فتحی: چاره‌ای جز پیوستن به «FATF» نداریم

تابناک: در آبان ماه سال گذشته بود که دولت لایحه گروه ویژه اقدام مالی یا همان FATF را به مجلس تقدیم کرد. حالا امروز قرار است، نمایندگان به این لایحه رأی دهند؛ لایحه ای که مخالفان و موافقان بسیاری دارد و پذیرش یا رد آن برای آینده اقتصادی کشور تبعاتی خواهد داشت.

هم اکنون FATF شامل ۲۹ کشور و دو سازمان بین ‌المللی است و اعضای این اتحادیه شامل کشورهایی است که از مراکز مهم مالی جهان به شمار می روند. کشورهای عضو FATF عبارتند از: آرژانتین، استرالیا، اتریش، بلژیک، برزیل، کانادا، دانمارک، فنلاند، فرانسه، آلمان، یونان، هنگ کنگ، سوییس، ایسلند، ایرلند، ایتالیا، ژاپن، لوکزامبورگ، مکزیک، هلند، سوئد، نروژ، پرتقال، سنگاپور، اسپانیا، نیوزلند، ترکیه، انگلستان، آمریکا و دو سازمان بین ‌المللی یعنی اتحادیه اروپا و شورای همکاری خلیج فارس.

ایران برای خروج از لیست سیاه این گروه در ۲۶ تیر ماه ۱۳۸۹ قانون مبارزه با تأمین مالی تروریسم را به صورت لایحه تقدیم مجلس کرد. این لایحه در سیزدهم دی ماه ۱۳۹۴ به تصویب رسید و رئیس جمهور روحانی در ۲۲ اسفند ۱۳۹۴ آن را جهت اجرا ابلاغ کرد. همچنین قانون مبارزه با پولشویی در دوم بهمن ۱۳۸۶ به تصویب مجلس رسیده بود و شورای نگهبان، آن را در ۱۷ بهمن ۱۳۸۶ تأیید کرد و در نهایت توسط رئیس جمهور وقت جهت اجرا ابلاغ شد.

با این حال، برخی مفاد لایحه های مصوب در ایران با اشکالاتی مواجه شد و ایران برای اینکه بتواند عضو FATF شود، باید لایحه های خود را اصلاح کند. این در حالی است که اکنون این موضوع در مجلس با مخالفت هایی روبه رو شده است.

مخالفان بر این باورند، با خروج آمریکا از برجام، دیگر نمی توان اعتماد کرد و این لایحه را نیز پذیرفت و از طرفی به دلیل تفاوت های بسیار در تعریف تروریسم بین ایران و جامعه جهانی، این موضوع می تواند در آینده دستاویز جدیدی برای تحریم های بیشتر علیه کشورمان شود؛ برای نمونه، ایران، حزب الله لبنان را به عنوان تروریسم نمی شناسد، ولی کشورهای دیگری چون آمریکا، این گروه را گروهی تروریستی می شناسند و یا ایران، منافقین را گروهی تروریستی می داند، حال آنکه فرانسه این گروه را تروریستی نمی داند.

از همین روست که اعضای فراکسیون ولایی مجلس، از جمله مخالفان لایحه FATF هستند و مخالفت خود را به معاون پارلمانی رئیس جمهور اعلام و تهدید کرده اند، در صورت بررسی این لایحه در مجلس آبستراکسیون خواهند کرد.

از سوی دیگر، نمایندگان موافق لایحه FATF معتقدند با تصویب این لایحه، سیستم بانکی ما به سوی شفافیت هر چه بیشتر پیش می رود و پذیرفتن FATF یعنی پذیرفتن مبارزه با پولشویی و مبارزه با تأمین مالی تروریسم و بازگشت به جامعه جهانی و گشوده شدن درهای جدید روی اقتصاد کشور است.

