دو پادشاهی که در یک اقلیم می‌گنجند!

مارادونا یا مسی؟ پرسشی که دیگر کلیشه ای شده است و پاسخ هایش کلیشه ای تر! در این نوشتار، به دنبال پاسخ های غیر کلیشه ای هستیم.

وبسایت نود: تیم ملی فوتبال آرژانتین طی ۲۳ سال اخیر به هیچ افتخاری دست پیدا نکرده و همچنان در حسرت جام به سر می برد. برخی معتقدند که لیونل مسی برای تبدیل شدن به بهترین بازیکن تاریخ فوتبال و برای پیشی گرفتن از هم وطن خود دیگو مارادونا، نیاز به یک قهرمانی به همراه تیم ملی کشورش دارد و حتی در خیال خویش به مسی تخفیف داده و می گویند «اگر قهرمانی جام جهانی هم نشد، به قهرمانی کوپا آمریکا هم رضایت می دهیم!»

مارادونا ستاره ای در سال های شکوه آلبی سلسته؛ مسی ستاره ای در سال های بی حاصل

آرژانتین تاکنون ۲ قهرمانی جام جهانی و ۱۴ قهرمانی کوپا آمریکا را در کارنامه دارد ولی پس از فتح کوپا آمریکا ۱۹۹۳، هرگز به هیچ افتخاری در سطح بزرگسالان دست پیدا نکرده و هر ۴ حضور آلبی سلسته در فینال جام جهانی یا کوپا آمریکا طی ۲۳ سال اخیر با شکست همراه بوده است. جالب این که آرژانتینی ها در رده سنی زیر ۲۱ ساله ها به ۵ عنوان قهرمانی جام جهانی رسیده و ۲ مدال طلای المپیک در رشته فوتبال را نیز به دست آورده اند.

طی سال های اخیر همواره این پرسش مطرح بوده که بهترین بازیکن تاریخ فوتبال آرژانتین (و شاید دنیا) چه کسی است؟ دیگو آرماندو مارادونا یا لیونل آندرس مسی؟ البته پاسخ به چنین پرسشی به هیچ وجه ساده نیست اما برخی می گویند که شاید مسی با قهرمانی در جام جهانی ۲۰۱۴ یا قهرمانی در کوپا آمریکا ۲۰۱۵ یا ۲۰۱۶ می توانست از مارادونا پیشی بگیرد. دیگو مارادونا فاتح جام جهانی ۱۹۸۶ است، همان کسی که تیم ضعیف آرژانتین را یک تنه به فینال جام جهانی ۱۹۹۰ رسانید. فوتبال یک بازی تیمی است اما مگر می شود از قهرمانی تیم ملی آرژانتین در جام جهانی بگوییم و از مارادونا یاد نکنیم؟

پادشاه فوتبال؛ «کینگ لئو»

لیونل مسی در رده های پایه برای تیم ملی کشورش افتخار آفرینی کرد اما اولین حضور وی در یک تورنمنت مهم، به جام جهانی ۲۰۰۶ مربوط می شود که فقط در ۳ مسابقه و مجموعاً ۱۲۱ دقیقه برای آلبی سلسته به میدان رفت. آرژانتین در آن مسابقات ره به جایی نبرد و در مرحله یک چهارم نهایی با شکست مقابل آلمان میزبان، وداعی زودهنگام با جام جهانی داشت.

یک سال بعد، یاران مسی با قبول شکست ۳-۰ به برزیل در فینال کوپا آمریکا ۲۰۰۷، ناکامی بزرگ دیگری را متحمل شده ولی اوج حسرت آنها، تکرار باخت مقابل آلمان در جام جهانی ۲۰۱۰ بود. در جام جهانی ۲۰۱۰، دیگو مارادونا به عنوان سرمربی آرژانتین حضور داشت که هرگز هم نتوانست یک تیم منسجم را بسازد. در اینجا نمی خواهیم راجع به دوران مربیگری مارادونا صحبت کنیم چرا که اساساً کارنامه قابل بحثی برای وی در عرصه مربیگری وجود ندارد.

عجیب این که باخت آرژانتین و مسی مقابل آلمانی ها برای سومین بار هم تکرار شد که دردناک تر از دفعات قبل بود. این بار در فینال جام جهانی ۲۰۱۴ که در واقع تکرار فینال جام های جهانی ۱۹۸۶ و ۱۹۹۰ هم بود، حسرت قهرمانی همچنان برای لیونل مسی باقی ماند. شکست مقابل اروگوئه در کوپا آمریکا ۲۰۱۱ و دو باخت پیاپی مقابل شیلی طی دو فینال کوپا آمریکا در سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶ برای تکمیل کلکسیون ناکامی های مسی با پیراهن آبی و سفید کافی به نظر می رسید.

