آیا درآمد پزشکان ایرانی واقعا کافی است؟
درآمد پزشكان جزو مباحث روز در همه كشورها و از جمله در كشور ما است كه ميتواند بر كيفيت و كميت ارايه خدمات سلامت اثرگذار باشد. در اين مقاله با رجوع به جديدترين اطلاعات موجود به اين موضوع خواهيم پرداخت و درخصوص درآمد پزشكان در جهان، امريكا و ميزان رشد آن در ٧ سال اخير در مطالعات غربي و همچنين مقايسه كيفي آن با اطلاعات احتمالي (تخميني) از درآمد پزشكان در ايران بحث خواهيم كرد.
روزنامه اعتماد: درآمد پزشكان جزو مباحث روز در همه كشورها و از جمله در كشور ما است كه ميتواند بر كيفيت و كميت ارايه خدمات سلامت اثرگذار باشد. در اين مقاله با رجوع به جديدترين اطلاعات موجود به اين موضوع خواهيم پرداخت و درخصوص درآمد پزشكان در جهان، امريكا و ميزان رشد آن در ٧ سال اخير در مطالعات غربي و همچنين مقايسه كيفي آن با اطلاعات احتمالي (تخميني) از درآمد پزشكان در ايران بحث خواهيم كرد.
هر ساله جداولي از درآمدهاي پزشكي در كشورهاي مختلف و همچنين پر درآمد جهان براي تخصصهاي پزشكي انتشار مييابد كه عمدتا مبتني بر اطلاعات موثق از ديتاي موجود توسط بيمهها و اداره ماليات بر درآمد آنهاست كه به لحاظ صحت قابل اتكاست، هرچند ما در ايران به چنين اطلاعات دقيقي به راحتي دسترسي نداريم يا اصولا اطلاعات دقيقي موجود نيست و طبيعتا مجبور به گمانهزنيهاي مقرون به واقعيت خواهيم بود. روزنامه ديلي راندز Daily Rounds در آگوست سال ٢٠١٢ ليستي از ميانگين درآمد متخصصين و پزشكان عمومي را كه حاصل يك تحقيق ميداني بود به شرح زير انتشار داد كه البته ما در اينجا دو ستون مربوط به قيمت نسبي يك آپارتمان ١٠٠ متري در نقطهاي خوب از پايتخت هر كشور به همراه قيمت يك دستگاه اتوموبيل نسبتا لوكس كه شايد مورد تقاضاي پزشكان باشد را به اين جدول اضافه كردهايم تا بتوان توان مالي پزشكان در كشورهاي مختلف را قياس نسبي كرد.
از طرفي، سايت آماري PracticeLink كه به مسائل پزشكان ميپردازد در آمار سال ٢٠٠٩ خود متوسط درآمد پزشكان متخصص و عمومي را در جهان ٨٣ هزار و ٨٠ هزار (بدون احتساب امريكا) به ترتيب اعلام كرد كه چندان دور از ذهن و به دور از ساير آمار جهاني نيست. در اين بين روزنامه امريكايي تايم هِلث (سلامت) TIME Health نيز به نتايج تحقيقاتي در مورد درآمد پزشكان و وضعيت اقتصادي آنان و حتي برداشت ذهني آنان از ثروتمندي خودشان كه به سفارش Medscape تهيه شده بود پرداخت كه از مطالب آن در اين مرور پژوهشي استفاده شده است. بايد توجه داشت كه Medscape از اطلاعات خوب و قابل اتكايي در مورد آمار مربوط به جامعه پزشكي امريكا برخوردار است. نتايج اين تحقيق كه روي بيش از ٢٤ هزار پزشك از ٢٥ تخصص مختلف صورت گرفت بود، نشان داد كه درآمد پزشكان بين ١٥٦ هزار دلار براي يك متخصص اطفال يا پزشك خانواده و تا نزديك به ٣١٥ هزار دلار براي يك متخصص راديولوژي يا ارتوپدي و ٣١٤ هزار دلار براي يك متخصص قلب و ٣٠٩ هزار دلار براي يك متخصص بيهوشي در نوسان بوده و تقريبا نسبت به سال پيشتر خود نيز تغيير محسوسي نداشته است.
