از مــن بـپرس!

خانم‎هاي بسياري را مي‎شناسم حتي پيش از آنكه باردار شوند، سوال‎هاي زيادي در مورد زايمان دارند. زايمان، يكي از هيجان‎انگيزترين و در عين حال دلهره‎آورترين بخش‎هاي مادر شدن است و كسي نيست كه ادعا كند ساعت‎ها و روزها به اين موضوع فكر نكرده است. وقتي كه حرف از زايمان طبيعي مي‎شود، ماجرا كمي هم پيچيده‎تر و وهم‎آلودتر مي‎شود. تصور اغلب ما از زايمان طبيعي مربوط به فيلم‎ها و سريال‎هاست و از تغييرات زيادي كه در سال‎هاي گذشته در روند مراقبت‎هاي پزشكي زايمان طبيعي رخ داده، كمتر اطلاع داريم. به همين دليل سوال‎هاي بيشتري هم در مورد اين نوع از زايمان نسبت به زايمان سزارين وجود دارد كه معمولا يك روند عادي جراحي را طي مي‎كند. تجربه نشان داده، يافتن پاسخي براي سوالاتي كه زنان در ذهن خود با آن درگيرند، كمك زيادي در انتخاب درست روش زايمان مي‎كند و باعث مي‎شود، بسياري از كساني كه صرفا به خاطر ترس و بي‎اطلاعي از شرايط زايمان طبيعي، سزارين را انتخاب مي‎كنند، تصميم‎شان را عوض كنند و بعدها از اين موضوع بسيار خوشحال باشند. به همين دليل تصميم گرفتيم سوالاتي را كه معمولا مهم‎ترين دغدغه‎‎هاي زنان باردار در مورد زايمان طبيعي هستند، جواب دهيم. شما هم مي‎توانيد سوالات‎تان را براي ما بفرستيد. البته يادتان باشد سوال‎هايي كه مربوط به شرايط خاص باشند يا در حيطه تخصص پزشكي، بايد از متخصص مربوط به‌خودشان پرسيده شوند.



در كمال تعجب، اين سوال، همچنان پرطرفدارترين سوال زنان در مورد زايمان طبيعي است! ملاك از «خيلي» در اين سوال معلوم نيست اما احتمالا جواب مورد انتظار اين است كه «نه، دردي نداره!» در واقع اين سوال بيشتر براي اين پرسيده مي‎شود كه با يك جواب خوش‎بينانه كمي روحيه گرفته شود! با وجود اين جواب واقعي اين نيست. بله، زايمان طبيعي خيلي درد دارد!
هول نكنيد. اين جواب ادامه دارد. اول شما به اين سوال پاسخ دهيد: مگر سزارين درد ندارد؟! چرا، آن هم درد دارد. نكته اين است كه به هر حال براي تولد فرزندتان مجبوريد مقداري درد را تحمل كنيد. اين نخستين قدم براي اثبات شجاعت مادرانه شماست، پس قدرش را بدانيد. فرقش اين است كه در سزارين شما درد را در طول حداقل چند روز مي‎كشيد و در زايمان طبيعي درد در چند ساعت به‌صورت ام‎پي‎تري(!) درمي‎آيد. نترسيد! اين درد هرگز بيشتر از آستانه تحمل آدميزاد نيست. در عوض دو تا خوبي دارد؛ يكي اين‌كه دردهاي زايمان طبيعي اثري از خودشان به جا نمي‎گذارند. بلافاصله بعد از تولد فرزندتان اين دردها فروكش مي‎كنند و شما مي‎توانيد نوزادتان را در آغوش بگيريد. دوم اينكه دردهاي زايمان طبيعي وقتي رخ مي‎دهند كه شما هنوز تنهاييد و مسئوليت يك نوزاد را به‌عهده نداريد. درحالي‌كه دردهاي زايمان سزارين وقتي شروع مي‎شوند كه شما يك نوزاد تازه متولدشده داريد كه نيازمند توجه 24 ساعته شماست و اين، كار را خيلي سخت مي‎كند.
در عين حال اين را هم بدانيد كه با وجود تكنيك‎هاي جديد بي‎حسي در زايمان طبيعي (تكنيك‎هاي تنفس، زايمان در آب و اپيدورال) مي‎شود دردهاي زايمان طبيعي را تا حد زيادي كاهش داد.



