امروز در تاریخ

۱۶ آبان - ۷ نوامبر؛ در تاریخ چه گذشت؟

امروز ۱۶ آبان هجری شمسی برابر با ۷ نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

برترین ها: امروز ۱۶ آبان هجری شمسی برابر با ۷ نوامبر تقویم میلادی است. روزی که در تاریخ آبستن وقایع و اتفاقات زیادی در ایران و جهان بوده است. به مرور برخی از این وقایع می‌پردازیم.

رویداد ها:

۲۶۰ - روزي كه ايران بارديگر ابر قدرت جهان شد

هفتم نوامبرسال ۲۶۰ ميلادي در شهر تيسفون (مدائن ــ ۳۶ کيلومتري جنوب بغداد امروز) شاپور يكم، رئيس وقت كشور ايران از دودمان ساساني، در مراسمي در برابر والرين (پوبليوس ليسينيوس والريانوس) امپراتور روم و ژنرالهايش كه بر دست و پايشان زنجير بود؛ ايران را تنها ابر قدرت جهان اعلام كرد. والرين و ژنرالهايش درجنگ به اسارت ايران در آمده بودند و اين روز نه تنها يكي از روزهاي درخشان تاريخ ميهن گرامي ما، بلكه همه مشرق زمين است.

براي اين كه ايرانيان اين پيروزي خود را فراموش نكنند و جهانيان براي هميشه عظمت ايران را در نظر داشته باشند و مشرق زميني ها خود را مديون توان ارتش ايران بدانند، به خواست شاپور يكم منظره به زانو نشستن والرين مغرور در برابرش را در چند نقطه در ايران بر سنگ تصوير كردند كه تا ابد باقي بماند، و مانده است.

در پي مراسم هفتم نوامبر، شاپور يكم هزاران اسير رومي را به خوزستان فرستاد تا در ساخت سد شادروان و پل شوشتر بكار گمارده شوند.

شرح اين پيروزي نظامي درخشان ايرانيان را «مارسليوس» كه خود ناظر صحنه هاي آن بوده برنگاشته است. به نوشته ادوارد گيبون، اين شكست شيرازه امپراتوري روم را از هم گسيخت و آغاز پايان اين امپراتوري و تجزيه آن قرارگرفت.

والرين در برابر شاپور يکم به زانو درآمده و التماس مي کند

شاپور يكم قبلا نيز «گرديانوس سوم» امپراتور روم را كه به ايران لشكر كشيده بود در جنگ سال 246 ميلادي شكست داده بود. اين شكست چنان بر افسران رومي گران آمده بود كه در حال عقب نشيني بر سر «گرديانوس سوم» ريختند و اورا كشتند و فيليپ را بر جاي او نشاندند كه فيليپ با پرداخت پانصد هزار سكه طلا به ايران، موافقت شاپور را به ترك مخاصمه جلب كرد و نيروهاي رومي را به اروپا باز گردانيد. گرديانوس به منظور جبران شكست نيروهاي رومي از اردشير پاپكان (پدر شاپور يكم) در جنگ سال 238 ميلادي با شاپور كه بر جاي پدر نشسته بود وارد جنگ شده بود. سناي روم اصرار به خفه كردن ناسيوناليسم ايراني كه بار ديگر با بپاخيزي اردشير ساساني ظاهر شده بود در نطفه داشت كه موفق نشد و اين ناسيوناليسم تا اواخر دوران ساسانيان دوام داشت.

فيليپ نيز پس از بازگشت به «رم» به خاطر تحقير امپراتوري و دادن باج به شاپور ترور شد و سناي روم والرين را به امپراتوري انتخاب و مامور جنگ با ايران و گرفتن انتقام شكستهاي گذشته كرد كه در جنگ سال 260 خود او هم به اسارت ارتش ايران درآمد و با ژنرالهايش به تيسفون منتقل شد.

مورخان تاريخ قرون قديم متفق القول نوشته اند كه «ناسيوناليسم ايراني» جنگهاي دوران ساسانيان را برنده شد، و هنر بزرگ شاهان ساساني اين بود كه نگذارند «ناسيوناليسم ايراني و نيروي خيره كننده آن» ضعيف شود.

