زیباکلام: پدرجد پزشکیان هم نمی‌تواند چنین کاری کند

خبرآنلاین: با انتقاد اخیر مسعود پزشکیان از نهادها و دستگاه های بودجه‌بگیری که به تعبیر او بروندادی ندارند، بار دیگر پای فهرستی از موسسات و بنیادهای فرهنگی به میان آمد. نهادهایی که مجموعا بودجه هنگفتی دارند اما در حوزه فرهنگی فعالیت موازی هم دارند. همیشه این نقد متوجه این نهادها بوده که به رغم بودجه‌های کلان، عملا پاسخ‌گو هم نیستند.

حالا با توجه به سخنان رئیس دولت چهاردهم این سوالی به میان می‌آید که آیا پزشکیان برنامه ای برای بودجه این نهادها دارد؟ سخنان پزشکیان را چگونه می‌توان معنا کرد؟

در این خصوص نظر صادق زیباکلام، تحلیلگر سیاسی و فعال سیاسی اصلاح‌طلب را جویا شده‌ایم. او یادآوری می کند که بحث بودجه نهادهای دینی و فرهنگی در زمان دولت حسن روحانی هم مطرح بود. در حالی که نهادهای مذهبی نیز نه ایمان و امید مردم را تقویت کرده‌اند و نه در کاهش مشکلات اجتماعی مانند افسردگی، اعتیاد یا بی‌اعتمادی نقشی داشته‌اند.

زیباکلام تأکید می‌کند که این منابع می‌توانست صرف آموزش، بهداشت، رفاه عمومی یا محیط زیست شود، اما صرف پوسترهای تبلیغاتی و فعالیت‌هایی بدون خروجی شده است.

زیباکلام با اشاره به بودجه کلان صداوسیما می گوید این سازمان با حجم بودجه ۲۹ هزار میلیارد تومانی کاری کرده که بسیاری ترجیح می‌دهند بی‌بی‌سی فارسی یا اینترنشنال تماشا کنند.

مشروح گفتگوی زیباکلام با خبرآنلاین را در ادامه بخوانید؛

*شما سخنان آقای پزشکیان درباره بودجه مؤسسات فاقد خروجی را چطور اررزیابی می کنید؟

خیلی‌ها یادشان نمی‌آید، اما آقای روحانی در سال ۹۲، اولین دوره ریاست جمهوری‌اش، با بحثی مواجه شد که گفته می‌شد می‌خواهد بودجه نهادهای دینی را کاهش دهد. من همان سال ۹۲، برای بودجه سال بعد یعنی ۹۳، بر اساس نهادها، سازمان‌ها و موسساتی که در ردیف بودجه عمومی بودند، بودجه آنها را مشخص کردم و دیدم که اینها از سال ۷۳ چه میزان بودجه داشتند. حدوداً نزدیک به بیست سازمان و نهاد بود، از جمله وزارت ارشاد و سازمان صدا و سیما که در جهت فرهنگ فعالیت می‌کنند.

کل بودجه این نهادها را جمع حساب و با بودجه محیط زیست و دانشگاه تهران مقایسه کردم. الان هم بحثی مشابه در رابطه با آقای پزشکیان مطرح است که بودجه سازمان‌ها و نهادهای مذهبی را کاهش می‌دهد. اجازه دهید نگاهی به بودجه امسال، یعنی ۱۴۰۴ که دولت آقای پزشکیان را متهم می‌کنند بیندازیم.

مجمع جهانی اهل بیت، ۲۹۱ میلیارد تومان؛ مجمع تقریب مذاهب، ۱۹۱ میلیارد تومان؛ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ۹۶۴ میلیارد تومان؛ موسسه امام خمینی (مربوط به آیت‌الله مصباح)، نزدیک ۵۰۰ میلیارد تومان؛ جامعه‌المصطفی، نزدیک به دو هزار میلیارد تومان؛ سازمان تبلیغات اسلامی، نزدیک به ۶۳۰۰ میلیارد تومان؛ ستاد امر به معروف و نهی از منکر، ۲۵۹ میلیارد تومان؛ نهادی به اسم قرب بقیه الله، ۱۹۰۰ میلیارد تومان؛ صدا و سیما، ۲۹ هزار میلیارد تومان؛ و وزارت ارشاد، ۱۴ هزار میلیارد تومان بودجه می گیرند.

جمع کل آن‌ها تقریباً ۵۴ هزار میلیارد تومان است. وقتی اعداد بزرگ می‌شوند، درک آن سخت است؛ چه بگوییم ۵۴ هزار میلیارد تومان، چه ۵۴ هزار میلیارد ریال، یا حتی دلار، تفاوت زیادی برای فهم عمومی ندارد، اما مقایسه این بودجه ها با خروجی آن ها حائز اهمیت دارد.

صداوسیما چه کار کرده که مردم به خدا و پیغمبر نزدیک شوند؟

در حالی که بودجه دانشگاه تهران نزدیک ۶۵۰۰ میلیارد تومان و بودجه سازمان محیط زیست حدود ۸۰۰۰ میلیارد تومان است. یعنی مجموع بودجه این دو نهاد حدود ۱۴ هزار میلیارد تومان است، در حالی که بودجه ۶۴ هزار میلیارد تومانی نهادهای مذهبی تنها برای تبلیغ و هدایت مردم صرف می‌شود.

