امین تارخ؛ آقامعلم بازیگران سینمای ایران

وب سایت فیلم نت نیوز - یاسین محمدی: امین تارخ که از حدود چهل‌سالگی معلمی را بر پرکاری در سینما و تلویزیون ترجیح داد، امروز ۶۵ساله می‌شود.

شیراز در ماه‌های بعد از کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ روزهای پرالتهابی را می‌گذراند؛ روزهایی که محمدناصرخان و برادرانش با قشون ایل قشقایی شهر را به طرفداری از دکتر مصدق محاصره کردند. امین تارخ که هشت روز قبل از کودتا در محله‌ی سردزک شیراز به‌دنیا آمده بود و پدرش آشپز ارتش بود، سه ماه اول زندگی‌اش در این احوال پرآشوب گذشت.

در دو دهه‌ی بعد اوضاع دیگر به این وخامت نبود و امین نوجوان فرصت داشت که در سینماهای شیراز فیلم‌های روز ایرانی و خارجی را ببیند و از دبیرستان کم‌کم وارد عرصه‌ی تئاتر شود آن هم با رفقایی مثل مجید افشاریان، حمید مظفری، جمشید اسماعیل‌خانی و مجید جعفری.

سال ۱۳۵۰ در دانشکده هنرهای دراماتیک دانشگاه تهران پذیرفته شد و در کنار تحصیل در دانشگاه در گروه دکتر محمد کوثر در تئاتر مولوی در دو نمایش‌ «لورنزو» و «اتللو» به‌روی صحنه رفت. بازی‌اش در این دو نمایش مورد توجه واقع شد و در نقش اصلی سریال ۱۳ قسمتی «شهر من شیراز» (۱۳۵۴) بازی کرد.

امین تارخ در فیلم «مرگ یزدگرد»

پس از انقلاب در مهر و آبان ۱۳۵۸، تارخ در نمایش استادش بهرام بیضایی «مرگ یزدگرد» در سالن چهارسوی تئاترشهر در نقش «سردار» به‌روی صحنه رفت و وقتی بیضایی در سال ۱۳۶۰ همین نمایش را به فیلم تبدیل کرد، تارخ در همان نقش نخستین بازی سینمایی‌اش را هم انجام داد.

امین تارخ در فیلم «پاییزان»

دو گام بلند بعدی امین تارخ بازی در نقش‌های اصلی سریال‌های تاریخی «سربداران» (۱۳۶۲) و «بوعلی‌سینا» (۱۳۶۴) بود که جایگاه او را کاملاً مستحکم کرد.

امین تارخ در فیلم «پرنده کوچک خوشبختی»

تارخ در دهه‌ی ۱۳۶۰ و نیمه‌ی اول دهه‌ی ۱۳۷۰ در سینما حضوری پررنگ داشت و با کارگردانانی چون پوران درخشنده (پرنده‌ی کوچک خوشبختی)، رسول صدرعاملی (پاییزان)، مسعود کیمیایی (سرب)، علی حاتمی (مادر) و داریوش مهرجویی (سارا) همکاری کرد.

امین تارخ در فیلم «مادر»

او در سال ۱۳۷۳ «کارگاه آزاد بازیگری» را پایه گذاشت که تا به امروز بازیگران زیادی را به سینمای ایران معرفی کرده است. او بیشتر تمرکزش را بر آموزش گذاشت و گزیده‌کار شد به‌طوری‌که در دو دهه‌ی گذشته مجموعاً در حدود ۲۰ فیلم و سریال بازی کرده است.

امین تارخ در فیلم «سارا»

چهار اثر برتر این بازیگر هنرمند را با هم مرور می‌کنیم:

۴. اغما (۱۳۸۶)

این سریال ۳۰ قسمتی را که با کارگردانی سیروس مقدم در ماه رمضان سال ۱۳۸۶ از شبکه اول سیما پخش شد، می‌توان در ادامه‌ی سریال‌های «ماورایی» صداوسیما برای ماه رمضان دانست که دو سال پیش‌تر با سریال «او یک فرشته بود» (۱۳۸۴) کلید خورده بود. «اغما» هم مثل «او یک فرشته بود» با موافقت‌ها و مخالفت‌های بسیاری هم مواجه شد ازجمله عده‌ای که آن را ترویج خرافه‌پرستی می‌دانستند. تارخ در این سریال در نقش «دکتر طاها پژوهان» جراح مغز و اعصابی که مشهور به پنجه‌طلایی است بازی می‌کند که در شرایطی بر سر دوراهی جراحی کردن همسرش قرار می‌گیرد. حامد کمیلی، لعیا زنگنه، اسماعیل خلج، ناصر ممدوح، ایرج نوذری، عبدالرضا اکبری، نفیسه روشن و شیرین بینا از دیگر بازیگران این سریال هستند.

