ماجراجویی هیجان‌انگیز ایرانی‌ها در رمانتیک‌ترین شهر جهان

برترین‌ها: جشنواره فیلم ونیز که قدیمی‌ترین جشنواره فیلم در جهان و یکی از بزرگ‌ترین جشنواره‌های سینمایی نیز به‌شمار می‌آید، اولین بار در سال ۱۹۳۲ میلادی برگزار شد و در کنار جشنواره‌های بزرگ و معتبر دیگر مانند کن و برلین از مهم‌ترین رخدادهای سینمایی جهان محسوب می‌شود. این جشنواره، امسال از تاریخ ۳۱ اوت تا ۱۰ سپتامبر (۹ تا ۱۹ شهریور) در ایتالیا برگزار می‌شود.

فهرست بخش مسابقه اصلی هفتاد و نهمین جشنواره فیلم ونیز شامل آثاری منتخب از ۲۳ سینماگر از جمله «آلخاندرو گونزالز ایناریتو»، «دارن آرونوفسکی»، «تاد فیلد»، «لوکا گوادانینو»، «مارتین مک دونا»، «سانتیاگو میتر»، «کوجی فوکودا» و جعفر پناهی است که برای کسب جایزه نخست جشنواره یعنی شیر طلایی بهترین فیلم، شیر نقره‌ای (جایزه بزرگ هیات داوران)، شیر نقره‌ای (بهترین کارگردانی)، جام ولپی برای بهترین بازیگر زن و بهترین بازیگر مرد، جایزه هیات داوران، جایزه بهترین فیلمنامه، جایزه «مارچلو ماسترویانی» برای بهترین بازیگر نوظهور جشنواره رقابت می‌کنند.

همچنین بین فیلم‌های که به عنوان نامزد های جشنواره ونیز اعلام شده‌اند سه فیلم سینمایی ایرانی هم وجود دارد. در این رویداد فرهنگی که به مدت ۱۱ روز در جمع فیلمسازان از سراسر جهان ادامه دارد، به اقتصاد سینما هم توجه ویژه‌ای دارد. در کنار تهیه‌کننده‌های کوچک که به سینمای اجتماعی و هنری نظر دارند، غول بزرگ صنعت، نت‌فلیکس هم حضور دارد.  

سینمای ایران و جشنواره ونیز پیش از انقلاب

اولین حضور یک سینماگر ایرانی در ونیز به سال ۱۳۳۷ و نوزدهمین دوره این جشنواره برمی‌گردد. با فیلم کوتاه مینیاتورهای ایرانی (محصول فرانسه) ساخته مصطفی فرزانه نماینده ایران در این جشنواره بود. او تنها سینماگر ایرانی بود که با نام فری فرزانه در سه جشنواره مهم کن، ونیز و لوکارنو اولین حضور یک سینماگر ایرانی را رقم زد.

پس از فرزانه، ابراهیم گلستان حضور طولانی و موفقی در جشنواره فیلم ونیز داشت. فیلم «یک آتش» این سینماگر در سال ۱۳۴۰ به عنوان اولین محصول سینمای ایران در بخش فیلم‌های کوتاه بیست‌ودومین جشنواره ونیز به نمایش درآمد و توانست اولین جایزه بین‌المللی تاریخ سینمای ایران را دریافت کند. ابراهیم گلستان در سال ۱۳۴۱ با دو فیلم خراب آباد و موج، مرجان، خارا در بخش اصلی این جشنواره حضور داشت. گلستان همچنین در سال ۱۳۴۳ با فیلم “مارلیک” و در سال ۱۳۴۵ با فیلم “خرمن و بذر” باز هم به عنوان تنها نماینده ایران در ونیز حضور داشت.

سال ۱۳۵۰ فیلم گاو ساخته داریوش مهرجویی در سی‌ودومین جشنواره ونیز حضور داشت و به پدیده آن سال جشنواره تبدیل شد. در نهایت این فیلم که آن را آغازگر موج نوی سینمای ایران هم می‌دانند توانست جایزه فیپرشی را در این دوره از جشنواره نیز از آن خود کرد.