از سوی دیگر نمایندگان موافق با این موضوع اعتقاد دارند که با الحاق به کنوانسیون FATF نه به تمامیت ارضی کشور، نه به امنیت ملی و نه به حیثیت نظام هیچگونه آسیبی نمی‌رسد.با این حال اخبار رسیده حکایت از نوعی فشار بیرونی برای نرسیدن به نتیجه در مجلس دارد.

محمد جواد فتحی نماینده تهران در خصوص این موضوع اظهار داشت: در FATF چهار موضوع مختلف مطرح شده است که هر چهار مورد هم نیاز به مصوبه مجلس دارد. یکی بحث اصلاح قانون مبارزه با پولشویی است. دیگری اصلاح قانون منع تأمین مالی تروریسم است.

این نماینده در ادامه گفت: مورد سوم الحاق به کنوانسیون منع تأمین مالی تروریسم است و مورد آخر هم الحاق به کنوانسیون پالرمو یا همان جرایم سازمان‌یافته است. من در کمیسیون قضایی دیدم که مقاومت بسیار جدی شکل گرفته تا این موارد به نحوی که نظر FATF را تأمین کند، تصویب نشود. یعنی تلاشی وجود دارد که نظر FATF تأمین نشود و ما مواردی که نظر آنها را تأمین می‌کنند را نپذیریم و اصلاحات را طبق نظر FATF انجام ندهیم.

وی گفت: بالاخره در کمیسیون حقوقی و در مرحله بعدی در صحن مجلس مقاومت‌هایی شروع شده است که توسط خود نمایندگان شکل گرفته است.به هر حال نظر بیرون مجلس و فشارهایی که آنجا شکل می‌گیرد و نهایتاً صورت خود را در مجلس نشان می‌دهند، بی‌تأثیر نیستند. اینکه بگوییم این تلاش برای عدم اصلاح موارد مورد نظر FATF صرفاً نظر خود نمایندگان هست که قطعاً اینگونه نیست.

نماینده تهران گفت: مخالفتی که ما الان در مجلس شاهد هستیم تنها بخش پیدای این داستان است و گرنه بخش هدایت‌کننده این جریان و جایی که فشارها تولید می‌شوند و به طیفی در مجلس خط داده می‌شود همچنان بخش پنهان موضوع است که البته خیلی‌ها می‌دانند که این بخش پنهان کجاست و چیست، اما رسماً به آن اشاره‌ای نمی‌شود.

وی گفت: ما خیلی راحت هم می‌توانیم به این دو کنوانسیون ملحق شویم و هم این دو قانون را به نحوی که FATF از ما خواسته اصلاح کنیم و نه به تمامیت ارضی کشور، نه به امنیت ملی و نه به حیثیت نظام هیچگونه آسیبی نرسد. استدلال طرف مقابل در داخل هم فقط این است که این موارد مانع می‌شوند که ما به جنبش‌های آزادی بخش کمک کنیم و به حمایت‌های خود از آنها مانند حماس و حزب‌الله لبنان و... ادامه دهیم.

اما این استدلال درست نیست. چون اولاً راه‌هایی حتی در صورت پذیرش این موارد برای کمک به جنش‌های آزادیبخش برای ایران وجود دارد که قبلاً هم آزموده شده‌اند و ثانیاً نپذیرفتن FATF ما را دچار مشکلات داخلی بسیار پیچیده و گسترده‌ای خواهد کرد. ما هیچ چاره‌ای نداریم جز اینکه در شرایط فعلی به FATF ملحق شویم.

وی در ادامه گفت:اگر نپیوندیم، شبکه بانکی ما کلاً از کار خواهد افتاد و دیگر جز در داخل کشور، مطلقاً به هیچ دردی نخواهد خورد. شبکه بانکی ما همین الان به همین دلایل تقریباً فلج است که طیفی در داخل می‌خواهند آن را به ناتوانی دولت ربط دهند، حال آنکه قفل بودن معاملات خارجی و ارزی ما درست ناشی از همین موارد است. ما اگر اصلاحات FATF را نپذیریم، مشکلات بانکی خود را چند برابر پیچیده‌تر از چیزی که الان هست، خواهیم کرد. امیدوارم اگر در نهایت مجلس این موارد را تصویب نکرد، مخالفان FATF اینقدر شجاعت و مردانگی داشته باشند که پای تبعات آن بایستند و بعداً همه چیز را گردن دولت نیندازند.