در اين بررسي كمترين درآمد متعلق به پزشكان خانواده با ١٥٦ هزار يا متخصصين اطفال با ١٥٨ هزار دلار بود و به دنبال آن متخصصين داخلي با ١٦٥ هزار و روانپزشكان با ١٧٠ هزار دلار قرار داشتند. البته درآمدهاي اين تخصصها در سالهاي ماضي بيشتر از اين بوده است و مثلا در سال ٢٠١٠ راديولوژيستها با ٤١٠ هزار دلار عايدي سالانه وضع بهتري ميداشتند. در مجموع اطلاعات واصله از كشور ايالات متحده امريكا در سالهاي اخير نشان ميدهد كه ارتوپدها و راديولوژيستهاي امريكايي با ١٠ درصد كاهش درآمد سالانه و جراحان عمومي با ١٢ درصد كاهش مواجه بودهاند در حالي كه چشم پزشكان با ٩ درصد و متخصصين اطفال با ٥ درصد افزايش درآمد سالانه روبهرو شدند (جدول ٢). نكته جالب اين تحقيق كه در نتايج آن به چشم ميخورد باور پزشكان از ثروتمند (Rich) بودن خودشان بود. با وجود درآمد خوب و قابل توجه پزشكان در قياس با ساير رشتههاي علمي فقط ١١ درصد آنها خودشان را ثروتمند ميدانستند كه البته ميتوان آن را ناشي از وامها يا هزينههاي بالاتري دانست كه اين قشر در مقايسه با ساير حرفههاي علمي با آن مواجهه است.
حدود ٥١ درصد متخصصين و ٤٦ درصد پزشكان خانواده فكر ميكردند كه تنها از يك درآمد معقول و نسبتا عادلانه برخوردارند و زماني كه از آنها پرسيده شد، «اگر از اول زندگي كنيد باز حرفه طبابت را برميگزينيد؟» تنها ٥٤ درصد آنها پاسخ مثبت دادند كه از كاهش چشمگيري به نسبت عدد ٦٩ درصد در سالهاي گذشته برخوردار بود. آنچه از آمار امريكا به دست ميآوريم، علاوه بر اعداد و ارقام جهت قياس با درآمدهاي داخلي كشور، اين نكته است كه در يك نظام سيستماتيك با محاسبه تعرفههاي معقول و لحاظ كردن تورم و شرايط زندگي و از همه مهمتر امكان ايجاد فرصت رشد براي افزايش درآمد (تصوير ١ و ٢) كه به عنوان يك مشوق اقتصادي براي پرداختن به حرفه پرمسووليت طبي بوده و ميتواند تا حدي بر ميزان رضايتمندي شاغلين اين رشتهها اثرگذار باشد. انتظار ميرود اين امر خود نهايتا بر ميزان كيفي خدمات سلامت موثر شود و به عبارتي حس برخورداري از درآمد عادلانه از مهمترين مولفههاي موثر بر كيفيت خدمات در هر رشته و حرفهاي تصور ميشود.
اما ادامه آمار و ارقام حاكي از آن است كه مولفههاي ديگري نيز به جز عدد خام درآمد بر ميزان رضايتمندي پزشكان ار درآمد خود اثرگذار هستند. آمار Medscape بيانگر اين موضوع است كه حتي در جوامع پيشرفته كه رشتههاي پزشكي از درآمد نسبتا مكفي برخوردارند اما تصور ثروتمند بودن يا عادلانه بودن درآمد بيش از آنكه تحتتاثير عدد دريافت سالانه باشد تحت تاثير باورهاي فرهنگي از برخورداري مادي و بدهكاريهاي بانكي و هزينهها عليحده اين قشر از جامعه به نسبت ساير اقشار است (تصوير ٣) فلذا ما نيز در تحليل وضعيت درآمدهاي پزشكي در كشور خود ميبايد از صرفا قياس عددي پرهيز كرده و ساير مولفههاي مهم را در تحليلهاي خود وارد كنيم. تحقيقات آماري Medscape همچنين نشان ميدهد كه پزشكان مذكر از درآمدي تا بيش از ٤٠ درصد بيشتر از همكاران مونث خود برخوردار بودهاند كه به نظر ميرسيد بيشتر به نوع تخصصهاي انتخابي توسط خانمهاي پزشك بستگي داشته باشد تا صرفا جنسيت ايشان و همچنين ساعات كار خانمها به انتخاب خودشان كمتر بوده است.
