هدف اصولگرایان رقیب کاهش آرای روحانی است

روزنامه ایران: با نزدیک شدن به پایان سال ۹۵، فعالیت‌های انتخاباتی جریان‌های سیاسی نیز شدت گرفته است. محمد سلامتی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب معتقد است که مطابق روندهای موجود، انتخابات پیش رو نیز همچون انتخابات مجلس، خواهد بود؛ اصلاح‌طلبان، اعتدالی‌ها و اصولگرایان معتدل در یک سو از روحانی حمایت خواهند کرد و در سوی دیگر، رقیبی خواهد بود که هنوز نتوانسته است راهی برای ترمیم تشتت‌ها بیابد. این گفت‌و‌گو را می‌خوانید.

رویکرد دو جریان اصلاح‌طلب و اصولگرا برای انتخابات پیش رو چگونه خواهد بود؟

اصلاح‌طلبان درمورد انتخابات ریاست جمهوری سال آینده تقریباً تصمیم خود را گرفته‌اند. آنان ضمن تأیید برنامه اعلامی از سوی آقای روحانی، از وی درعرصه رقابت‌های انتخاباتی حمایت خواهند کرد. اصلاح‌طلبان به این امر واقفند که همین حمایت، ازسوی اعتدال گرایان و بخشی ازاصولگرایان معتدل نیز انجام خواهد شد. لذا می‌توان آن را ائتلاف بین این سه طیف فکری قلمداد کرد.

در مورد انتخابات شوراهای اسلامی شهر، اصلاح‌طلبان فعلاً دنبال تهیه فهرست جناحی هستند، ولی این احتمال هست که درآینده برای حوزه‌هایی خاص یا موردی مشخص، درباره اقدام هماهنگ و فهرست مشترک یا صرفاً یک نامزد مشترک وارد گفت‌و‌گو با اعتدال گرایان یا اصولگرایان معتدل شوند. رویکرد انتخاباتی اصلاح‌طلبان دقیقاً براساس واقعیت‌های موجود و نیز تجربیات انتخابات گذشته بویژه انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۳۹۲ ومجلس سال ۱۳۹۴ است. محدودیت‌های موجود برای اصلاح‌طلبان و جبهه اصلاحات نیز این رویکرد را تثبیت کرده است.

اما به نظر می‌رسد که کار اصولگرایان در انتخابات پیش رو به این راحتی نباشد. آنان گرچه تلاش می‌کنند بین خود وحدت ایجاد کنند، اما به دلیل وجود تعصب‌های تشکیلاتی و نیز ترجیح منافع شخصی و تشکیلاتی برمنافع جناحی، این وحدت عملی نیست. لذا هم در مورد انتخابات ریاست جمهوری و هم درمورد انتخابات شورا‌ها دچارتشتت خواهند شد. به احتمال زیاد اصولگرایان با چند نامزد ریاست جمهوری و چند فهرست برای شوراها در عرصه انتخابات حضور پیدا خواهند کرد.

مهم‌ترین محور گفتمان‌های این جریان‌ها،چه خواهد بود؟

بی‌تردید حمایت از روحانی با گفتمان اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرایی که ستون اصلی برنامه وی را تشکیل می‌دهد، صورت خواهد گرفت. اما در مورد اصولگرایان، همان‌طور که نامزد یا نامزدهایشان نامشخص است، گفتمان طیف‌های مختلف شان هم در عرصه انتخابات نامشخص است. اما این احتمال هست که طیف تندرو آنان از زاویه مقابله با امریکا و غرب گفتمان خود را تنظیم کنند و بقیه آنان محور اقتصاد را برای گفتمان خود برگزینند. اما بعید است که حتی یکی از آن طیف‌ها گفتمان خود را براساس صرفاً مسائل ایدئولوژیک بنا کنند.

حمایت اصلاح‌طلبان از روحانی، به تعبیر بعضی‌ها، ناشی از نداشتن جایگزین است یا با طیب خاطر؟

البته اگرشرایط صد درصد رقابتی در عرصه انتخابات برای اصلاح‌طلبان هم فراهم بود، شاید آنان ترجیح می‌دادند که یک اصلاح‌طلب را به‌عنوان نامزد معرفی کنند. اما ما اکنون با واقعیت‌هایی مواجهیم که درسال ۱۳۹۲ نیز وجود داشت. اضافه براین ما شاهد آنیم که اهداف روحانی با اهداف اصلاح‌طلبان منطبق است. گرچه آقای روحانی خود را اصلاح‌طلب نمی‌داند. البته معتقدم در درازمدت مرزهای بین جناحی به شکل شگفت انگیزی تعدیل می‌شود. بی تردید اصلاح‌طلبان تمام قد از روحانی حمایت خواهند کرد. اعتدال گرایان نیز همین کار را خواهند کرد. تصور من این است که دراین دوره طیف بیشتری از اصولگراهای معتدل از روحانی حمایت کنند. اما هرکدام از این حمایت‌ها جداگانه صورت خواهد گرفت. لذا اگربخواهیم از واژه ائتلاف استفاده کنیم، می‌شود آن را «ائتلاف ضمنی» نامید.