چون با نپذیرفتن این موارد سیستم بانکی کشور و بلافاصله بعد از آن اقتصاد ما کاملاً قفل می‌شود، امکان تمام معاملات خارجی و ارزی از بین می‌رود، امکان جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی صفر خواهد شد و هیچ امکانی برای تبادل اقتصادی با دنیا وجود نخواهد داشت.

محمدرضا ملکشاهی‌راد در گفت وگو با تابناک در خصوص این موضوع اظهار داشت: FATF یک سازمان بین المللی است که با دو هدف طراحی شده؛ نخست مبارزه با پولشویی و دوم مبارزه با اقدامات مالی تروریست ها، ولی ما با این موضوع ـ اگر در جهت منافع سیاسی آمریکا نباشد ـ مخالفتی نداریم.

این نماینده گفت: خود ما هم با تروریست و هم با پولشویی مخالفیم و هر دو قانون را نیز به نوعی در کشور داریم و فارغ از قراردادهای FATF اجرا می کنیم؛ اما در این بین، دو موضوع وجود دارد؛ ما به دنبال این هستیم که سوءاستفاده از این قانون علیه آزادی خواه ها و مردمی که زیر جور و ستم هستند، استفاده نشود.

وی ادامه داد: آمریکا هر کشوری را که انقلابی باشد، تروریست می داند و هر ارگان و نهادی که ضد اسرائیل باشد تروریست است، حال آنکه این موضوع مورد قبول ما نیست.

این نمایند در ادامه یادآور شد: این سازمان هم تضمین های لازم را به کشورها نمی دهد؛ مثلا در حال حاضر بانک های ما تحریم هستند. اساسی ترین کارکرد این سازمان بانکی است، ولی آیا این سازمان می تواند از تحریم های ما جلوگیری کند؟ قطعا نه این کار را می کنند و نه می توانند انجام دهند؛ بنابراین هیچ گونه منفعتی برای ما ندارد.

وی گفت: عدم عضویت ما در FATF در شرایط فعلی به نفع ماست و دلیل آن این است که حداقل منویات آمریکایی ها در رابطه با انقلابیون دنیا را عملی کنیم، چون بانک های ما تحریم هستند و مراوده بانکی با هیچ کشوری نداریم؛ پس پیوستن ما به این سازمان چه حسنی دارد؟!

وی در پاسخ به این که این کشورهایی که عضو شده اند، چرا به این موضوع فکر نکرده اند قطعا FATF مزایای دارد که دولت ها از آن استقبال می کنند، گفت: در حال حاضر ۱۸۹ کشور عضو FATF هستند، اما ما از بسیاری از این کشورها پیشروتریم.

وی گفت: ما در مبارزه با تروریسم و پولشویی و نیز قاچاق مواد مخدر سردمدار هستیم و می توان گفت، ما خود قربانی تروریسم هستیم؛ بنابراین، ما به نوعی FATF را قبول کرده ایم، ولی عده ای نمی خواهند این را قبول کنند. ما به کسی پولی نمی دهیم و حتی به حزب الله هم کمک مالی مستقیم نمی کنیم؛ اما اینها بهانه می آورند و می گویند، سپاه هم جزو نیروهای تروریسم هست و اگر ما FATF را قبول کنیم، شاید فردا نقشه بکشند که نگذارند ما به سپاه هم بودجه بدهیم چون کنوانسیون را قبول کرده ایم.

خلاصه آنکه تعارضات زیادی در این کنوانسیون وجود دارد. اگر این موضوع حل شود، موضوع ما هم حل می شود. گره کار FATF آمریکاست و اگر حل شود، ما مشکلی با هیچ کسی نداریم.