اختلافاتي هم به لحاظ منطقه جغرافيايي در درآمد پزشكان امريكا وجود دارد. بايد اذعان داشت در اين دو مورد اخير جنسيت و جغرافيا، ما هيچ اطلاعات دقيقي از وضعيت پزشكي كشور خود نداريم و از عدالت يا بيعدالتي جنسيتي و جغرافيايي موجود در درآمدهاي پزشكي ايران دانش مناسبي براي سياستگذاريهاي مربوطه در دست نداريم. تحقيقات حاضر نشان ميدهد كه ٦٧ درصد پزشكان امريكا با وجود دستورالعملهاي سراسري براي كاهش تستها و اقدامات تشخيصي و درماني غيرضروري براي كم كردن هزينههاي ملي، اما كماكان بر اين باورند كه گايدلاينها هميشه و در همه شرايط به نفع وضعيت بيماران نيست و به روشهاي خود كه خارج از گايدلاين است ميپردازند.
اين آمار ميتواند براي ما اين پيام را داشته باشد كه در صورت تمركز بر توليد گايدلاينهاي تشخيصي و درمان در كشور كه موضوع بحث روز و داغ به خصوص در وزارت بهداشت است، اما بايد متوجه بود و پيشبيني كرد كه آنها تا چه حد مورد استقبال و كاربرد خواهند بود؟در ايران براي محاسبه ميانگين تخميني درآمد پزشكان از عدد حداقل ٥ ميليون تومان و حداكثر ١٠٠ ميليون تومان استفاده شده است اما با توجه به تعداد كثير پزشكان عمومي (حدود ٧٨ هزار نفر طبق آمار موجود در سايت سازمان نظام پزشكي ايران) با درآمد كم و متوسط در قياس با تعداد كمتر از متخصصان (حدود ٣٦ هزار نفر طبق آمار همان سايت) با درآمدهاي فراتر از ميانگينهاي متصور ميتوان به عدد «١٠ ميليون تومان» براي ميانگين درآمد پزشكان اعم از عمومي و متخصص براي سراسر كشور رسيد كه يحتمل رقمي متعادل و قريب به واقعيت مينمايد.
هرچند با مطالعه جداول فوق هر پزشك ايراني كه از درآمد واقعي خود بالشخصه مطلع است، ميتواند تصوري نسبي از وضعيت درآمدي خود و ميزان ثروتمندي يا فقر به دست آورد. همانطور كه پيشتر ذكر شد، در مقام مقايسه درآمدهاي پزشكان ايراني و ساير نقاط جهان نبايد صرفا اعداد ميانگين را با هم مقايسه كرد و بايد به نكات خاص ديگري نيز كه ميتوانند ميزان توانمندي افراد در بهرهوري از درآمد خام سالانه خود را تحت تاثير قرار دهند، توجه داشت. پزشكان غربي به خصوص در جوامع پيشرفته بين ٣٠ تا ٤٥ درصد ماليات ميپردازند و درآمد نهايي آنان از ميزان خام دريافتي پايينتر از ارقام ذكر شده در جداول فوق است، هرچند بايد به اين نكته اشاره داشت كه اين كسر مالياتي بهطور چشم بسته و يكجا نميباشد و بر اساس محدودههاي درآمد اعمال ميگردد و اعداد مختلفي براي كسر ماليات به مقادير افزايش دريافت و بر اساس ورود به باندهاي درآمدي بالاتر اعمال ميشود و در حقيقت به ناگاه مثلا ٣٠ درصد يا ٤٥ درصد از كل درآمد كسر نميگردد.
