فوتبال تاج برسري

روزنامه قانون: قبل از اين، در انجمن ملی تربیت بدنی و پیشاهنگی دایره‌هایی به اسم دایره فوتبال وجود داشت که مسئول آن همان دکتر خرسند علی‌کنی بود؛ مردی که بعدها رئیس اولین فدراسیون رسمي‌فوتبال در ایران شد. به‌هرحال بعد از کنی در سال ۱۳۲۹ هدایت ا...گیلانشاه که فرمانده نیروی هوایی بود رئیس فدراسیون فوتبال شد. از سال ۴۱ تا ۴۲ که کشور در التهاب سیاسی دست و پا مي‌زد فوتبال هم مثل بسیاری از مسائل اجتماعی دیگر بی اهمیت شد. نه مسابقات فعالی در کشور وجود داشت نه تیم ملی فوتبال مشخصی داشتیم. در آن دوران دوبار حسین سیاسی و دوبار محسن حداد ریاست فدراسیون فوتبال را برعهده داشتند. طی سال‌های ۴۲ علی کنی بود که اداره فوتبال را برای اولین بار در دست گرفت.

پسرخاله شاه یا رئیس فدراسیون؟

با آمدن حسینعلی مبشر به فدراسیون فوتبال تحت عنوان رئیس، میزان توجه به فدراسیون قدری بالا رفت به هرحال مبشر، پسرخاله ناتنی محمدرضا شاه محسوب مي‌شد. بعد از مبشر سرتیپ مصطفی مکری در سال ۳۷ و ذبیح ا... خبیری در سال ۳۹ و بالاخره حسین سرودی در سال ۴۰ رئیس فدراسیون شدند.

دوره مدیریت‌های دوم

دهه ۴۰ دهه مدیریت‌های دوره دوم بود. مبشر در سال ۴۱، سرودی در سال ۴۵ و مکری در سال ۴۶ برای دومین بار رئیس فدراسیون فوتبال شدند. در سال ۵۱ کامبیز آتابای، آجودان سابق دربار، رئیس فدراسیون شد و این مسئولیت را تا سال ۵۷ برعهده داشت.

۱۳ رئیس در ۱۹ سال!

عزل و نصب روسای فدراسیون از سال ۵۷ تا سال ۷۶ یعنی طی ۱۹ سال زیر نظر سازمان تربیت بدنی بود و در این دوران ۱۹ ساله، ناصر نوآموز و حسین آبشناسان هرکدام دو بار و‌هادی طاووسی، حسین راغفر، بهروز صحابه، نصرا...سجادی، علی محمد مرتضوی، محمد پهلوان، محمد صفی زاده، امیر عابدینی و داریوش مصطفوی هرکدام یک بار رئیس شدند.

آخرین رئیس انتصابی فوتبال

آخرین رئیس انتصابی فوتبال محسن صفایی فراهانی بود، از آن پس روسای فدراسیون با انتخاب بر مدیریت فوتبال جلوس کردند. یک‌بار صفایی فراهانی و بعد از او دادکان و کفاشیان به این شکل انتخاب شدند.کیومرث‌هاشمي‌به‌عنوان رئیس موقت و صفایی‌فراهانی منصوب فیفا در دوران فدراسیون کمیته انتقالی یک بار اداره فوتبال را در دست گرفتند. کفاشیان هم با گذراندن دو دوره ۴ ساله، رکورددار حضور در فدراسیون به عنوان رئیس است. روز گذشته هم مهدی تاج با کسب اکثریت آرا موفق شد رئیس فدراسیون فوتبال شود. این انتخابات حاشیه‌هایی هم داشت که در ادامه مي‌خوانید.

پخش زنده مجمع قطع شد

درحالی که شبکه ورزش در حال پخش زنده این مجمع بود، با تصمیم مسئولان خبرنگاران و تصویربرداران این شبکه مثل خبرنگاران و عکاسان سایر رسانه‌ها از سالن مجمع به بیرون هدایت شدند تا مجمع پشت درهای بسته برگزار شود. حسینی، مدیر روابط عمومي‌فدراسیون فوتبال نیز در این مورد گفت: اصلا قرار نبوده مجمع به صورت زنده پخش شود. قرار این بود که تصویربرداران فقط ۱۵ دقیقه ابتدایی را در مجمع باشند.