1914 - ورود نيروهاي عثماني به آذربايجان

در اين روز در سال 1293 (7 نوامبر 1914) متعاقب ورود نيروهاي روسيه به ايران، نيروهاي عثماني با مستشاران آلماني خود به آدربايجان وارد شدند. كُردهاي قلمرو عثماني (کُردهاي ساکن تركيه، سوريه و عراق) نيز از فرصت سوء استفاده و به ايران رخنه كردند و ....

چندي بعد انگليسي ها هم که وارد قلمرو عثماني در عراق شده بودند، از اين راه وارد ايران شدند. دولت تهران قبلا در قبال دو اتحاديه درگير در جنگ جهاني اول اعلام بي طرفي کرده بود که ابدا رعايت نشد. جنگ جهاني اول تغييرات وسيع در آسياي غربي به وجود آورد و فاتحان جنگ بويزه دولت لندن در سرزمين هاي عربي امپراتوري شکست خوردهِ عثماني کشورهاي متعدد به وجود آوردند که چون در ايجاد اين کشورها رعايت تاريخ، نژادشناسي، منطق و اصول نشده است مسائل متعدد به وجود آورده است که از آغاز قرن ۲۱ بر ابعاد آنها افزوده شده است و آيندهِ منطقه در پرده ابهام است.

۱۹۱۷ - انگليسي ها منطقه غزه در فلسطين را كه جزيي از امپراتوري عثماني بود متصرف شدند.

۱۹۱۷ - سالروز انقلاب بلشويكي روسيه

بامداد هفتم نوامبر سال ۱۹۱۷ (۲۵ اکتبر برپايه تقويم ميلادي قديم ـ تقويم ژوليان) گاردهاي سرخ مركب از كارگران و كشاورزان مسلح وارد كاخ زمستاني تزارها در سن پترزبورگ شدند و درحالي كه رزمناو «اورورا» به اطراف كاخ گلوله مي زد به عمر دولت موقت روسيه مركب از ليبرالها و سوسياليستهاي ميانه رو به رياست كرنسكي پايان دادند. تزار نيکلاي دوم قبلا تفويض اختيارات کرده بود. تصرف ساختمانهاي دولتي سن پترزبورگ (پتروگراد) از روز پيش (۲۴ اکتبر) آغاز شده بود.

دسته هاي ديگر گارد سرخ و متعاقب آنان کمونيست هاي غير مسلح ايستگاه راه آهن، تلگرافخانه و دو پادگان نظامي شهر دولتي را متصرف شدند و به اين ترتيب ۳۴ سال پس از مرگ كارل ماركس، نظامي ظاهرا بر پايه انديشه و فرضيه هاي او در روسيه ـ كشوري كه وضعيت و شرايط آن براي پياده كردن فوري چنين فرضيه هايي آمادگي نداشت ـ روي كار آمد. كرنسكي درفوريه ۱۹۱۷، در زماني كه روسهاي ناموفق در جنگ جهاني اول از تبعيض و فقرو بي ثباتي كشورشان به جان آمده بودند روي كار آمده بود و تزار نيكلاي دوم اختياراتش را به او سپرده بود تا به اوضاع روسيه سر و سامان بخشد كه موفق نشده بود.

رهبري انقلاب بلشويكي روسيه را لنين برعهده داشت كه تا چند ماه پيش از انقلاب در سويس به حالت تبعيد به سر مي بُرد و باكمك آلماني ها که با روسيه در جنگ بودند به وطن بازگشته بود.

جوانان و طبقه تحصيلكرده روسيه با خواندن داستانهاي «تولستوي» كه درست هفت سال بيش از انقلاب در ۸۲ سالگي درگذشته بود از وضعيت موجود روسيه بيزار شده بودند و بي صبرانه در انتظار يك تحول پايه اي (انقلاب) بودند.

۹ روز پس از سقوط سن پترزبورگ، مسكو و چندشهر بزرگ ديگر نيز به تصرف بلشويكها در آمد. باوجود اين، شماري که مخالف انقلاب بودند به رهبري يک ژنرال تزاري دست به مقاومت مسلحانه زدند و چند دولت مقتدر از جمله فرانسه، آمريکا، ژاپن و انگلستان هم کمک کردند و واحد نظامي فرستادند و جنگ داخلي به راه افتاد ولي سرانجام در آن بلشويکها پيروز شدند.