از طرف ديگر پزشكان (بهخصوص جوانان) در جوامع غربي از تسهيلات وام بسيار بالا با بهره بسيار پايين برخوردار ميشوند كه گاهي تا ٩٨ درصد قيمت يك خانه را با ارايه ٣ فيش حقوقي پياپي ميتوانند از بانك دريافت دارند كه در اين موارد حداكثر بهره وام در كشوري چون انگلستان در حد ١,٧ درصد (يك و هفت دهم درصد براي first buyers) ميباشد. در كشورهاي پيشرفته از لحاظ اقتصادي، وامهاي تهيه وسايل و ادوات پزشكي همانند ايران كه با بهرههاي نجومي تا ٣٠ درصد و حتي بيشتر همراه است، نيست و بيشتر پزشكان شاغل در سيستمهاي ارجاع ملي همانند NHS اصولا نياز به اين وامها ندارند. از طرفي بايد در نظر داشت كه سطح زندگي تعريف شده براي يك پزشك در فرهنگ ايراني كمي بالاتر از حتي جوامع پيشرفته غربي تعريف ميشود كه اين امر بر تصور پزشك و حتي جامعه ايراني نسبت به ميزان ثروتمند شمردن خود اثرگذار است.
در حال حاضر، هزينههاي سالانه زندگي يك پزشك در ايران همانند ساير اقشار جامعه قابل پيشبيني نيست و معمولا و مستمرا با يك تورم دو رقمي مواجه است كه در جوامع پيشرفته چنين بيثباتي و فقدان امنيت اقتصادي ديده نميشود كه اين نيز از عوامل موثر بر تصور پزشك ايراني نسبت به ثروتمند، متوسط يا فقير شمردن خود است.منابع حمايتي دولتي براي زمان بيكاري پزشكان يا براي پزشكان با درآمد پايين چندان قابل اعتنا نيست و نميتوان بر آنها اتكا كرد. بنابراين وقتي جميع جهات از جمله درآمد و هزينه سالانه و باورهاي فرهنگي و اجتماعي را در كنار هم تحليل ميكنيم، ميتوان نتيجه گرفت كه اكثريت پزشكان ايراني (اعم از عمومي و متخصص) در مقام قياس با ساير اقشار جامعه ايراني كه با انواع بحرانها و تنگناهاي رنجآور اقتصادي دست به گريبانند ممكن است از ميانگين رفاه اجتماعي قابل قبولتري برخوردار باشند اما وضعيت آنان در مقايسه با همكاران غربيشان برخلاف تصور عمومي و برخي آمار غلط كه در رسانهها داده شد و ميشود، بهتر نيست و حتي در مقايسه با كشورهاي درحال پيشرفت از توان اقتصادي متوسطي برخوردارند. فلذا افسانههاي رايج رسانهاي كه از پزشكان غولهاي ثروتمند ميسازد، جز براي قشر بسيار اندك و قابل اغماضي از جامعه بزرگ پزشكي قابل باور و استناد نيست. پيشنهاد ميشود تا براي ارتقاي كيفي وضعيت درآمد و معاش قاطبه پزشكان ايراني از اعمال ماليات پلكاني و تخصيص وامهاي ويژه كم بهره و سيستم هوشمند افزايش تعرفههاي خدمات پزشكي استفاده كرد تا حس يك زندگي بهتر و احساس امنيت شغلي بيشتر در آنها بتواند در نهايت به افزايش كيفيت خدمات سلامت و يك فرهنگسازي جديد در ميان آنها نسبت به باورهاي ثروتمندي منجر شود.
در صورت وجود يك سيستم انتخاب و ارزيابي درست و عادلانه و بدون رانت براي ورود به دانشگاه و تحصيل در رشته پزشكي در ورود، ميتوان گفت كه پزشكان از زمره نخبگان اجتماع هستند و بعيد است وجدان جامعه عمومي به بهرهوري بيشتر آنان از منابع عمومي اقتصادي به شرط كارآيي كيفي و كمي موثر اعتراضي داشته باشد و در حقيقت در تمام جوامع جهاني، طب و طبابت و طبيب محترم شمرده ميشوند. اطبا هم در صورت تامين حداقلهاي يك زندگي مناسب و در شان خود مسلما رفتار حرفهاي و كم خطاتري از خود بروز ميدهند كه همه اينها به يك امنيت و رفاه در سلامت اجتماعي و فردي منتهي خواهد شد كه تمامي اقشار و آحاد جامعه از آن بهره خواهند برد. اي كاش در سياستگذاري، آموزش، نظارت و اجرا با جامعه پزشكي خود آينده نگرتر برخورد كنيم.