فرصت ۱۰ دقیقه‌ای به سه نامزد ریاست

پس از فراهم شدن مقدمات برگزاری مجمع، به هر یک از نامزدهای ریاست فدراسیون فوتبال ۱۰ دقیقه فرصت داده شد تا برنامه‌های مد نظرشان را برای اعضای مجمع بازگو کنند. مصطفی آجورلو نخستین سخنران بود که برنامه‌هایش را تشریح و ابراز امیدواری کرد بتواند برای فوتبال موثر باشد. سپس مهدی تاج و در نهایت عزیز محمدی نیز برنامه‌هایشان را برای اعضای مجمع ارائه کردند.

وزیر ورزش: تکامل فدراسیون به نحواحسن رقم بخورد

محمود گودرزی پس از سخنرانی سه کاندیدای ریاست فدراسیون فوتبال گفت: دوستان عنایت کنند تا این مرحله از تکامل فدراسیون به نحو احسن رقم بخورد. ۱۳ فدراسیون در المپیک هستند که جای فدراسیون فوتبال خالی است. اگر این را نتیجه تلقی کنیم موفق نبوده‌ایم. این موضوع در جام جهانی هم رقم خورد ولی جای خشنودی دارد. دو باشگاه استقلال و پرسپولیس همواره آویزان دولت بودند و همواره در مشکلات مالی قرار داشتند. بعد از صحبت‌های وزیر، رای‌گیری در مجمع انتخاباتی فدراسیون فوتبال آغاز شد و محمود گودرزی اولین رای را به درون صندوق انداخت. در دور اول رأی گیری، با حضور ۷۳ نفر از اعضای مجمع، ۵۰ رای به تاج تعلق گرفت تا او رئیس شود. دو رای باطل هم بود. آجورلو نیز ۱۵ رای آورد و عزیز محمدی ۶ رای را به خود اختصاص داد. به بهانه انتخاب تاج به عنوان رئیس فدراسیون فوتبال کشورمان، مروری داریم بر تمام روسای قبلی این فدراسیون، از پسرخاله شاه تا آقای خوش خنده!

خدا را شکر، رفت

سرتیپ مکری، نوه مرحوم عزیزخان (۱۳۰۰-۱۳۸۲) اصولا آدم قاطع و محکمي‌بود. تصمیم‌های او معمولا تصمیم‌های درستی بود اما از آنجا که آن مرحوم اصولا به مشورت و مدیریت عمومي‌اعتقادی نداشت همه تصمیم‌ها را یکجا گرفته و وقعی به نظر دیگران نمي‌گذاشت. به‌همین خاطر وقتی او درسال ۳۹ از مدیریت فدراسیون برکنار شد همه به خصوص مطبوعات و موکدا کیهان ورزشی شکرگزاری را آغاز کردند. آنها مدیری را ترجیح مي‌دادند که حتی برای انتقاد رسانه‌ها چشمگیر باشد. به هرحال مدیریت نشریه ای مثل کیهان ورزشی در آن مقطع آن قدر قوی و تاثیرگذار بود که خود را در حکم مدیریت ورزش مي‌دانست. در آن مقطع برخی از جام‌های بسیار مهم ورزش با نظر کیهان ورزشی برگزار شده و به طور اختصاصی روی جام مربوط نام کیهان ورزشی گذاشته مي‌شد.

آغازگر لیگ فوتبال

مکری لیگ فوتبال را پایه گذاشت و مسابقات قهرمانی کشور به صورت شهری و استانی را تعطیل کرد، مربیان خارجی مثل رایکوف و ایگورنتو را سرمربی تیم ملی کرد، همچنین جام بین المللی دوستی و کوروش را در ایران برگزار کرد. در دوران او، تیم ملی دوبار قهرمان جام ملت‌ها شد و یک بار به المپیک صعود کرد. ساخت ورزشگاه بزرگ غرب تهران، ورزشگاه آزادی فعلی در دوران مدیریت او به پایان رسید. مکری مستبد بود اما اکثر تصمیم‌هایی که گرفت تصمیم‌های درستی بود. هرکس رو در روی او مي‌ایستاد محکوم به فنا بود و نامش از فوتبال ملی حذف مي‌شد. بر همین اساس دارایی، تهرانجوان و کیان در دوران مدیریت او مورد انتقاد و جریمه واقع شده ودر نهایت حذف شدند.