تقريبا غيرممكن است. كيسه آمنيوتيك حاوي مقداري مايع آمنيوتيك است، بنابراين هر چقدر هم كه بي‎حواس باشيد خروج اين مقدار آب بدن‌تان را متوجه مي‎شويد! ضمنا، اگر به هر دليلي مايع آمنيوتيك نشت كند (چه كيسه به‌دليل شروع فرآيند زايمان پاره شده باشد و چه به‌دليل حادثه‎اي سوراخ شده باشد) بدن به‌صورت خودكار دوباره آب را توليد مي‎كند تا حجم آب از حدي كمتر نشود. با همه اين‎ها اگر متوجه نشت آب از كيسه شديد (آبي كه رنگ و بو ندارد) يا مايع آمنيوتيك به رنگ سبز يا قهوه‎اي يا داراي نشانه‎هاي خون بود، بايد به سرعت خودتان را به بيمارستان برسانيد.



مواردي هست كه به‌طور قطعي امكان زايمان طبيعي را منتفي مي‎كند. سابقه جراحي شكمي يا سزارين قبلي در كمتر از ۵ سال گذشته، ديسك حاد كمر، فشار خون يا ديابت كنترل نشده، مشكلات خاص بارداري (مثل سابقه ناباروري، سقط مكرر، سركلاژ، خونريزي و جفت سرراهي) و موارد ديگري كه با احتمال كمتري رخ مي‎دهند، اين امكان را از بين مي‎برند. به جز اين، موارد ديگري هست كه تا انتهاي بارداري نمي‎توان در مورد آن نظر داد. چرخيدن سر بچه (و قرار گرفتن آن در پايين شكم)، پايين رفتن سر بچه به داخل لگن مادر در هفته آخر و تناسب اندازه سر بچه و استخوان لگن مادر را تا قبل از هفته‎هاي آخر نمي‎توان مشخص كرد.
نگاه به قيافه بلند و بالاي اين فهرست نكنيد. اغلب مادران جزو هيچ‌يك از اين دسته‎ها نيستند و مي‎توانند زايمان طبيعي و موفقي داشته باشند.



خير. اغلب كساني كه اين‌طوري در مورد زايمان طبيعي فكر مي‎كنند، تصور كارتوني‎اي از آن دارند! درست است كه طي زايمان طبيعي بافت ناحيه تناسلي به‌شدت تحت فشار قرار گرفته و براي زايمان تا آخرين حد ممكن باز مي‎شود اما اصلا به اين معنا نيست كه به همين شكل باقي مي‎ماند. درست همان‌طور كه شكم بزرگ زن باردار در همان ابعاد توپ بسكتبالي‎اش باقي نمي‎ماند!
بافت واژن يك بافت پرچين و چروك با قابليت ارتجاعي زياد است كه در زمان زايمان تا حد امكان باز مي‎شود و به مرور به اندازه قبلي برمي‎گردد. معمولا پزشك متخصص مدت 6 هفته را براي استراحت بافت تجويز مي‎كند تا در اين مدت بافت دوباره محكم و جمع شود.