نظر کاربران
بنظرم بیشترین درامد پزشکان در کل دنیا .ایرانیها دارن.و البته مالیات درستی هم پرداخت نمیکنن.و همیشه هم طلبکارند.
پاسخ ها
تو از کجا میدونی مالیات نمیدن
چرا خیلی راحته درباره چیزی که اطلاع ندارین تز میدین؟
هر مهری که پزشک روی نسخه های مردم میزنه یه درصد مالیات ازش گرفته میشه
اینا جمع زده میشه و آخر شال بهش مالیات تعلق ميگيره...
اونی که مالیات نمیده شغل آزاد و مغازه داره که هرجور دلش بخاد فاکتور سازی میکنه
مث پزشکان نیستن که اطلاعاتشون یه جا ذخیره بشه و همش بشه سابقه
وجدان آ دم بر درآ مدش نیست اونی که وجدان داشته باشه ونطرش خدمت به مردم باشد اصلا در امد برای شخص مهم نیست پزشکها وکل کارمند های ایران درامدشان خوبه باز هم میگم مردم میدونه هر چه قدر درآ مد داشته باشیم میگیم کم است چون انسان سیری ناپذیر است وبدجوری عادت کرده ایم وفرهنگمان غلط است
اخی گناه دارن بیچاره پزشکان پول ویزیتشون خیلی خیلی کمه در فقر و بدبختی گرفتارن بیمارا باید کمکشون کنن منکه اگه از درد بمیرم چون پولم به ویزیت نمیرسه دکتر نمیرم لااقل شما بیمارا کمکشون کنید
درامد پزشک ها را باید با درامد کارگران و فرهنگیان و کارمندان ...توی همان کشور سنجید مگه تو ایران وام باسود پایین به بقیه اقشار میدهند که به پزشکان نمیدهند اگر در امریکا درامد پزشک بالاست درامد کارگر هم بالاست و تورم و نرخ سود بانکی هم برا بقیه یکسان هست
پول واسه لوازم آرایش و رستوران و بوتیک و هزارتای دیگه دارین خیلی هم کلاس میذارین که جاهای گرون قیمت رفتین اما واسه سلامتی و معالجه خودتون یه قرون نمیخاین کنین !!!
این مقاله رو ی پزشک نوشته که از درآمد میلیونیش ناراضیه
من پزشک میشناسم از تامین اجتماعی ماهیانه 16میلیون وازمطبش هم همین حدود درآمد داره(پزسک عمومی)توشهرستانی که بهترین آپارتپمان 500مبلیون قیمت داره
ایشون مالک ساختمان پزشکانی هسنند که چندین میلیارد میارزه
والبته معترضند که درآمدشون قابل توجه نیست
من مهندسم وحقوق ماهیانه م 3میلیون و200هزار تومنه؛من واین پزشک همسن وسال هستیم
پاسخ ها
باتاسف درجهان درامد پزشک ایرانی مقام اول رادارد
نه ،ده برابر واقعی است
پزشکان ایرانی اکثرآ مدرک جعلی دارن
و آن تعداد کمی هم واقعا دکتر هستن غیر از پول چیز دیگری رو نمی شناسن متاسفانه
آخه یه پیری یه پیغمبری یه وجدانی یه عاطفه ای .......
پاسخ ها
آخه عزیز من مدرک جعلی داشته باشن که نمیتونن براحتی طبابت کنن بالاخره لو میرن و مجازات میشن
در کل دنیا از همه پزشکا حتی از همه مشاغل بیشتر هست
پول ویزیت یک روز دکتر عمومی نه متخصص برابر با حقوق یک ماه یک ارتشیه!!!