سوال این است که این مجمع جهانی اهل بیت، مجمع تقریب مذاهب، دفتر تبلیغات اسلامی، شورای عالی حوزه‌های علمیه، موسسه امام خمینی و دیگر نهادها با این بودجه چه کاری برای جذب نسل‌های جدید انجام داده‌اند؟ صدا و سیما با بودجه ۳۰ هزار میلیارد تومانی چه کرده است تا جوانان و مردم را به اسلام، خدا و پیغمبر نزدیک کند؟

این در حالی است که این منابع می‌توانست صرف بهداشت، آموزش و پرورش، جاده‌ها، راه‌آهن، محیط زیست و رفاه عمومی شود. از مجلس هم انتظاری نمی‌رود؛ مجلسی که نمایندگانش در تهران با پنج تا حداکثر ۱۰ درصد رای واجدین شرایط به آن راه یافتند، خیلی نمی‌توان انتظار داشت که با مردم باشند و به داد آنها برسند.

با ۵۴ هزار میلیارد تومان بودجه دستاوردی نداشتند

* آقای پزشکیان هم گفته بودند که این نهادها خروجی خاصی ندارند. به نظر شما باید چه کاری انجام دهند؟

یکی از اصول و مبانی دموکراسی، پاسخگویی حاکمیت و حکومت است. خیلی ساده از این نهادها باید پرسیده شود که این هزار میلیارد تومانی که در سال ۱۴۰۴ بودجه شما بوده، چه کار کردید؟ برایند آن چه بوده؟ به اصطلاح برون‌داد چه بوده؟ از داخل آن چه آمده بیرون؟

یک کارخانه تولید اتومبیل می‌کند؛ می‌پرسیم تولید شما چیست، این همه کارگر دارید، با این هزینه؟ پاسخ می‌دهند ما «آ» مقدار اتومبیل تولید می‌کنیم. قرب بقیه الله که ۱۹۰۰ میلیارد تومان بودجه دارد و سازمان تبلیغات اسلامی که نزدیک شش هزار و سیصد میلیارد تومان، یعنی بیشتر از دانشگاه تهران بودجه داشته، چه کار کرده‌اند؟ چه محصولی تولید کرده‌اند؟ محصول فکری، محصول عقیدتی، محصول اجتماعی؟ حتی اگر دینی هم نباشد، مثلاً بگویند چه آموزه‌هایی در مدارس ارائه می‌دهیم، تا امید در آنها بیشتر شود، ناامیدی کمتر شود، افسردگی، تمایل به خودکشی و اعتیاد کاهش پیدا کند؟

حتی اگر با این ۵۴ هزار میلیارد تومان دستاوردهای اجتماعی داشتند، باز هم می‌شد قبول کرد. اما واقعیت این است که این کارها را هم نکردند؛ نه به دین خدمت کردند، نه به جامعه. هیچ خدمتی نداشتند، فقط پول و حقوق دریافت کردند و هزینه کردند.

سوال زیباکلام از زاکانی؛ پوسترهایی که بعد از جنگ چاپ کردید چقدر هزینه داشت؟

از آقای زاکانی باید پرسید: جسارتا، این پوسترهایی که به در و دیوار می‌چسبانید، مجانی نیستند؛ هزینه آنها چقدر است؟ آن پوسترهایی که یکی در میان روی تیرهای چراغ برق چسبانده‌اید، که «عهد می‌بندیم» - آن هم بعد از جنگ ۱۲ روزه به فکرتان افتاد - چقدر هزینه داشتند؟ آقای زاکانی عزیز، سال گذشته بخش فرهنگی شهرداری چقدر بودجه داشته؟ چقدر برای این پوسترها و تابلوها هزینه کرده‌اید؟ اما پاسخگویی وجود ندارد؛ هیچ‌کس شهرداری را، زاکانی را بازخواست نمی‌کند و نمی‌پرسد چه کسی اجازه داده میلیاردها تومان صرف این پوسترها شود.

همین وضعیت برای صدا و سیما و دیگر سازمان‌ها هم صادق است. اگر صدا و سیما با بودجه ۳۰ هزار میلیارد تومانی خود موفق بود که نبوده، اینقدر مردم جذب رسانه‌های فارسی‌زبان نمی‌شدند، تلویزیون خود را به ایران اینترنشنال، بی‌بی‌سی فارسی و دیگران متصل نمی‌کردند. حتی مدیران هم وقتی می‌خواهند بفهمند چه اتفاقی افتاده، سراغ بی‌بی‌سی فارسی می‌روند تا دقیقاً بدانند چه رخ داده است. این، حاصل و برایند صدا و سیمای جمهوری اسلامی بوده است.

پدر جد پزشکیان هم نمی تواند جلوی بودجه نهادهای فرهنگی  را بگیرد

* فکر می‌کنید پزشکیان بتواند جلوی این بودجه‌ها را بگیرد؟

نه؛ پزشکیان که سهل است؛ پدر جد پزشکیان هم نمی‌تواند. برای اینکه نهادهایی که این بودجه‌ها را می‌گیرند، خیلی خیلی قدرتمندتر از پزشکیان هستند؛ اگر یک فوت کنند، پزشکیان را باد می‌برد.