«پادشاه فوتبال» از این همه شکست، انتقاد و متهم شدن به کم کاری در پیراهن تیم ملی خسته شد و بانگ خداحافظی از آلبی سلسته را سر داد. وقتی از تیم ملی خداحافظی کرد، تازه مردم آرژانتین متوجه شدند که چه جواهری را از دست دادند. کمپین ها تشکیل شدند و حتی کار به منت و خواهش رئیس جمهور آرژانتین از مسی هم کشید تا این که «کینگ لئو» برگشت.

الهه فوتبال؛ «ال دیگو»

هنوز بسیاری از مردم آرژانتین معتقدند که دیگو مارادونا بهترین بازیکن تاریخ فوتبال این کشور است، نه به خاطر این که «الهه فوتبال» فاتح جام جهانی شده، بلکه دلایل دیگری برای این انتخاب خود دارند. یکی از خبرنگارهای معروف آرژانتینی در سال ۱۹۲۸ نوشته بود:

پیبه [یک شخصیت خیالی از فوتبال آرژانتین] صورتی کثیف و موهایی ژولیده دارد اما با هوش، ولگرد و شیاد است. با چشم هایی متقاعد کننده و نگاهی پُر نور و درخشان، طوری به نظر می رسد که گویی رندانه می خندد و قادر به بستن دهان خود نیست. دندان های کوچکش نمایان می شود، دندان هایی که ممکن است پوسیده شده باشند به دلیل خوردن نان شیرینی دیشب!

وصف فوق بیش از این که در قالب لیونل مسی بگنجد، گویی برای مارادونا نوشته شده است در حالی که ادواردو بوروکوتو نویسنده این توصیف نامه خیالی، قبل از تولد مارادونا چنین تصوری از فوتبال کشور خود داشت!

مردم آرژانتین معمولاً خونگرم و صمیمی هستند و به طور ذاتی از شخصیت پر شور و شعفی برخوردارند. دیگو مارادونا و کارلوس توز که هر دو در مکتب باشگاه بوکا جونیورز رشد کردند، دقیقاً در قالب توصیف فوق می گنجند اما لیونل مسی هرگز در کشور آرژانتین بزرگ نشده و تجربه حضور در فوتبال باشگاهی این کشور را ندارد. عملاً مهم ترین سال های رشد مسی در لاماسیا (آکادمی فوتبال باشگاه بارسلونا) سپری گردید. به زبان ساده تر، برخی معتقدند که مارادونا بسیار آرژانتینی تر از مسی است و همچنان از «ال دیگو» به عنوان بزرگ ترین ستاره تاریخ فوتبال آرژانتین یاد می کنند.

برخی دیگر معتقدند که اگر خطای هند مارادونا طی مسابقه با انگلیس در جام جهانی ۱۹۸۶ دیده می شد یا اگر اشتباه هارالد شوماخر در صحنه گل اول آرژانتین در فینال همین تورنمنت نبود، شاید امروز هم از مارادونا به عنوان یکی از ستاره های بزرگ فوتبال یاد می کردند و ردای یک ابر ستاره تکرار نشدنی را بر تن او نمی پوشاندند.

فوتبال بازی لحظه هاست، بازی ثانیه هاست، بازی اشتباه های بزرگ و کوچک است، در فوتبال نباید گفت که اگر چنین نمی شد پس حتماً چنان می شد! فوتبال یک پدیده خطی نیست، فوتبال یک فرمول ساده ریاضی نیست که مقدار x را جاگذاری کنیم و مطمئن باشیم که مقدار y را به دست آورده ایم. پس استدلال های این دسته از هواداران مسی نیز قابل قبول نیست که اگر هند مارادونا گرفته می شد یا اشتباه شوماخر رخ نمی داد، اتفاق دیگری می افتاد.

یا مارادونا یا مسی؟؛ هم مارادونا هم مسی؟

اگر چه همه ما به طور ناخودآگاه که به مارادونا فکر می کنیم، اول از همه به یاد همان بازی معروف و «دست خدا» می افتیم ولی واقعیت این است که نباید مارادونا را فقط از قاب جام جهانی ۱۹۸۶ بنگریم. مارادونا متعلق به همه تاریخ فوتبال است، برای قضاوت فنی مارادونا باید به تک تک مراحل زندگی ورزشی اش نظر انداخت؛ از درخشش در جام جهانی ۱۹۸۶ تا غروب در جام جهانی ۱۹۹۴، از روزهایی که به دست خودش در بارسلونا خراب شد تا روزهایی که با ناپولیِ کوچک در آسمان ها سیر می کرد، از روزهایی که در سویا به بدترین شکل ممکن گذشت تا روزهایی که پیراهن بوکا جونیورز را با غرور تمام بر تن کرد و اشک ریخت.

