برخی رسانه ها نقش مفتش را ایفا می کنند
ما در ایران تجربه روزنامه با شمارگان یک میلیون نسخه را هم پشت سر گذاشته ایم منتهی نمانده و نپاییده اند. وقتی مردم به روزنامه خوانی روی می آورند که احساس کنند دستکاری نشده است.
گفت و گوی نیما نوربخش سردبیر هفته نامه تدبیر تازه با مهرداد خدیر را می خوانید: مهرداد خدیر برای روزنامه نگاران و روزنامه خوانان ایرانی نامی آشنا و معتبر است.او در ۲۰ سال گذشته سردبیر هفته نامه امید جوان بوده و تیراژ هفته نامه اش زمانی بیش از ۱۵۰ هزار نسخه بود.تجربه همکاری یکساله من(نیما نوربخش) با او در هفته نامه امید جوان هم مزید بر علت بود تا نسبت به دانش و تخصص رسانه ای او شکی نداشته باشم.در کارنامه مطبوعاتی وی ،سردبیری روزنامه پول، عضویت در شورای سردبیری سایت عصر ایران،معاونت سردبیری روزنامه توقیف شده آسمان و انتخابش از سوی جامعه مطبوعاتی بعنوان بازرس انجمن صنفی روزنامه نگاران ایران به چشم می خورد.از این منظر او بهترین کسی بود که می توانست پاسخگوی پرسش های پرونده این شماره ما باشد.
این گفت وگو را در ادامه می خوانید.
چرا روزنامه های ایران پرفروش نیستند و میزان اقبال عمومی به جراید منتشر شده در کشور تا این سطح پایین آمده است؟
در پاسخ به این پرسش،دلایل متعددی می توان برشمرد. از ترجیح گفتمان شفاهی بر کتبی تا توقیف گسترده مطبوعات در سال ۷۹. دلیل دیگر این است که ایران کشور پهناوری است و موضوعاتی مثل ترافیک در تهران جذابیتی برای فردی که در کرمان ساکن است ندارد. رونق روزنامه نگاری به روزنامه نگاران موفق محلی نیاز دارد ولی چنین روزنامه نگارانی برای پیشرفت ترجیح می دهند به تهران مهاجرت کنند. سوژه های سیاسی البته جذابیت دارند اما سانسور و توقیف این جذابیت را از بین می برد و حوزه های دیگر نیز مغفول مانده است. از دلایل دیگر می توان به رواج پشت میز نشینی روزنامه نگاران اشاره کرد در حالی که روزنامه نگاران شاخص نسل های قبل از ظهور اینترنت مانند محمد بلوری یا حتی فردی با مشخصات اعتمادی گزارش های خود را در میدان و صحنه تهیه می کردند.
اصولا چرا مردم ایران به مطالعه روزنامه ها کمتر علاقمندند؟
ما در ایران تجربه روزنامه با شمارگان یک میلیون نسخه را هم پشت سر گذاشته ایم منتهی نمانده و نپاییده اند. وقتی مردم به روزنامه خوانی روی می آورند که احساس کنند دستکاری نشده است. چه کسی شیرینی ای می خرد که مرد قناد در آن انگشت کرده باشد؟ به جز سانسور ضربات وارده به پیکره روزنامه ها و ظهور رقیبانی در فضای مجازی و ماهواره ای که به نظر فارغ از سانسور فعالیت می کنند نیز در این روند موثر بوده است. دلیل دیگر گرفتاری های معیشتی طبقه متوسط است که وقت کمتری به نسبت گذشته در اختیار دارد. کارمندی که ساعت ۲ یا ۳ بعد از ظهر به خانه برمی گشت طبعا وقت بیشتری برای روزنامه خوانی داشت تا کارمندان امروز که اگر روزنامه بخوانند در محل کار تورقی می کنند.
به نظر شما راهکار ارتقای رتبه روزنامه های ایرانی در میان مطبوعات جهان چیست؟
آزادی و کاهش سانسور و متقابلا احساس مسوولیت بیشتر و رو آوردن به موضوعات متنوع و فراتر از سیاست و توجه به روزنامه های استانی. روزنامه خبر جنوب الگوی موفقی در این زمینه است.
چرا روزنامه های ایرانی بدنبال ورود به بازار بورس نیستند و یا توانایی اجرای آن را ندارند؟
ببینید بورس جای بنگاه های سودده است. روزنامه یارانه بگیر اگر هم به سوددهی برسد ترجیح می دهد این گونه به نظر نرسد تا بتواند همچنان یارانه دریافت کند و مالیات نپردازد.