لنين يک ماه پس از انقلاب، مذاكرات صلح را با آلمان و اتريش را آغاز كرد. اين نيروهاي شوروي بودند كه درسال ۱۹۴۵ برلن پايتخت آلمان را گرفتند و به جنگ جهاني دوم در اروپا پايان دادند.

كاخ زمستاني پتروگراد (سن پترزبورگ) در محاصره بلشويكهاي مسلح (۷ نوامبر ۱۹۱۷ و طبق تقويم وقت روسيه؛ ۲۵ اكتبر آن سال)

پس از درگذشت لنين و بي اعتنايي به وصيت نامه او و ايجاد نفاق ميان سران حزب و دولت، انتصابات بين خودماني و ... انقلاب از مسير خود خارج و نه، توانست سوسياليسم واقعي برقرار کند و نه، حتي آدم کامل تر و هواخواه سوسياليسم بسازد و با آن همه تسليحات و پيشرفت هاي فضايي و ايجاد بلوک فروپاشيد و درست از روز بعد از فروپاشي، مردمي که 74 سال خود و پدرانشان در نظام سوسياليستي زندگي مي کردند و رنگ نظام تزاري و کاپيتاليسم را نديده بود يکشبه به صورت ساير مردم جهان درآمدند و مادي تر و خودپرست تر از همه. چرا؟، زيرا که دولت مسکو در طول حکومتي اسما کمونيستي صفات و منش سابق از جمله ميهندوستي را از آنان گرفت و سوسياليسم و انساندوستي را هم نتوانست جايگزين آن کند ـ مردم عمل مي خواهند نه حرف. روس ها و ملل امپراتوري تزاري اجراي وعده هايي را که به آنان داده شده بود نديدند، به دليل کمونيست بودن (در حرف) مورد تعرض هيتلر قرارگرفتند و 27 ميليون کشته تلفات دادند و بعد هم جنگ سرد دو بلوک و مشکلات اقتصادي و کمبودهاي ناشي از آن و نبود رفاه و آزادي هايي که بشر ذاتا خواهان آنها است. انديشمندان همه اينهارا نتيجه سوء مديريت ها و ندانمکاري هاي دولتي و حزب کمونيست مي دانند. به اظهار اين انديشمندان، نظام شوروي نتوانست با آموزش و پرورش، نسلي وفادار بارآورد و تامين نيازهاي اقتصادي مردم خودرا دست كم گرفت و اميد ايشان رابه آينده نظام متزلزل ساخت.

گردانندگان نظام شوروي بعد از نيمه دهه 1980 قاطعيت خودرا از دست دادند و با چند دو دلي و اشتباه آنان، نظام شروع به ريزش از درون كرد به گونه اي كه بوريس يلتسين كه روزگاري خودرا از كمونيستهاي وفادار نشان مي داد و از پلكان حزب كمونيست بالا رفته بود در سال 1991، درسالروز انقلاب بلشويكي، حزب كمونيست را كه خود زماني رئيس يك شعبه آن بود پس از 74 سال حاكميت، غير قانوني اعلام كرد! و نزديك به دو ماه بعد هم با دو مقام ديگر، جماهيريه شوروي را که بر جاي امپراتوري يکپارچه چندصد ساله روسيه نشسته بود بدون توسل به رفراندم سراسري منحل كرد و ....

1359 - امام خميني (ره): هيچكس حق ندارد با آمريكا مذاكره كند، آمريکا هيچ غلطي نمي تواند بکند.

۱۹۸۷ - وقوع كودتای آرام عليه حبيب بورقيبه ديكتاتور تونس

حبيب بورقيبه، سياست‏مدار برجسته تونسي، پس از استقلال تونس از فرانسه، از سال ۱۹۵۶م به نخست وزيري اين كشور برگزيده شد. وي توانست با ساقط كردن حكومت سلطنتي تونس در سال ۱۹۵۷م به مقام رياست جمهوري تونس، نائل آيد. بورقيبه در سال ۱۹۵۹م قانون اساسي جديد تونس را كه در آن، اختيارات فراواني براي رئيس جمهور قايل شده بود از تصويب گذراند. بورقيبه در سال ۱۹۷۵ خود را رئيس جمهور مادام‏العمر تونس خواند.