موفق ترین رئیس

کامبیز آتابای، در سال‌های دهه ۵۰ رئیس فدراسیون فوتبال شد. در آستانه جام جهانی ۱۹۷۸ پاداشی را برای ملی پوشان در نظر گرفت که اکثر این پاداش‌ها بعد از انقلاب اسلامي‌به یاران تیم ملی پرداخت شد. تشکیلات اداری و اجرایی فدراسیون زمان آتابای کامل و دقیق بود همچنین احکام انضباطی و تنبیهی هم کامل و موجه بود. در دوران مدیریت او، تقویم لیگ تقریبا همیشه ثابت و لازم الاجرا بود. آتابای مستبد بود اما نه به معنایی مثل «خودرای» بودن بلکه به خاطر نوع اعمال قدرتی که در تصمیم‌های مدیریتی اش داشت. او در آستانه جام‌جهانی ۱۹۷۸ تمرینات تیم ملی را پادگانی برگزار کرد و بازیکنان را حتی در روز ۱۳ نوروز سال ۵۷ برای حضور کنار خانواده‌هایشان آزاد نگذاشت. در هرحال در دوران او بود که فوتبال ایران طعم حضور در جام جهانی، المپیک، جام‌جهانی جوانان و قهرمانی در تمامي‌تورنمنت‌های آسیایی را تجربه کرد.

مخترع طرح ۲۷ ساله‌ها

بعد از انقلاب عملکرد حسین آبشناسان، خودرایی در مدیریت را به ذهن متبادر مي‌سازد. طرح عجیب ۲۷ ساله‌ها در ورزش و فوتبال منطقه‌ای به رغم انتقادهای بسیار جامعه ورزش کاملا در حال اجرا بود که به خاطر تغییر در ساختار مدیریتی ورزش این تصمیمات کلا عقیم ماند. آبشناسان آنقدر در مدیریتش یک تنه کار مي‌کرد که در بازی‌های آسیایی ۱۹۸۲ دهلی‌نو حتی حکم سرمربیگری تیم ملی را هم به نام خودش زد تا اولین رئیس فدراسیون فوتبال ایران باشد که همزمان سرمربی تیم ملی فوتبال بوده است.

شرط گذاری سخت پهلوان

در دهه ۶۰ اتفاق جالبی در فوتبال ایران رخ داد؛ مرحوم پرویز دهداری ، کادر فنی تیم ملی و ۱۴ ملی پوش در جریان بازی‌های آسیایی ۱۹۸۶ سئول با هم دچار اختلاف شدند اختلافی که منجر به استعفای ۱۴ ملی پوش از تیم ملی شد.

علی محمد مرتضوی، رئیس وقت فدراسیون فوتبال تلاش بسیار داشت تا این موضوع را حل کند. او کار را تا جایی پیش برد که سرمربی تیم ملی را کنار گذاشت و در دو مقطع از وجود منصور امیر آصفی و محمود یاوری بهره برد تا مسئله حل شود اما مسئولان سازمان برای آنکه تغییری در نظام تیم ملی تازه جوان شده ایجاد شود، مرتضوی را برکنار کردند. پهلوان جای مرتضوی را گرفت و دو سال تمام با اصرار بسیار روی تصمیماتش، استبداد رای خود را به نمایش گذاشت. قید معذرت خواهی کتبی برای هریک از ۱۴ ملی پوش که قصد بازگشت به تیم ملی را داشتند، حفظ پرویز دهداری در هر شرایط، تشکیل دادن فهرست سیاهی از بازیکنان ملی و عدم دعوت آنها به تیم ملی حتی در شرایطی که جزو مستعفیان هم نبودند و ... . حتی وقتی به جای دهداری مهدی مناجاتی سرمربی تیم ملی شد، باز هم پهلوان بود که نگذاشت یاران مستعفی دوباره به تیم ملی فوتبال برگردند.

سرسخت و اخمو

صفایی فراهانی هم یکی از سرسخت ترین روسای تاریخ فدراسیون فوتبال بود که دوره مدیریتش هرچند فوتبال را در امر سخت افزاری، لجستیکی و تشکیلاتی قدرتمند کرد اما در عرصه نظام اداری و امور فنی، او با شیوه مدیریتی آزمون و خطا کارش را به سامان رساند. قدرت سیاسی ویژه صفایی فراهانی برخی از امور را در عرصه نظام مشورتی مدیریت فوتبال، کم‌سو و کم اثر جلوه مي‌داد.

رفتار دادکان هم تا حدودی پررنگ شده رفتار صفایی فراهانی بود. دادکان بیشتر در رفتار اجتماعی خود رای بود، نه در تصمیم‌های مدیریتی کلان. دادکان انتقادپذیر نبود اما کارش در امر مدیریت کلاسیک و سازمانی قابل دفاع بود و شیوه بهره مندی او از مشاوره‌های کارساز هم شیوه ای نمونه بود.