روزنامه‌های بخش خصوصی در ایران تاکنون چه اندازه موفق بوده‌اند و تاچه حد مکانیزم حمایت‌ها و نظارت‌های دولتی باعث پیشرفت آنان شده است؟
برخی روزنامه های بخش خصوصی مانند روزنامه دنیای اقتصاد موفق بوده اند. اگر بودجه نشریات دولتی قطع شود و نهادهای عمومی و دستگاه های دولتی با بودجه عمومی نشریه منتشر نکنند قطعا حمایت های دولتی مشکل خاصی ایجاد نمی کند ولی در وضعیت نابرابر کنونی نمی توان توصیه به قطع حمایت کرد.
میزان موفقیت یا عدم موفقیت طرح اشتراک نیم بهای مطبوعات وزارت فرهنگ را چطور ارزیابی می کنید؟
انتظارات اولیه را برآورده نکرده اما از این که یارانه اعطایی صرف امور دیگر شود نیز جلوگیری کرده است.
آیا پرداخت یارانه دولتی به روزنامه ها را امر درستی می دانید؟ چرا ؟
اگر هیچ نشریه ای با بودجه دولت یا نهادهای حکومتی منتشر نشود نه ولی در وضعیت کنونی که سازمان صدا و سیما با بودجه هزار میلیارد تومانی و شهرداری تهران و هلال احمر روزنامه منتشر می کنند چگونه می توان توصیه کرد این آب باریکه قطع شود؟
آیا تعدد و ضریب نفوذ رسانه های مجازی را می توان به عنوان تیر خلاصی به پیکره روزنامه ها دانست؟
روزنامه های متکی به خبر صرف آسیب می بینند اما ماهنامه ها و فصل نامه ها باقی می مانند. راستش را بخواهید واقعا پاسخ این پرسش را نمی دانم. روزنامه های چاپی شاید مثل نسل لحاف دوزهای سنتی برافتند و شاید مثل خیاط ها ناگزیر از ارتقای خود شوند.
با توجه به تجربه چندین ساله شما در سطوح مدیریتی روزنامه های کشور،فکر می کنید دانش اقتصاد رسانه از چه جایگاهی در مدیریت ارشد روزنامه های کشور ما برخوردار است؟
یکی از اصول مدیریت احساس یگانگی است اما این اصل در ایران دچار بدفهمی شده و مالک می پندارد از پس مدیریت هم برمی آید. امروز در دنیا بنگاه هایی موفق اند که مدیریت های آنها به بهره برداران واگذار می شود.دانش اقتصاد رسانه در ایران نازل است و روزنامه داران به مشاغل دیگر هم اشتغال دارند.
آیا می توان به رسانه داری به عنوان صنعت پولسازی نگاه کرد که هم قایل به جایگاه فرهنگی خویش باشد و هم استقلال مالی و آینده اقتصادی مطلوبی را برای مدیرانش رقم بزند؟
در حال حاضر نه اما اگر موسسات مطبوعاتی شکل گیرد و در کنار آن محصولات فرهنگی دیگری نیز تولید کنند شاید بتوان.
چرا با توجه به مشکلات عدیده روزنامه ها برای بقا باز هم شاهدیم که کشورهای دیگری که در زمینه رسانه داری پیشرو هستند حدود ۲۰ الی ۳۰ روزنامه دارند، اما در ایران ما این تعداد به حدود ۱۰۰ روزنامه می رسد؟
معافیت های مالیاتی، رانت های احتمالی اقتصادی و پاره ای انگیزه های سیاسی در این زمینه دخیل اند ولی چرا باید نگران فعالیت بنگاه مطبوعاتی باشیم وقتی هزینه ای را به جامعه تحمیل نمی کنند در حالی که نهادهای دیگر به نا م فرهنگ صدها میلیارد تومان بودجه می گیرد و ثمره چندانی ندارند.
يکي از عناصر مهمي که در موفقيت روزنامه هاي مطرح دنيا نقش بسزايي داشته ، پرداختن به موضوع روزنامه نگاري تحقيقي و افشاگرانه است.چرا این شاخه روزنامه نگاری در ایران نتوانسته رشد مطلوبی داشته باشد؟
شما یاشار سلطانی را می شناسید!؟
تعدد روزنامه های وابسته به نهادهای حاکمیتی چه فرصت یا تهدیدی برای برای روزنامه های خصوصی محسوب می شود؟
تهدید نیستند اما اگر یارانه بگیرند در واقع اموال عمومی را هدر داده اند. برخی هم البته به جای آن که رسانه باشند نقش مفتش را ایفا می کنند.
چرا با وجود اینکه تولید و تحلیل محتوا، یک رشته پولساز در جهان محسوب می شود اما در ایران به این امر چندان توجهی نمی شود و نشریات پرداختی ناچیزی به این امر اختصاص می دهند؟
ماهیت دولتی و رانتی اقتصاد ایران بنگاه ها را از نیاز به این گونه تحلیل ها بی نیاز کرده است. تا اقتصاد رقابتی نشود سراغ این گونه تحلیل ها نمی روند.