شما در حالی از شکل‌گیری ائتلاف ضمنی در سال ۹۶ سخن گفتید که برخی گزارش‌ها، از نارضایتی برخی طیف‌های ائتلاف صورت گرفته در انتخابات مجلس حکایت دارد، امری که بویژه در ماجرای ریاست مجلس خود را نشان داد. باوجود این، مبنای شما برای اینکه ائتلاف سه ضلعی قوام یافته در انتخابات مجلس، در سال ۹۶ تکرار خواهد شد، چیست؟

آنچه من از ائتلاف ضمنی گفتم در مورد انتخابات ریاست جمهوری است، اما درباره انتخابات شوراها بعید است که ائتلاف کلان صورت گیرد. به همین دلیل فعلاً اصلاح‌طلبان دنبال فهرست مخصوص خود هستند. اما بعید نیست در بعضی جاها یا موردی به صورت مشترک دو گانه یا سه گانه عمل کنند.

آیا برای این ائتلاف، گفت‌و‌گوهایی هم انجام شده است؟

بدیهی است که برای اقدام درمورد معرفی نامزد مشترک شوراها گفت‌و‌گو صورت می‌گیرد و طبیعتاً در چنین گفت‌و‌گو‌ها با توجه به همه تجربیات، جوانب مختلف موضوع مورد بحث واقع می‌شود. اما این اقدام مشترک در موارد خاص را نمی‌توان ائتلاف نامید.

زمزمه‌هایی در میان برخی اصلاح‌طلبان شنیده می‌شود که باید نامزد جایگزین معرفی کرد تا در صورت ردصلاحیت روحانی، در عرصه حضور داشته باشیم. این دیدگاه را می‌پذیرید؟

من بعید می‌دانم آقای روحانی ردصلاحیت شود. اما معمولاً برای پیشامدهای غیرمنتظره و پیش‌بینی نشده، یک نفر به‌عنوان احتیاط نامزد شود. اما چنین نیست که تا آخرکار در رقابت شرکت کند، این شیوه درگذشته نیز انجام شده است.

برخی معتقدند اصولگرایان نیروهای اصلی خود را به میدان نخواهند آورد، هم به این دلیل که می‌دانند برد روحانی حتمی است و هم اینکه از ایجاد دوقطبی که باعث افزایش آرای روحانی شود، اجتناب می‌کنند، دیدگاه شما چیست؟

به نظر من اصولگراها در این دوره با تمام قوا در انتخابات شرکت خواهند کرد. با این هدف که اگر نتوانند روحانی را شکست دهند، لااقل آرای او را کم کنند. بنابراین از نیروی اصلی خود استفاده خواهند کرد. مشکل آنان این است که در آن جناح حضور دارند و ظاهراً ظرفیت نامزد شدن را دارند، همه خود را نیروی اصلی دانسته و معتقدند که رأی می‌آورند.

اساساً هدف اصولگرایان از کاهش آرای روحانی چیست؟ و درچه صورتی به این هدف دست خواهند یافت؛ صرف وجود یک رقیب قوی یا عملکرد دولت نیز مؤثر است؟

هدف اصولگرایان رقیب روحانی از کاهش آرای او در درجه اول ضعیف نشان دادن پایگاه اجتماعی اصلاح‌طلبان است و در درجه دوم اثبات عملکرد ضعیف روحانی و در نتیجه برخورد از موضع بالا با وی. به همین دلیل روحانی برای کند کردن تیغ آنان دراین زمینه باید درمدت باقی مانده از دولت یازدهم اقدامات مفیدی بویژه درعرصه اقتصادی انجام دهد.

مکانیسم‌های انتخاباتی اصولگرایان در سال ۹۲ از کار افتاد و این مکانیسم در سال ۹۴ نیز نتوانست رضایت همه بخش‌های این جریان را کسب کند. شما نیز اشاره کردید که وحدت آنان محقق شدنی نیست. باوجود این، بدون وحدت و به قول شما با تکثر نامزدها، چگونه خواهند توانست از آرای روحانی بکاهند؟

با وجود گذشت ماه‌ها از مسأله فیش‌های نامتعارف و برجام، این دو مسأله همچنان دستاویز مخالفان برای تخریب دولت است. آیا رقبای روحانی در انتخابات نیز روی این موضوعات تمرکز خواهند کرد؟

به نظر من رقیب روی همه نقاط ضعفی که روحانی دارد یا ندارد، اما به او می‌چسبانند تأکید خواهد کرد. احتمالاً روی عملکرد اقتصادی که مورد توجه جدی مردم است و همچنین روی برجام به‌عنوان محور تبلیغات ضد روحانی بیشتر مانور خواهند داد.

برخی ناظران، فعالیت‌های اخیر و جبهه‌ای که اصولگرایان به آن روی آورده‌اند را تجربه‌ای تکرار شده می‌دانند که امروز جوابگو نخواهد بود. ارزیابی شما از شکل‌گیری این جبهه‌ها چیست و سایر اصولگرایان نسبت به آن چه مواضعی اتخاذ خواهند کرد؟