ شد و از امیرعلی خواستم روی نسخه «تری دی» آن هم فکر کند. شروع کردیم به تست گرفتن نماهای داخلی و خارجی و همزمان فیلمنامه را بر اساس یک فیلمنامه و فضای سه بعدی بازنویسی کردیم که در آن المان های سه بعدی موجود باشد.

وقتی با فیلمنامه جدید تست زدیم، دیدیم نتیجه باورنکردنی است ولی تولید این فیلم سه بعدی نسبت به یک فیلم سینمایی معمولی، خیلی کار سختی است ولی نتیجه نهایی، کار بسیار جذابی برای مخاطب خواهد بود.»


داستان فیلم «آقای الف» از چه قرار است؟

عطشانی می گوید: «این فیلمنامه در ادامه کارهای قبلی من است. مرگ در بیشتر کارهای من وجود دارد. داستان فیلم راجع به یک تاجر به نام امیر است که به تازگی وارد ایران شده و در یک مزایده بزرگ شرکت می کند. هر کسی در این مزایده برنده شود، نفر اول اقتصادی ایران می شود.

از قضا پیرمردی او را در خیابان می بیند و می گوید دو هفته قبل از مزایده بزرگ، می میری. همیشه در فیلم های دیگر دیده ایم، وقتی مرگ کسی پیش بینی می شود، او می رود به دنبال طلب حلالیت و پرداخت بدهی ها و ... اما امیری این کار را نمی کند، بلکه تصمیم می گیرد در این دو هفته از زندگی لذت ببرد.

بعضی ها فکر می کنند فقط برخی سکانس های فیلم ما سه بعدی است، در حالی که در تمام مدت فیلم، تفاوت فاصله عمق دیوار با بازیگران را حس می کنید. هیچ پلانی را دو بعدی نمی بینید.»


گلایه های خالق نخستین سه بعدی سینمای ایران

وقتی از هزینه ها و حمایت ها می پرسیم، بی وقفه شروع به گلایه می کند: «با اینکه فیلم ما اولین کار سه بعدی ایران است، خیلی مهجور هستیم. انتقاد من به مسئولین این است که چرا حرف و پیام را می شنویم، ولی در عمل هیچ کاری انجام نمی دهیم؟ مهمترین اتفاقی که امسال درسینمای ایران از نظر تکنیکی دارد می افتد، پروژه «آقای الف» است، ولی مسئولین سراغ ما را نگرفتند و حمایتی نکردند. یک نفر نیامد بگوید آفرین به شما که دارید در چنین سالی، چنین کاری می کنید. حتی تنها روزنامه سینمایی کشور، از این موضوع اطلاع درست و دقیقی ندارد که در خبرهایش می نویسد بخش هایی از فیلم «آقای الف» به صورت سه بعدی فیلمبرداری می شود.

فیلم ما با سرمایه بخش خصوصی ساخته می شود وکمترین حمایت مادی و معنوی از جانب نهادها و ارگان های دولتی ندارد. دقیقه ای ۱۰ میلیون تومان فقط هزینه تولید سه بعدی این فیلم است. ما حتی در سالن سینمای شهرستان ها این امکان را داریم که فیلم را به صورت سه بعدی اکران کنیم اما این طرح هم نیاز به حمایت دارد.»

دستیار کارگردان وارد می شود و اعلام می کند صحنه دیگری آماده فیلمبرداری است. عطشانی که دیگر حرفی برای گفتن ندارد، نزد گروه بازمی گردد. ما می مانیم و بابک محقق که قرار است صحنه های ضبط شده ای از فیلم را برایمان پخش کند.

عینک مخصوصی را به ما می دهد. نمی توان تجربه تماشای سه بعدی یک فیلم را با کلام توصیف کرد. باید خودتان ببینید تا بدانید درباره چه حرف می زنیم. امیدواریم روزی «آقای الف» برای همه ساکنین این سرزمین مجال نمایش پیدا کند تا دیگران نیز از دیدن این تصاویر زنده و پویا لذت ببرند.