چرا عنکبوت به تار خودش نمی‌چسبد؟

راز بقا: وقتی به تار عنکبوت نگاه می‌کنیم، ممکن است این سوال برایمان پیش بیاید: چرا حشره‌ای مثل مگس به آن می‌چسبد، اما خود عنکبوت نه؟ آیا این تار برای همه چسبناک است؟ پاسخ این معما در ترکیب ویژه‌ای از زیست‌شناسی، فیزیک و رفتار غریزی این موجود شگفت‌انگیز نهفته است.

همه بخش‌های تار چسبناک نیستند

بر خلاف تصور عمومی، تار عنکبوت به طور کامل چسبناک نیست. بیشتر تار‌ها از دو نوع نخ تشکیل شده‌اند:

نخ‌های چسبناک که در بخش‌های شکار استفاده می‌شوند.

نخ‌های غیرچسبناک که اسکلت یا چهارچوب اصلی تار را تشکیل می‌دهند.

عنکبوت‌ها با دقت از بخش‌های غیرچسبناک عبور می‌کنند و معمولاً از تماس با قسمت‌های چسبناک خودداری می‌کنند.

پا‌های عنکبوت ساختار ویژه‌ای دارند

عنکبوت‌ها پا‌هایی پوشیده از مو‌های بسیار ریز دارند که تماس آنها با سطح تار را کاهش می‌دهد. این مو‌ها مثل یک لایه محافظ عمل می‌کنند و باعث می‌شوند که پای عنکبوت درگیر چسبندگی تار نشود. برخی عنکبوت‌ها حتی روی پاهایشان نوعی روغن یا ترشح طبیعی دارند که مانند روان‌ساز مانع چسبیدن می‌شود.

رفتار دقیق و غریزی

عنکبوت‌ها به طور غریزی یاد گرفته‌اند چگونه روی تارشان حرکت کنند. آنها با ظرافت بسیار زیاد روی نقاط مشخصی گام می‌گذارند، زاویه حرکتی خود را کنترل می‌کنند و از تماس مستقیم با نخ‌های چسبناک خودداری می‌کنند. این رفتار با دقت و هماهنگی بالا انجام می‌شود، به‌طوری که در اغلب مواقع حتی هنگام فرار یا شکار نیز به چسبندگی دچار نمی‌شوند.

برخی تار‌ها طراحی خاص دارند

در بعضی از گونه‌های عنکبوت، ساختار تار به‌گونه‌ای است که فقط روی حشرات خاصی اثر چسبندگی دارد. این تار‌ها دارای الکتریسیته ساکن یا ترکیبات زیستی هستند که فقط در تماس با فلس‌ها یا پرز‌های بدن حشرات شکار فعال می‌شوند، نه با ساختار پای عنکبوت.

عنکبوت به لطف ترکیبی از ویژگی‌های بدنی، رفتار دقیق و طراحی هوشمندانه تار، می‌تواند روی تله‌ی خودش حرکت کند بدون اینکه گرفتار شود. این موضوع یکی از هزاران نشانه‌ی شگفتی‌های طبیعت و سازگاری موجودات با محیط زندگی‌شان است.