این کجاش عدالته
آیا حقوق نظامیان ایران و کشورهای خارجی رو باهم مقایسه کردید؟؟؟
بخدا قسم ظلمه
پاسخ ها
دوست خوبم اینقدر رو هوا حرف نزن
این موردی که میگی که مطمئنا یه استثناست
پزشکی عمومی الان خرج مطبشو نميتونه بده
نه ، واقعا درآمدشون ناچیزه
خداوند به پزشکان عزیز و همینطور وزیر راه و شهرسازی کمک کنه
این پزشکان تمام فکرشون چاپیدنه
من تو بیمارستان حسابدارم تمام درامد بیمارستان رو دارن میدن ب اینا اخرشم از همه نالان تر و گشنه ترن
من حقوقم1500 تومنه
کارانه ی اینا در یک ماه اندازه 30 سالی ک من باید خدمت کنم برابری میکنه
235 میلیون در یک ماه
هرشب شیفت630 هزار تومن در یک بیمارستان دولتی
اخرشم گشنه تر ازهمه
من پرونده ها رو میبینم چک میکنم همه دارن کد اضافی میزنن ک ب درامد بیشتر برسن_مریضی ک نیاز ب بستری نداره رو بستری میکنن تا امار بستری و نهایتا ویزیت با سطح دو و سه و یا وضعیت بحران ک واقعا مریض هیچیش نیس رو میزنن تا درامدشون نجومی بشه
بجای اینکه ب فکر بهبودی باشن ب فکر پولن کلا مریضا رو پول میبینن
این همه بدهی سازمان های طرف قرارداد به بیمارستان ها دلیلش چی میتونه باشه
خودتون فک کنین و قضاوت کنین
به محض ورود ب بیمارستان واسه گذروندن طرح شون ک هیچی بارشون نیس و فقط اومدن یاد بگیرن سر 6ماه بهترین ماشین شاسی رو میخرن اخرشم بازم کمشونه
اونوقت من و امثال من ک با فوق لیسانس داریم به حقوق1.5 کار میکنیم هیچ جا صدامون در نمیاد
انداره ای ک این پزشک درس خونده ما هم خوندیم
من این رشته رو
اونا هم پزشکی
حالا ما 1.5
اینا از 60 میلیون تا 235 میلیون ک شاهدش خودمم
گیریم اونا برتر _بقول خودشون بادانشگاه ازاد مدرک گرفتن هم نخبه تر
گیریم کارتون از همه لحاظ برتر و پر ریسک تر و سخت تر
اما تفاوت ب این شدت؟؟؟؟
ی حسابدار اگه نباشه تمام بیمارستان یا یک ارگان دولتی از هم میپاشه
اما کی درک کنه اینو
کلا اینو بگم
بی عدالتی بیداد میکنه بیداااااد
پاسخ ها
میگن هرکس کمتر متوجه میشه ادعاش از همه بیشتره همینه!
عدالت؟! عزیزدلم اون موقع که رفتی حسابداری خوندی خیلی راحت نیومدی بگی سختی قبولی کنکور و سختی و طول دوران تحصیل پزشکی چی میشه؟!
حالا یادت افتاده عدالتو؟!
آیا کسانی که میدانند و کسانی که نمیدانند برابرن؟!
میگی عدالت ولی خودت بهش اعتقاد نداری
اونا پزشکی خوندن منم حسابداری! چقدر برابر! نکه سختی درس و سختی اجازه تحصیل تو هر دو رشته یکیه!
نه که خیلی سخته حسابداری قبول شدن!
بله کافیه همین چند وقت پیش خارجیها مخالفت کردن بادستمزدشان بخدا والله تورابه ان خدایی که میپرستی مادیگه کشش نداریم بیشراز20هزار تومان که اخرش دی ماه امسال رسیدبه 26هزار تومان بدیم اصلاشمابامردم نیستین
پاسخ ها
اون کسی که رتبه زیر ١٠٠ میاره و بهترین دانشگاه ایران دانشگاه شریف مهندسی برق و مکانیک میگیره و بعد باید تو بازار کار بیکار باشه........نخبه ترین ادم های ایران هستن.....
اما پزشکی که از دانشگاه های ازاد و بین اللملی ناکجا اباد مدرک میگیره باید مردم رو بدوشه با ماهی ناقابل ٢٠ ....٣٠ میلیون چون درسش سخته !!!
این کجای عدالته........
اصلا هم کافی نیس چون عدالتی در جامعه وحود نداره اگه داشت اونوقت باید حساب کتاب می کردیم
اکثرپزشکانی که ازکنکورقبول شدن سهمیه جانبازی ایثارگری دارن
پاسخ ها
کمتر حرف چرت و بیهوده بزنید لطفا
هزاران پزشک توی کشور هست لابد همشون باباهاشون جانباز بوده
وقتی از یه مساله ای هیچی نمیدونی بیخود اظهار فضله نکن