اما سال ۱۳۵۱، سینمای ایران ۱۴ نماینده به سی‌وسومین جشنواره ونیز فرستاد که می‌توان آن را به عنوان یک رکورد در نظر گرفت. فیلم “آرامش در حضور دیگران” (ناصر تقوایی)، “بیتا” (هژیر داریوش)، “پستچی” (داریوش مهرجویی)، “رگبار” (بهرام بیضایی)، “چشمه” (آربی آوانسیان)، “بامداد جدی” (احمد فاروقی قاجار)، “اربعین” (ناصر تقوایی)، “رقص رونما” (هوشنگ شفتی)، “رقصهای محلی بجنوردی” (سهراب شهید ثالث)، “جن” (بهرام ری پور)، “نان و کوچه” (عباس کیارستمی)، “رهایی” (ناصر تقوایی)، “ادیان در ایران” (منوچهر طیاب) و “باد جن” (ناصر تقوایی) در بخش‌های مختلف به نمایش درآمدند تا سالی پر بار برای سینمای ایران در ونیز به ارمغان آورند.

آخرین حضور سینمای ایران در سال‌های پیش از انقلاب در جشنواره فیلم ونیز هم مربوط می‌شود به فیلم “طبیعت بی‌جان” (سهراب شهید ثالث) که در سال ۱۳۵۴ به این جشنواره راه یافت.

سینمای ایران و جشنواره ونیز پس از انقلاب

سینمای ایران پس از ۱۰ سال وقفه، در سال ۱۳۶۴ با فیلم دونده ساخته امیر نادری حضور دوباره‌ای در جشنواره ونیز داشت.

حضور موفق جعفر پناهی با فیلم دایره در سال ۱۳۷۹ شیر طلایی بهترین فیلم جشنواره را برای سینمای ایران به ارمغان آورد. “دایره” پنج جایزه دیگر نیز از این جشنواره دریافت کرد.

هفتادمین دوره جشنواره ونیز برای شهرام مکری و فیلم ماهی و گربه که در بخش افق‌ها حضور داشت، خوش یمن بود و جایزه هیات داوران را برای نوآوری و خلاقیت از آن خود کرد. جالب است بدانید ریاست بخش افق های این دوره را پل شریدر به عهده داشت و از فیلم مکری بسیار استقبال کرد. به‌طوریکه به گفته حاضران در مهمانی شب اختتامیه به مدت طولانی با شهرام مکری درباره چگونگی ساخت فیلم صحبت می‌کرد.

در هفتادویکمین دوره جشنواره ونیز در سال ۱۳۹۳، رخشان بنی اعتماد این‌بار با فیلم بلند قصه ها در بخش مسابقه رسمی حضور پیدا کرده و جایزه بهترین فیلمنامه را نیز دریافت کرد. در همین بخش، رامین بحرانی سینماگر ایرانی مقیم آمریکا بار دیگر با فیلم ۹۹ خانه در ونیز حضور داشت که دو جایزه کلیسای جهانی و ویتوریوونتو را نیز دریافت می‌کند.

در هفتادوچهارمین دوره جشنواره ونیز فیلم بدون تاریخ بدون امضا ساخته وحید جلیلوند، فیلم ناپدید شدن ساخته علی عسگری و آیه‌های فراموشی ساخته علیرضا خاتمی( محصول فرانسه،آلمان، هلند و شیلی) در بخش افق‌ها حضور داشتند و در نهایت وحید جلیلوند جایزه بهترین کارگردانی و نوید محمدزاده جایزه بهترین بازیگر مرد را کسب کردند.

حضور ایران در ونیز امسال

در بحبوحه تمام تنگناهایی که برای سینمای ایران ایجاد شده است بین فیلم‌های که به عنوان نامزدهای جشنواره ونیز اعلام شده‌اند سه فیلم سینمایی ایرانی هم وجود دارد. فیلم «شب داخلی دیوار» به کارگردانی وحید جلیلوند و «خرس نیست» به کارگردانی جعفر پناهی که هم‌اکنون در بازداشت است در بخش اصلی برای کسب شیر طلای بهترین فیلم رقابت خواهند کرد و فیلم «جنگ جهانی سوم» به کارگردانی هومن سیدی در بخش افق‌ها و فیلم «بی رویا» از آرین وزیر دفتری در بخش افق ها اکسترا به روی پرده می‌رود.

