آینده لبنان؛ هر سناریویی جز خلع سلاح حزب‌الله

عصر ایران: سرهنگ بازنشسته "ژاک نریا" تحلیلگر ویژه خاورمیانه در مرکز موسوم به " امور عمومی اورشلیم" در اسرائیل که پیشتر مشاور سیاست خارجی نخست وزیر "اسحاق رابین" و معاون رئیس ارزیابی اطلاعات نظامی اسرائیل بوده، با نگارش مقاله ای در وبگاه تحلیلی" JNS"، سناریوهای آینده حزب الله لبنان را با توجه به عدم خلح سلاح قطعی این گروه مورد بررسی قرار داده و تاکید کرده در سناریوهای آتی هر اتفاقی جز خلع سلاح حزب الله متصور است.

این تحلیلگر اسرائیلی به طور قطعی باور دارد که حزب الله به هیچ وجه خلع سلاح نخواهد شد و هیچ نیرویی توان خلع سلاح آن را ندارد مگر اینکه یک جنگ داخلی و احتمالا منطقه ای را آغاز کند.

این تحلیلگر نوشت:

پس از ترور نصرالله و جانشینش "هاشم صفی‌الدین"، ایران شیخ "نعیم قاسم" را به عنوان رهبر جدید حزب‌الله منصوب کرد. او اینک عنوان نماینده ویژه آیت‌الله خامنه‌ای در لبنان است. 

ماموریت او روشن بود: فعالیت تحت پوشش سیاسی "نبیه بری"، رئیس جنبش شیعه "امل" و رئیس پارلمان لبنان، در عین حال تمرکز بر سازماندهی مجدد حزب‌الله و آماده‌سازی آن برای رویارویی بعدی با اسرائیل.

قابل توجه است که حزب‌الله - که ظاهرا در استراتژی ایران علیه اسرائیل نقش محوری دارد - در طول جنگ با اسرائیل هیچ حمایتی از تهران دریافت نکرد. به طور متقابل در طول جنگ 12 روزه ژوئن بین اسرائیل و ایران، از حزب‌الله خواسته نشد تا وارد میدان شود.

اولویت این گروه، بازیابی خسارات و بازسازی خود بود، به ویژه در بحبوحه تغییرات ژئوپلیتیکی در سوریه، جایی که بشار اسد در سال 2024 سرنگون شد و یک رژیم سنی، ضد ایرانی و ضد حزب‌الله جایگزین آن شد.

با این حال، تا ژوئن 2025، ایران متوجه شد که تحت فشار ایالات متحده، خلع سلاح حزب‌الله به یک احتمال واقعی تبدیل می‌شود. تهران تصمیم به مداخله گرفت.

در 10 آگوست، "علی اکبر ولایتی"، مشاور ارشد رهبر ایران، اعلام کرد که ایران "قطعا مخالف" خلع سلاح حزب‌الله است و تصمیم دولت لبنان را "رویایی که محقق نخواهد شد" و سیاستی دیکته شده توسط ایالات متحده و اسرائیل توصیف کرد. او تاکید کرد که ایران به حمایت از "مردم لبنان و مقاومت" ادامه خواهد داد.

حزب‌الله نیز طرح دولت را رد کرد و خلع سلاح را "گناه کبیره" خواند. ولایتی در ادامه با اشاره به موضع ضد ایرانی "جوزف عون" رئیس جمهوری لبنان اظهار داشت که ایران "در حال حاضر یک الجولانی (احمد الشرع، رئیس جمهوری سوریه) دارد و به دیگری نیاز ندارد."

پس از این اظهارات ولایتی، عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، در 3 ژوئن به طور غیرمنتظره به لبنان سفر کرد. عراقچی خلع سلاح را " یک مساله داخلی لبنان" توصیف و حمایت بی‌قید و شرط ایران از حزب‌الله را تکرار کرد و هشدار داد که طرح دولت "اشتباهی بزرگ" است.

با این حال، گویاترین رویداد در 13 آگوست با سفر علی لاریجانی، رئیس شورای امنیت ملی ایران به لبنان، رخ داد. سفر او پس از تصمیم دولت لبنان برای دستور به ارتش برای ارائه طرحی برای خلع سلاح حزب‌الله تا پایان ماه اوت، با اجرای کامل آن تا پایان سال، صورت گرفت.

لاریجانی در مسیر فرودگاه مورد استقبال عمومی هواداران حزب‌الله قرار گرفت، اما جلسات توفانی با جوزف عون و نخست وزیر لبنان برگزار کرد.

در حالی که لاریجانی علنا از دولت لبنان و نقش "مقاومت" تمجید می‌کرد، با دقت از انتقاد مستقیم از خلع سلاح حزب‌الله خودداری کرد. با این حال، لحن او هنگام ملاقات با مقامات حزب‌الله و سایر گروه‌های همسو با ایران در سفارت ایران به طرز چشمگیری تغییر کرد.

پس از این جلسه، نعیم قاسم اعلام کرد که حزب‌الله آماده نبردی است که یادآور فداکاری امام حسین (ع) در کربلا در سال 680 میلادی است و حتی شبح جنگ داخلی را به عنوان یک گزینه احتمالی مطرح کرد.

پیام واضح بود: حزب‌الله به هر قیمتی مقاومت خواهد کرد و دستورات دولت را نخواهد پذیرفت.

سناریوهای احتمالی

دولت به سمت تلاش برای خلح سلاح پیش می‌رود: اگر دولت لبنان طرح خلع سلاح ارتش را تصویب کند، وزرای شیعه می‌توانند تحریم کنند که به طور بالقوه باعث فروپاشی دولت و فلج شدن کشور می‌شود.

اقدام نظامی علیه حزب‌الله: چنین اقدامی خطر تجزیه ارتش به واحدهای فرقه‌ای را دارد، همانطور که در جنگ داخلی لبنان اتفاق افتاد.

جنگ داخلی: درگیری مجدد می‌تواند باعث مداخله سوریه شود و سناریوی سال 1976 را تکرار کند.

جنگ با اسرائیل: حزب‌الله ممکن است با حمله به اسرائیل، فشار را به سمت خارج هدایت کند و خود را به عنوان تنها نیروی مقاومت در برابر اشغال معرفی کند. این می‌تواند منجر به جنگی جدید و بی‌پایان شود که احتمالا ایران را نیز درگیر خواهد کرد.

یک چیز قطعی است: اکثر ناظران لبنانی معتقدند که سفر لاریجانی موازنه قدرت در لبنان را تغییر داده است. لبنان اکنون درگیر یک زورآزمایی بین ایالات متحده و ایران است که در نهایت ممکن است در مذاکرات گسترده‌تر بین تهران و واشنگتن به پایان برسد.