به روز نمي‎كشد! شما چند دقيقه بعد از زايمان مي‎توانيد از جاي خود بلند شويد و راه برويد. در بيمارستان‎هاي دوستدار مادر و كودك در ايران بلافاصله بعد از زايمان نوزاد را در آغوش مادر مي‎گذارند و به محض پايان يافتن پروسه زايمان (خارج شدن جفت و احتمالا بخيه‎هاي اپيزيوتمي) از او مي‎خواهند كه به نوزاد شير دهد. با وجود اين اغلب از مادر خواسته مي‎شود كه تا ۲ ساعت استراحت كند و در بلوك زايمان بماند. اين مدت هم به دليل ضعف زن پس از زايمان درنظر گرفته مي‎شود تا از متعادل بودن حال او مطمئن شوند. بعد از آن تنها مشكل موجود، درد اندك ناشي از بخيه‎هاي اپيزيوتمي است و البته دردسر كلنجار رفتن با نوزادي كه شير خوردنش كمي پيچيده است!
برخلاف جراحي سزارين كه به خاطر درد شديد ناشي از بخيه‎هاي عمقي مادر ناچار است مقادير زيادي مسكن مصرف كند (و البته اين مسكن در شير مادر هم وارد مي‎شود و متاسفانه به بچه منتقل مي‎شود) بعد از زايمان طبيعي درد بخيه‎هاي سطحي كاملا قابل تحمل است يعني درست فرداي روز زايمان كه سزاريني‎ها تازه بايد با درد فراوان راه بيفتند و به دستشويي بروند، شما مي‎توانيد خودتان بچه‎تان را بغل كنيد و برويد خانه و به زندگي‎تان برسيد.



بعضي از دكترها به‌صورت پيش‎فرض اعلام مي‎كنند كه نوزاد سنگين‎تر از ۴كيلو را به‌صورت طبيعي به دنيا نمي‎آورند. در اين مورد اصلا نمي‎شود با اين قطعيت اظهارنظر كرد. اولا، امكان زايمان طبيعي يا عدم‌امكانش بيشتر از هر چيز بستگي به نسبت دور سر جنين و عرض استخوان لگن مادر دارد. بنابراين ممكن است زني با استخوان تنگ لگن نتواند يك نوزاد ۳ كيلويي را به دنيا بياورد اما زني با لگن مناسب يك نوزاد ۵ كيلويي را به راحتي به دنيا بياورد. نكته دوم اين است كه وزن جنين را هم نمي‎شود به‌صورت قطعي مشخص كرد. وزني كه توسط سونوگرافي اعلام مي‎شود، براساس اندازه استخوان جنين است و تقريبي است بنابراين احتمال اشتباه در آن هم وجود دارد.


انقباض‎هاي منظم اصلي‎ترين علامت شروع زايمان است، بنابراين فهميدن درست آن مهم است. روش فهميدن انقباض در زمان درد يك روش ساده است: انگشت‎تان را بگذاريد روي پيشاني‎تان. بعد انگشت‎تان را بزنيد به لپ‎تان، حالا انگشت‎تان را بزنيد به شكم‎تان. مثل پيشاني‎تان بود يا مثل لپ‎تان؟ يك شكم آرام، مثل لپ آدم نرم است. شكم منقبض مثل پيشاني سنگي است البته نه‌فقط يك نقطه آن، شايد كوچولوي شيطان شما خودش را يك گوشه گلوله كرده باشد. شكم منقبض همه جايش سفت است.



خير. اين بارداري است كه موجب آن مي‎شود. فشاري كه در طول 9 ماه و به‌خصوص در ماه‎هاي آخر به عضلات كف لگن وارد مي‎شود، باعث مي‎شود رگ‎هاي خوني دور مقعد تحت فشار قرار بگيرند و احيانا بيرون بزنند. اغلب زن‎ها بعد از زايمان (چه سزارين و چه طبيعي) با اين مشكل مواجه مي‎شوند. به‌خصوص يبوست بعد از زايمان كه شيردهي هم آن را تشديد مي‎كند، موجب وخيم‎تر شدن اوضاع مي‎شود.
در مواردي كه زن باردار دچار هموروئيد شديد باشد، زايمان طبيعي ممكن است منجر به خون‎ريزي شود. در نتيجه درصورتي كه در طول بارداري هم نتواند آن را كنترل كند، معمولا اجازه زايمان طبيعي را به او نمي‎دهند.

منبع : مجله شهرزاد