حبيب بورقيبه

وي كه تا سال 1987م به مدت 30 سال، رهبري بلامنازع تونس را برعهده داشت، در طول سال‏هاي حاكميت خود، تمامي رُقباي سياسي خود را با زندان، تبعيد و تهديد از صحنه سياست كشور خارج كرد و ده‏ها مورد شورش و تظاهرات مردمي و مخالفت‏هاي اجتماعي را به مددِ قواي نظامي سركوب نمود. بورقيبه سرانجام در هفتم نوامبر 1987م با يك كودتاي آرام و بدون خون‏ريزي توسط زين ‏العابدين بن علي از كار بركنار شد. بن علي يك ماه قبل از كودتا، حكم وزارت كشور خود را از حبيب بورقيبه دريافت كرده بود.

۲۰۱۲ - اوباما برنده انتخابات ششم نوامبر ۲۰۱۲ آمريکا شد

نتيجه انتخابات عمومي ايالات متحده آمريکا که ششم نوامبر ۲۰۱۲ برگزار شد همان شب اعلام شد که نتيجه اش پيروزي باراک اوباما بود. به اين ترتيب اوباما تا ۲۰ ژانويه ۲۰۱۷ رئيس جمهور آمريکا خواهد بود.

در اين انتخابات وضعيت کنگره از لحاظ اکثريت داشتن دو حزب تغيير نکرد و اکثريت مجلس نمايندگان همچنان در دست حزب جمهوريخواه و اکثريت سنا در دست حزب دمکرات باقي خواهد بود.

از انتشار گزارش تجديد انتخاب «اوباما» در رسانه هاي کشورها چنين بر مي آيد که چيني ها، روس ها و انگليسي ها از اين رويداد خرسند شده اند زيراکه «ميت رامني» رقيب او برضد واردات انبوه از چين بود و گفته بود که اين کالاي ارزان و احيانا نامرغوب باعث بيکاري آمريکاييان و مسائل اقتصادي مي شود و نظر به تقويت بنيه دفاعي آمريکا و کاهش استقراض از خارج داشت.

زادروزها

۱۸۶۷ - زادروز ماری کوری فیزیکدان و شیمیدان لهستانی، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال۱۹۰۳ و جایزه نوبل شیمی سال ۱۹۱۱، همسر پیر کوری، مادر ایرن ژولیو کوری
۱۸۷۹ - زادروز لئون تروتسکی انقلابی بلشویک و متفکر مارکسیست اهل روسیه

ماری کوری

۱۲۶۶ - زادروز محمدتقی بهار، شاعر، ادیب، نویسنده، روزنامه‌نگار و سیاست‌مدار ایرانی
۱۸۸۸ - زادروز سی وی رامان فیزیکدان هندی ، برندهٔ جایزه نوبل فیزیک سال ۱۹۳۰

لئون تروتسکی

۱۹۱۳ - زادروز آلبر کامو نویسنده، فیلسوف و روزنامه‌نگار الجزایری-فرانسوی‌تبار، خالق کتاب بیگانه، برندهٔ جایزه نوبل ادبیات سال ۱۹۵۷
۱۹۶۷ - زادروز داوید گتا دی‌جی فرانسوی و آهنگ‌ساز در سبک هاوس

آلبر کامو

۱۹۷۸ - زادروز ریو فردیناند فوتبالیست انگلیسی
۱۲۹۶ - زادروز هلن سوزمن، فعال سیاسی ضد آپارتاید و عضو پارلمان آفریقای جنوبی

هلن سوزمن

۱۳۵۱ - زادروز ویشکا آسایش، طراح صحنه و لباس و بازیگر ایرانی

درگذشت‌ها

۱۸۶۲ - درگذشت بهادرشاه آخرین امپراتور مغول از دودمان گورکانی در هندوستان
۱۹۱۳ - درگذشت آلفرد راسل والاس زیست‌شناس، کاوشگر، جغرافیدان و مردم‌شناس بریتانیایی