مهمترین موانع تاثیرگذار بر توسعه نیافتگی صنعت رسانه در کشور را در چه مواردی می دانید؟
دخالت دولت و سانسور
با توجه به جمیع جهات آیا می توان به ظهور روزنامه های پرفروش در ایران دل خوش داشت؟
چرا که نه ؟ اگر از سال ۷۸ تا اردیبهشت ۷۹ فاصله گرفته ایم استقبال مردم از دو رو روزنامه آسمان و مردم امروز مربوط به همین دو سه سال قبل است…
این گفت وگو را در ادامه می خوانید.
چرا روزنامه های ایران پرفروش نیستند و میزان اقبال عمومی به جراید منتشر شده در کشور تا این سطح پایین آمده است؟
در پاسخ به این پرسش،دلایل متعددی می توان برشمرد. از ترجیح گفتمان شفاهی بر کتبی تا توقیف گسترده مطبوعات در سال ۷۹. دلیل دیگر این است که ایران کشور پهناوری است و موضوعاتی مثل ترافیک در تهران جذابیتی برای فردی که در کرمان ساکن است ندارد. رونق روزنامه نگاری به روزنامه نگاران موفق محلی نیاز دارد ولی چنین روزنامه نگارانی برای پیشرفت ترجیح می دهند به تهران مهاجرت کنند. سوژه های سیاسی البته جذابیت دارند اما سانسور و توقیف این جذابیت را از بین می برد و حوزه های دیگر نیز مغفول مانده است. از دلایل دیگر می توان به رواج پشت میز نشینی روزنامه نگاران اشاره کرد در حالی که روزنامه نگاران شاخص نسل های قبل از ظهور اینترنت مانند محمد بلوری یا حتی فردی با مشخصات اعتمادی گزارش های خود را در میدان و صحنه تهیه می کردند.
اصولا چرا مردم ایران به مطالعه روزنامه ها کمتر علاقمندند؟
ما در ایران تجربه روزنامه با شمارگان یک میلیون نسخه را هم پشت سر گذاشته ایم منتهی نمانده و نپاییده اند. وقتی مردم به روزنامه خوانی روی می آورند که احساس کنند دستکاری نشده است. چه کسی شیرینی ای می خرد که مرد قناد در آن انگشت کرده باشد؟ به جز سانسور ضربات وارده به پیکره روزنامه ها و ظهور رقیبانی در فضای مجازی و ماهواره ای که به نظر فارغ از سانسور فعالیت می کنند نیز در این روند موثر بوده است. دلیل دیگر گرفتاری های معیشتی طبقه متوسط است که وقت کمتری به نسبت گذشته در اختیار دارد. کارمندی که ساعت ۲ یا ۳ بعد از ظهر به خانه برمی گشت طبعا وقت بیشتری برای روزنامه خوانی داشت تا کارمندان امروز که اگر روزنامه بخوانند در محل کار تورقی می کنند.
به نظر شما راهکار ارتقای رتبه روزنامه های ایرانی در میان مطبوعات جهان چیست؟
آزادی و کاهش سانسور و متقابلا احساس مسوولیت بیشتر و رو آوردن به موضوعات متنوع و فراتر از سیاست و توجه به روزنامه های استانی. روزنامه خبر جنوب الگوی موفقی در این زمینه است.
چرا روزنامه های ایرانی بدنبال ورود به بازار بورس نیستند و یا توانایی اجرای آن را ندارند؟
ببینید بورس جای بنگاه های سودده است. روزنامه یارانه بگیر اگر هم به سوددهی برسد ترجیح می دهد این گونه به نظر نرسد تا بتواند همچنان یارانه دریافت کند و مالیات نپردازد.
روزنامه‌های بخش خصوصی در ایران تاکنون چه اندازه موفق بوده‌اند و تاچه حد مکانیزم حمایت‌ها و نظارت‌های دولتی باعث پیشرفت آنان شده است؟
برخی روزنامه های بخش خصوصی مانند روزنامه دنیای اقتصاد موفق بوده اند. اگر بودجه نشریات دولتی قطع شود و نهادهای عمومی و دستگاه های دولتی با بودجه عمومی نشریه منتشر نکنند قطعا حمایت های دولتی مشکل خاصی ایجاد نمی کند ولی در وضعیت نابرابر کنونی نمی توان توصیه به قطع حمایت کرد.
میزان موفقیت یا عدم موفقیت طرح اشتراک نیم بهای مطبوعات وزارت فرهنگ را چطور ارزیابی می کنید؟
انتظارات اولیه را برآورده نکرده اما از این که یارانه اعطایی صرف امور دیگر شود نیز جلوگیری کرده است.
