قتل عام در «خواجه‌لی» +عکس

فرارو: بیش از شش دهه پس از کشتار و آوارگی ارامنه سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی، قتل عامی در آذربایجان به وقوع پیوست که از آن به عنوان جنایت علیه بشریت یاد می شود.

در جریان مناقشه و جنگ در قره‌باغ، کشتاری در "خواجه‌لی"به وقوع پیوست که نزدیک به ۶۱۳ تفر را به کام مرگ کشاند؛ این کشتار یکی از غم‌انگیزترین رخدادها در تاریخ مناقشه جمهوری آذربایجان و ارمنستان بر سر قره‌باغ کوهستانی بود.

مناقشه زمانی آغاز شد که در زمان شوروی مردم قره‌باغ از وضع تبعیض آمیز بین بومیان ارمنی و آذری اعم از ترویج یکسویه فرهنگ آذری، جذب بهتر آنها در ادارات دولتی و در نهایت رسیدگی نیروهای امدادی شوروی به زلزله زدگان منطقه اسپیتاک در اثر زلزله ۷ دسامبر ۱۹۸۸ و بی‌توجهی نیروهای امدادی به آسیب دیدگان ارمنی، ناراضی بودند.

گفته می شود، زمانی که اولین درگیری‌های قومی در این منطقه نمایان شد، آذربایجان به عنوان یکی از ایالت‌های اتحاد جماهیر شوروی سعی در سرکوب این اعتراضات داشت که ارامنه را بیش از پیش نگران تکرار کشتار عثمانی در چند دهه قبل کرد.

سرانجام در فوریه ۱۹۸۸ این مناقشه به جنگ منجر شد و در ناحیه قره‌باغ، واقع در جنوب غربی جمهوری آذربایجان، بین اکثریت ارمنی ساکن با پشتیبانی ارمنستان و جمهوری آذربایجان نبرد در گرفت. با بالاگرفتن درگیری، هرکدام از طرفین سعی در پاکسازی قومی مناطق تحت تصرف خود از نژاد دیگر کردند؛ به دنبال آن ۲۳۰٬۰۰۰ ارمنی ساکن آذربایجان و ۸۰۰٬۰۰۰ آذری مجبور به مهاجرت از ارمنستان و مناطق اشغالی جمهوری آذربایجان شدند.

کشتار خواجه لی زمانی به وقوع پیوست که در ادامه جنگ و پس از سقوط شهر "خواجه‌لی"، ارتش ارمنستان به همراهی نیروهای ۳۶۶ ارتش روسیه وارد این شهر شد و ۶۱۳ نفر از غیر نظامیان از جمله ۶۳ کودک را در این منطقه قتل عام کرد.

این فاجعه در آن زمان توسط چند عکاس ثبت شد: ویکتوریا ایگلوا، فردریک لیگاین، ایلگار جفراف و آر.منگاسریان. عکس ها به جز مجموعه جعفراف همه رنگی هستند و در سایت اسناد و عکس های خواجه لی قابل دسترسی است. گفتنی است برخی عکس های برگزیده ممکن است برای برخی مخاطبان بیش از اندازه آزاردهنده باشد.