اما درباره لیونل مسی هم قضاوت های ناعادلانه ای به ویژه در تیم ملی آرژانتین شده است. نباید ناکامی مسی در سه فینال پیاپی جام جهانی و کوپا آمریکا را دستاویزی کرد برای کشیدن یک خط بطلان بر روی همه دستاوردهای بزرگی که او طی دوران بازی اش کسب کرده است. خیلی ها می گویند که مسی هرگز در تیم ملی به اندازه بارسلونا خوب نیست. حتی اگر این جمله را بپذیریم، باز هم نمی توانیم منکر توانایی های بی کران «کینگ لئو» در فوتبال باشیم.

تیم ملی آرژانتین با یک دو جین ستاره، هنوز هم بدون مسی تقریباً هیچ به نظر می رسد. اگر مبنای استدلال و قضاوت ما درباره مسی و مارادونا بر مبنای همان «اما و اگرها» باشد، می توان گفت که اگر گونزالو هیگوایین آن فرصت عالی را در فینال جام جهانی ۲۰۱۴ یا فینال کوپا آمریکا ۲۰۱۵ از دست نمی داد، اگر پنالتی های آرژانتین در فینال کوپا آمریکا ۲۰۱۶ خراب نمی شد، اکنون مسی بهترین بازیکن تاریخ فوتبال آرژانتین (و دنیا) بود.

هم مارادونا و هم مسی در دوران فوتبال خود فراز و نشیب های زیادی را تجربه کرده اند. همان طور که مارادونا در سویا و بارسلونا موفق نبود، مسی هم نتوانست در برخی تورنمنت ها به همراه تیم ملی آرژانتین بدرخشد. همان طور که مارادونا در تیم ملی آرژانتین به اوج موفقیت و افتخار رسید، مسی هم در بارسلونا به همه افتخارات ممکن دست یافت. اگر مارادونا جام جهانی را فتح کرد، مسی فاتح لیگ قهرمانان اروپا شد. اگر مسی فاتح جام جهانی نشد، مارادونا هم هرگز به هیچ جام اروپایی دست پیدا نکرد.

مسی تا ۲۸ سالگی به ۸ قهرمانی لالیگا، ۴ قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا و ۵ توپ طلا رسید اما مارادونا در کل دوران فوتبال خویش فقط ۳ بار قهرمانی در لیگ را تجربه کرد. مسی هرگز فاتح جام جهانی نگردید اما شناسنامه فوتبالی مارادونا با تصاویر ماندگاری از جشن قهرمانی جام جهانی در ورزشگاه آزتک مکزیکو سیتی عجین شده است. بعضی ها می گویند دوران مسی در تیم ملی آرژانتین موفق نبوده اما فراموش نکنیم که مسی بهترین گلزن تاریخ آلبی سلسته می باشد.

دیگو مارادونا که چند ماه پیش قدرت رهبری لیونل مسی درون زمین را زیر سؤال برده بود، به تازگی طی مصاحبه ای از وی تعریف و تمجید کرده است. مارادونا درباره مسی گفت:

در ۵۶ سالگی باید اعتراف کنم که هنوز بازیکنی مثل مسی را ندیده ام. او یک بازیکن عالی است صرف نظر از این که قهرمان جام جهانی بشود یا خیر. از خدا تشکر می کنم که مسی یک آرژانتینی است. ما هم مسی را داریم و هم پاپ را!

شاید از لحاظ فنی بسیار دشوار باشد که بگوییم مارادونا یا مسی؟ اما از لحاظ اخلاقی بدون شک مسی برتر است و از لحاظ قدرت رهبری و کاریزما، برتری مطلق از آنِ مارادونا. شاید یافتن پاسخی برای پرسش «مارادونا یا مسی؟» به دشواری همان پرسش معروف «مرغ و تخم مرغ» باشد! یک پاسخ سوم هم هست. بیایید صورت مسئله را پاک کنیم و بی خیال «مارادونا یا مسی؟» بشویم. شاید این طور بتوان لذت بیشتری هم از وجود مارادونا و مسی ببریم.