در سال جاری لیلا حاتمی، بازیگر ایرانی نیز یکی از داوران بخش مسابقه اصلی هفتاد و نهمین جشنواره بین‌المللی ونیز است. او پیش از این نیز به عنوان یکی از اعضای هیئت داوری در بخش رقابتی اصلی جشنواره کن در سال ۲۰۱۴ حضور داشت.

معرفی فیلم‌های ایرانی امسال

خرس نیست

فیلم جعفر پناهی در حالی در بخش رقابت‌های اصلی جشنواره ونیز امسال حضور دارد که کارگردان آن متاسفانه در زندان به سر می‌برد.  اولین نمایش جهانی فیلم در روز ۱۰ سپتامبر /۱۹ شهریور و برای اهالی رسانه خواهد بود.

در خلاصه داستان فیلم خرس نیست آمده است که این فیلم دو داستان عاشقانه موازی را به تصویر می‌کشد که در آن عاشقان با موانعِ پنهان و اجتناب‌ناپذیر، نیروی خرافات و مکانیکِ قدرت مبارزه می‌کنند.

شب، داخلی، دیوار

فیلم وحید جلیلوند که اولین نمایش جهان‌اش را ۷ سپتامبر /۱۶ شهریور برای اهالی رسانه خواهد داشتو این سومین فیلم بلند اوست که درباره علی، مردی نابیناست (نوید محمدزاده) که قصد خودکشی دارد و سرایدار ساختمانش مانع این‌کار می‌شود و به او خبر می‌دهد که پلیس در جستجوی زنی فراری به نام لیلاست و این زن احتمالا داخل آپارتمان او پنهان شده است. لیلا (دیانا صبوحی) در تجمع اعتراضی کارگران شرکت کرده و بعد از به هرج و مرج‌کشیده‌شدن آن، توسط پلیس بازداشت شده اما هنگام انتقال به ون پلیس پسر چهار ساله‌اش را گم می‌کند. کم‌کم علی از نظر عاطفی به لیلا - که از صرع شدید رنج می‌برد و بسیار ترسیده - وابسته می‌شود و کمک‌کردن به او را پناهگاهی برای فرار از واقعیت به دنیای تخیل می‌یابد.

جنگ جهانی سوم

ساخته هومن سیدی که در بخش اصلی افق‌ها و به نمایندگی از سینمای ایران حضور دارد، ۶ سپتامبر/۱۵ شهریور و در سالن «Sala Volpi» برای اولین بار به روی پرده خواهد رفت. در فیلم «جنگ جهانی سوم» محسن تنابنده، ندا جبرئیلی و مهسا حجازی ایفای نقش کرده‌اند و در خلاصه داستان این فیلم که اولین تجربه همکاری تنابنده با هومن سیدی نیز هست، آمده «من همونی هستم که لباس تنت کرد، آدمت کرد، بهت بها داد، من همونم»...

بی‌رویا

فیلم «بی‌رویا»ی آرین وزیر دفتری نیز در بخش افق‌های اکسترا جشنواره ونیز  ۲۰۲۲ حضور دارد و در روزهای ۶ و ۷ سپتامبر /۱۵ و ۱۶ شهریور در جشنواره ونیز نمایش داده خواهد شد. در «بی‌رؤیا» نیز طناز طباطبایی، صابر ابر و شادی‌کرم‌رودی به عنوان بازیگران اصلی حضور دارند. در خلاصه داستان منتشر شده فیلم سینمایی«بی‌رویا» آمده: مواجهه‌ی رویا با دختری بی‌نام‌ونشان، آغاز اتفاقاتی عجیب در زندگی رویا و بابک است...

کمال پورکاوه درباره این فیلم می‌نویسد: آرین وزیر دفتری برای ساخت اولین فیلم بلندش به سراغ ایده جسورانه و پر ریسکی رفته، که برای ماندگاری در مناسبات پیچیده سینمای ایران، حکم راه رفتن بر روی لبه تیغ را برای او پیدا می‌کند. در روزهایی که اغلب سینماگران جوان برای سفت کردن جای پایشان، به سراغ سفارشی سازی، ساخت آثار کمدی و یا داستانهایی با مضمونی اجتماعی می‌روند، دستمایه قرار دادن نوعی روایت ذهنی با تمرکز بر مضمون هویت، شجاعتی را می‌طلبد که بیش از هر چیز می‌تواند بر دانش و شناخت او از سینما استوار باشد.