آیا پرداخت یارانه دولتی به روزنامه ها را امر درستی می دانید؟ چرا ؟
اگر هیچ نشریه ای با بودجه دولت یا نهادهای حکومتی منتشر نشود نه ولی در وضعیت کنونی که سازمان صدا و سیما با بودجه هزار میلیارد تومانی و شهرداری تهران و هلال احمر روزنامه منتشر می کنند چگونه می توان توصیه کرد این آب باریکه قطع شود؟
آیا تعدد و ضریب نفوذ رسانه های مجازی را می توان به عنوان تیر خلاصی به پیکره روزنامه ها دانست؟
روزنامه های متکی به خبر صرف آسیب می بینند اما ماهنامه ها و فصل نامه ها باقی می مانند. راستش را بخواهید واقعا پاسخ این پرسش را نمی دانم. روزنامه های چاپی شاید مثل نسل لحاف دوزهای سنتی برافتند و شاید مثل خیاط ها ناگزیر از ارتقای خود شوند.
با توجه به تجربه چندین ساله شما در سطوح مدیریتی روزنامه های کشور،فکر می کنید دانش اقتصاد رسانه از چه جایگاهی در مدیریت ارشد روزنامه های کشور ما برخوردار است؟
یکی از اصول مدیریت احساس یگانگی است اما این اصل در ایران دچار بدفهمی شده و مالک می پندارد از پس مدیریت هم برمی آید. امروز در دنیا بنگاه هایی موفق اند که مدیریت های آنها به بهره برداران واگذار می شود.دانش اقتصاد رسانه در ایران نازل است و روزنامه داران به مشاغل دیگر هم اشتغال دارند.
آیا می توان به رسانه داری به عنوان صنعت پولسازی نگاه کرد که هم قایل به جایگاه فرهنگی خویش باشد و هم استقلال مالی و آینده اقتصادی مطلوبی را برای مدیرانش رقم بزند؟
در حال حاضر نه اما اگر موسسات مطبوعاتی شکل گیرد و در کنار آن محصولات فرهنگی دیگری نیز تولید کنند شاید بتوان.
چرا با توجه به مشکلات عدیده روزنامه ها برای بقا باز هم شاهدیم که کشورهای دیگری که در زمینه رسانه داری پیشرو هستند حدود ۲۰ الی ۳۰ روزنامه دارند، اما در ایران ما این تعداد به حدود ۱۰۰ روزنامه می رسد؟
معافیت های مالیاتی، رانت های احتمالی اقتصادی و پاره ای انگیزه های سیاسی در این زمینه دخیل اند ولی چرا باید نگران فعالیت بنگاه مطبوعاتی باشیم وقتی هزینه ای را به جامعه تحمیل نمی کنند در حالی که نهادهای دیگر به نا م فرهنگ صدها میلیارد تومان بودجه می گیرد و ثمره چندانی ندارند.
يکي از عناصر مهمي که در موفقيت روزنامه هاي مطرح دنيا نقش بسزايي داشته ، پرداختن به موضوع روزنامه نگاري تحقيقي و افشاگرانه است.چرا این شاخه روزنامه نگاری در ایران نتوانسته رشد مطلوبی داشته باشد؟
شما یاشار سلطانی را می شناسید!؟
تعدد روزنامه های وابسته به نهادهای حاکمیتی چه فرصت یا تهدیدی برای برای روزنامه های خصوصی محسوب می شود؟
تهدید نیستند اما اگر یارانه بگیرند در واقع اموال عمومی را هدر داده اند. برخی هم البته به جای آن که رسانه باشند نقش مفتش را ایفا می کنند.
چرا با وجود اینکه تولید و تحلیل محتوا، یک رشته پولساز در جهان محسوب می شود اما در ایران به این امر چندان توجهی نمی شود و نشریات پرداختی ناچیزی به این امر اختصاص می دهند؟
ماهیت دولتی و رانتی اقتصاد ایران بنگاه ها را از نیاز به این گونه تحلیل ها بی نیاز کرده است. تا اقتصاد رقابتی نشود سراغ این گونه تحلیل ها نمی روند.
مهمترین موانع تاثیرگذار بر توسعه نیافتگی صنعت رسانه در کشور را در چه مواردی می دانید؟
دخالت دولت و سانسور
با توجه به جمیع جهات آیا می توان به ظهور روزنامه های پرفروش در ایران دل خوش داشت؟
چرا که نه ؟ اگر از سال ۷۸ تا اردیبهشت ۷۹ فاصله گرفته ایم استقبال مردم از دو رو روزنامه آسمان و مردم امروز مربوط به همین دو سه سال قبل است…
پ
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان
اپلیکیشن برترین ها
را نصب کنید.
ارسال نظر