۳. سربداران (۱۳۶۲)

کیهان رهگذار که تارخ را به سریال «شهر من شیراز» معرفی کرده بود، او را به سریال «سربداران» هم معرفی کرد تا یکی از نقش‌های مکمل را بازی کند اما محمدعلی نجفی، کارگردان سریال، نقش اصلی «شیخ حسن جوری» را به او داد. داستان این سریال تاریخی به زمان تسلط مغولان بر خراسان بازمی‌گردد که گروهی با نام «سربداران» با رهبری شیخ حسن جوری در سبزوار علیه حکومت مغول قیام می‌کنند. علی نصیریان، محمدعلی کشاورز، سوسن تسلیمی، فیروز بهجت‌محمدی، جمشید لایق، افسانه بایگان، محمد ابهری، عنایت‌الله بخشی، عطاءالله زاهد، جهانگیر صمیمی‌فرد، سعید اویسی، فتحعلی اویسی،حسین محجوب، اسماعیل محرابی، محمدعلی ساربان، بهروز بقایی، علی‌رضا شجاع‌نوری، چنگیز وثوقی، آتش تقی‌پور، مینو ابریشمی، رضا کرم‌رضایی، شهرزاد کمالی، هاشم ارکان، حسین محب‌اهری و حسین خانی‌بیک از دیگر بازیگران این سریال بودند که نخستین پروژه‌ی سنگین تلویزیون پس از انقلاب محسوب می‌شود.

۲. بوعلی‌سینا (۱۳۶۴)

در این سریال که برخلاف دو سریال قبلی تارخ، کیهان رهگذار فقط نویسنده نبود و کارگردانی اثر را هم خودش برعهده داشت، نقش عنوان را امین تارخ بازی کرد. داستان از کودکی ابن‌سینا آغاز می‌شود و فصول مختلف زندگی او را به‌تصویر می‌کشد. این سریال نخستین بار از شبکه دو سیما پخش شد. فیروز بهجت‌محمدی، محمد ابهری، سعید اویسی، اسماعیل محرابی، محسن سهرابی، چنگیز وثوقی، عنایت بخشی، جمشید لایق، عزت‌الله مقبلی، عطاءالله زاهد، حسین محب‌اهری و سرور نجات‌اللهی از دیگر بازیگران این سریال بودند.

۱. دلشدگان (۱۳۷۰)

امین تارخ که پیش‌تر در فیلم ماندگار «مادر» (۱۳۶۸) با زنده‌یاد علی حاتمی همکاری کرده بود، این بار در نقش اصلی فیلم او بازی کرد. تارخ در «دلشدگان» در نقش یک خواننده‌ی قاجاری بازی می‌کند که با یک گروه موسیقی برای پر کردن صفحه به فرنگ سفر می‌کنند. موسیقی فیلم را حسین علیزاده ساخت و استاد محمدرضا شجریان آوازها و تصانیف فیلم را خواند، اما به تارخ اجازه‌ی لب زدن روی صدای استاد داده نشد و از این‌رو هیچ‌کدام از نماهای آوازخوانی تارخ بسته فیلم‌برداری نشد. اکبر عبدی، جلال مقدم، فرامرز صدیقی، سعید پورصمیمی، حمید جبلی، محمدعلی کشاورز، فتحعلی اویسی، رقیه چهره‌آزاد، جمشید هاشم‌پور، شهلا ریاحی، لیلا حاتمی، توران مهرزاد، علی‌اصغر گرمسیری، منصور والامقام و سرور نجات‌اللهی دیگر بازیگران این واپسین فیلم علی حاتمی بودند.